آمادگی برای نبرد بزرگ با کره‌شمالی

روزنامه دنیای اقتصاد: روز پنج‌شنبه خبرگزاری رویترز مصاحبه‌ای را با دونالد ترامپ در کاخ سفید ترتیب داد که در آن وی اشارات صریحی به کره‌شمالی داشت. او در این مصاحبه از «مناقشه بزرگ بزرگ» با کره‌شمالی سخن گفت و آن را محتمل دانست. اما در عین حال افزود که گزینه دیپلماتیک را ترجیح می‌دهد. به گزارش رویترز، او به مناسبت 100 روز اول حضور خود در کاخ سفید در این مصاحبه افزود: «بی‌تردید این احتمال هست که یک مناقشه بزرگ بزرگ با کره‌شمالی داشته باشیم.» ترامپ در این مصاحبه قصد خود بر حل‌وفصل مسالمت‌آمیز این بحران را اعلام کرد و افزود: این روش مسیری است که روسای جمهور گذشته نیز در آن گام گذاشته بودند. ترامپ اگرچه تحریم‌های شدید اقتصادی را گزینه‌ای مطلوب نامید اما در عین حال گزینه نظامی را هم از روی میز برنداشت و احتمال آن را دور ندانست. ترامپ در مصاحبه با خبرگزاری رویترز گفت: «مایل به حل‌وفصل مسالمت‌آمیز و دیپلماتیک این بحران هستیم اما دشوار است.»

او در این مصاحبه 42 دقیقه‌ای از کره‌جنوبی خواست تا هزینه استقرار سیستم دفاع ضد موشکی تاد را بپردازد. رویترز تخمین می‌زند که هزینه آن یک میلیارد دلار باشد. او همچنین از عزم خود برای مذاکره دوباره بر سر پیمان تجاری آزاد با کره‌جنوبی یا پایان دادن به آن سخن گفت و افزود: در این پیمان تراز تجاری آمریکا منفی است. ترامپ اعلام کرد که «خیلی زود این مساله را اعلام خواهد کرد». ترامپ معتقد است کره‌شمالی بزرگ‌ترین چالش سیاست خارجی او و بزرگ‌ترین چالش جهانی است. او همچنین از رئیس‌جمهوری چین به سبب تلاشش برای رفع نگرانی‌ها درباره مساله کره‌شمالی تشکر کرد و او را «یک مرد خیلی خوب» خواند که به کشورش عشق می‌ورزد. ترامپ در این مصاحبه همچنین به «کیم جونگ اون» رهبر کره‌شمالی نیز اشاره کرد و گفت امیدوارم او عاقل باشد. ترامپ افزود: «رهبر کره براساس این فرض عمل می‌کند که عاقل است در حالی که در سنین جوانی- 27 سالگی- اداره کشورش را به دست گرفته است.»

ارسال پیام‌های متفاوت از واشنگتن

به‌نظر می‌رسد کاخ سفید دارای موضع یکسانی در قبال کره‌شمالی نیست. از یکسو، رکس تیلرسون در سفر به سئول هرگونه مذاکره با این کشور را رد می‌کند و از سوی دیگر، برخی دیگر از مقام‌های آمریکایی درهای مذاکره را باز می‌دانند. «یوان گراهام»، متخصص مسائل کره‌شمالی در موسسه Lowy در استرالیا می‌گوید: «شاهد چرخش‌های 180 درجه‌ای در مواضع و سیاست‌های واشنگتن هستیم.» به گزارش سی‌ان‌ان، بیانیه مشترکی که از سوی متیس (وزیر دفاع)، تیلرسون (وزیر خارجه) و دان کوتس (مدیر اطلاعات ملی) منتشر شد خواستار «سخت‌تر شدن تحریم‌ها و تشدید فشارهای اقتصادی در کنار متحدان و شرکای منطقه‌ای‌مان» علیه کره‌شمالی می‌شود. از سوی دیگر، مایک پنس (معاون رئیس‌جمهور) در اظهارنظری در سئول می‌گوید تا زمان خلع سلاح هسته‌ای در کره‌شمالی هیچ مذاکره‌ای در کار نخواهد بود. «نیک بیسلی»، متخصص روابط بین‌الملل در دانشگاه تروب می‌گوید: واشنگتن تلاش دارد تا «پیام‌های سفت و سخت بفرستد و همزمان تلاش دارد تا درهای گفت‌وگو و مذاکره را باز بگذارد». او می‌گوید: «مشکل این است که اجرای آن دشوار است.»

