|
فرسودگي ناوگان حمل و نقل کشور زيانهاي فراواني را به جامعه تحميل کرده است که بالا رفتن مصرف بنزين آلودگي محيط زيست افزايش تصادفات جاده اي و بروز ترافيک سنگين بخشي از عوارض وجود خودورهاي فرسوده در کشور است.
طرح از رده خارج کردن خودروهاي فرسوده در حالي در کشور درحال اجراست که دولت آن را به طور جدي در دستور کار دارد و تسهيلاتي را هم براي تسريع اجراي آن فراهم کرده است.
اعطاي تخفيف 15 تا 30 ميليون ريالي در سود بازرگاني قطعات منفضله وارداتي به خودروسازان در ازاي خارج از رده کردن هر خودرو پرداخت هفتاد ميليون ريال تسهيلات با نرخ سود هفت درصد به دارندگان خودروهاي فرسوده براي از رده خارج کردن خودروهاي آنان ، تخفيف 15 ميليون ريالي به دارندگان خودروهاي فرسوده براي خريد خودروهاي جديد از جمله تسهيلات اختصاص يافته براي اجراي طرح از رده خارج کردن خودروهاي فرسوده است.
در طرح از رده خارج کردن خودروهاي فرسوده پيش بيني شده است تا پايان امسال هر ماه حدود 42 هزار خودرو فرسوده از رده خارج شود اما کارشناسان با اشاره به الزامات اجراي اين طرح ، تحقق اين آمار را دور از انتظار مي دانند.
فاطمي مجري طرح از رده خارج کردن خودروهاي فرسوده سه الزام مهم شامل جايگزيني خودروي دوگانه سوز با خودرهاي فرسوده ، الزام پرداخت وام براي دريافت خودروي جايگزين و الزام راه اندازي صنعت بازيافت خودرو در کشور را موجب پيچيدگي اجراي اين طرح دانست.
بر اساس آمارهاي وزارت کشور و نيروي انتظامي هم اکنون يک ميليون و 250 هزار خودرو فرسوده سواري و وانت بار در کشور تردد مي کنند.
چه کسي پاسخگوست ؟
اگر شرکتهاي خودروساز بانکها و ديگر مراکز بر اساس ضوابط نتوانند به تعهدات خود در قبال از رده خارج کردن سالانه 400 هزار خودرو فرسوده عمل کنند چه کسي پاسخگوست.
مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي در گزارش سال گذشته خود با اشاره به اينکه بر اساس بند صد تبصره 13 قانون بودجه سال 1385 کل کشور مقرر شد بخشي از خودروهاي فعال و در حال تردد در شبکه حمل و نقل کشور دوگانه سوز شوند تا با جايگزيني مصرف گاز به جاي بنزين وارداتي از خروج مقادير عظيمي از منابع ارزي کشور جلوگيري شود اعلام کرد با وجود الزام در قانون بودجه پارسال درباره دو شرکت بزرگ خودروسازي کشور مبني بر توليد280 هزار خودرو دوگانه سوز و جايگزيني بخشي از انها با خودروهاي فرسوده ، در 6 ماه نخست سال 85 هيچ خودروي فرسوده اي جمعاوري اسقاط يا جايگزين نشده است
مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي همچنين با بررسي عملکرد و موانع اجرايي بند الف تبصره 13 قانون بودجه سال 1385 کلکشور موانع کليدي فراروي اجراي اين تبصره را تشريح کرد و افزود نکته اساسي درتحقق نيافتن اهداف جزئ 12 بند صالف تبصره 13 وجود شرط صدوگانهسوز براي خودروهاي جايگزين است که به اعتقاد مجريان طرح کمبود مخزن گاز از تنگناهاي اصلي آن به شمار ميرود.
در اين حال مجري طرح نوسازي خودروهاي فرسوده در مصاحبه اخير خود با اشاره به فرآيند نوسازي خودروهاي فرسوده مجموع توليد خودروي گازسوز را در سال گذشته 12 هزار دستگاه اعلام کرد و گفت : امسال با اقدامات انجام شده روزانه حدود دو هزار خودروي دوگانه سوز در حال توليد است.
اين مقام مسئول در وزارت کشور افزايش ظرفيت توليد خودروهاي دو گانه گازسوز را بزرگترين دستاورد تبصره 13 توصيف کرد که مي تواند در برطرف کردن مسئله بنزين در کشور بسيار موثر باشد.
بنابر آمارهاي وزارت نفت و سازمان بهينه سازي مصرف سوخت روزانه حدود 22 ميليون ليتر سوخت بر اثر فرسوده بودن خودروها هدر مي رود.
بر اساس آمارهاي موجود ميزان مصرف بنزين در سال گذشته 73و نيم ميليون ليتر در روز بود که به علت محدود بودن ظرفيت توليد داخل حدود 36 ميليون ليتر آن با پرداخت حدود پنج ميليارد دلار از خارج تامين شد.
بر اساس آمارهاي اعلام شده شرکت ملي نفت ايران هم اکنون ظرفيت عملي توليد بنزين در9 پالايشگاه موجود کشور روزانه يک ميليون و 600 هزار بشکه است.
توليد بي قواره خودرو و مصرف بيش از پيش بنزين کارشناسان رشد نامتوازن توليد خودرو با توليد بنزين را يکي از عوامل
مصرف ذخاير ارزي و افزايش واردات بنزين به کشور مي دانند.
وزارت نفت در گزارشي رشد سالانه 10 درصدي مصرف بنزين را در مقايسه با مقدار توليد بنزين در کشور نگران کننده دانست و تصريح کرد تنها در 13 روز نخست امسال مصرف بنزين در کشور از مرز يک ميليارد ليتر گذشت که 12 ميليون ليتر بيشتر از مدت مشابه پارسال است.
متوسط مصرف روزانه بنزين کشور در سال 84 حدود 67 ميليون ليتر و در سال گذشته 73 ميليون و 300 هزار ليتر و مساوي با کشورهاي اروپايي با هشت برابر تعداد خودروهاي موجود در ايران بود.
ضرورت از رده خارج کردن خودروهاي فرسوده
با وجود آنکه ظرفيت توليد خودرو در سال 85 در مقايسه با 10 سال قبل1375 به 9 برابر افزايش يافته است توليد بنزين 9 پالايشگاه داخل کشور فقط 20 درصد رشد نشان مي دهد و بقيه نياز کشوربايد از خارج تامين شود.
اگر خودروهاي فرسوده و از رده خارج به موقع جمع اوري شوند مطمئنا آثار مثبتي در اين زمينه نصيب کشور مي شود .
سازمان بهينه سازي مصرف سوخت هدر رفتن سالانه بيش از 2 ميليارد ساعت وقت شهروندان و روزانه 12 ميليون ليتر بنزين در ترافيک شهر تهران و پيامدهاي مخرب آلودگي هوا بر سلامت جسم و روان شهروندان را از واقعيت هاي تلخي مي داند که برضرورت توجه به موضوع از رده خارج کردن خودروهاي فرسوده افزوده است .
بر اساس آمار اعلام شده وزارت راه و ترابري تلفات سالانه حدود 25 هزار نفري جاده اي در کشورکه عامل بخشي از انها تردد خودروهاي فرسوده است بيشتر از تلفات سقوط روزانه يک هواپيما با 70 سرنشين است به اين معني که اگر هر روز يک هواپيما با هفتاد سرنشين سقوط کند آمار همه جان باختگان باز هم از تلفات جاده اي درکشور کمتر است.
وجود حداقل يک ميليون و 250 هزار خودروي فرسوده در کشور گوياي ان است که تلاشهاي موجود براي تحقق اهداف طرح از رده خارج کردن خودروهاي فرسوده کشور بايد دوچندان شود تا اين موضوع با پاياني خوش به اتمام برسد.