در هفته گذشته رهبران چین و روسیه خواستار از سرگیری مذاکرات گروه 6 شدند که در سال 2009 در عمل شکست آن اعلام شد. «جان دلوری»، متخصص مسائل چین و کره در دانشگاه «یون سی» در کره‌جنوبی می‌گوید: اوباما هم درهای گفت‌وگو را باز نگه داشته بود اما هرگز در این مسیر پا نگذاشت. او می‌افزاید: معلوم نیست ترامپ چگونه می‌خواهد در این مسیر طی طریق کند. با این حال، قرار است ترامپ طرح خود در مورد کره‌شمالی را به کنگره بدهد چرا که قانون‌گذاران آمریکایی بر این باورند دولت هیچ طرح روشنی برای حل پرونده کره‌شمالی ندارد. سی‌ان‌ان می‌افزاید: از هر 10 آمریکایی، 4 نفرشان کره‌شمالی را «تهدید فوری» برای امنیت آمریکا می‌پندارند اما براساس نظرسنجی CNN/ ORC بیشتر آمریکایی‌ها (67 درصد) می‌گویند حامی اقدام نظامی برای دفاع از کره‌جنوبی در برابر کره‌شمالی هستند.

پاسخ کره‌شمالی در صورت حمله نظامی

کره‌جنوبی می‌گوید در صورت هر گونه حمله‌ای از سوی پیونگ‌یانگ ضمن اینکه مراکز حساس نظامی این کشور را هدف قرار خواهد داد، نیروهای نفوذ را وارد این کشور کرده تا به ترور رهبران کره‌شمالی بپردازند. اما آیا پیونگ‌یانگ دست روی دست می‌گذارد تا همسایگان علیه این کشور وارد عمل شوند؟ ایندیپندنت در گزارشی در این مورد می‌نویسد کره‌شمالی نیروهای ویژه‌ای را برای ربودن غربی‌هایی که به کره‌جنوبی سفر می‌کنند، تربیت کرده است. این گزارش می‌افزاید: پیونگ‌یانگ در صورت حمله نظامی آمریکا، این نیروها را وارد سئول کرده تا با ربودن توریست‌های غربی آنها را گروگان خود در برخورد با واشنگتن نگه دارد. البته به نوشته این روزنامه بریتانیایی، این ادعایی است که برخی فراریان از کره‌شمالی مطرح کرده اند. «اونگ- جیل لی» که در سال 2006 به کره‌جنوبی گریخت، می‌گوید: «کیم جونگ‌ اون» جوخه‌هایی را تشکیل داده که دیپلمات‌ها و توریست‌های غربی را از کره‌جنوبی می‌رباید. «لی» که 6 سال در یکی از این جوخه‌ها خدمت کرده بود، می‌گوید: «بهترین روش محاصره و انتقال آن فرد به کره‌شمالی است البته شاید در کره‌جنوبی هم به‌عنوان گروگان در جایی نگه داشته شوند. اما احتمال ترور هم مطرح است.»

با این حال، صحت و سقم این سخنان روشن نیست. اینکه فرد محاصره شده به پیونگ‌یانگ منتقل شود یا در بهترین حالت در سئول نگه داشته شود بیشتر همچون فیلم‌های تخیلی می‌ماند اما با این حال گزینه‌ای است که نباید اهمیت آن را نادیده گرفت. «لی»، این پناهنده 37 ساله که اکنون مشاور مالی یک شرکت در سئول است، می‌گوید: حکومت کیم قوی‌تر از حکومت دیکتاتورهای دیگر در خاورمیانه و آفریقا است. او می‌گوید: ترامپ در صورت اطمینان از حذف کیم از قدرت باید وارد درگیری نظامی شود. در صورت عدم اطمینان نباید حمله‌ای به کره‌شمالی صورت گیرد، زیرا رهبر این کشور با تمام ابزارهای در دسترس پاسخ خواهد داد» «لی» از 17 سالگی وارد این نیروی ویژه بدنام شد و پس از یک سال شست و شوی مغزی و بازآموزی، 5 سال هم به‌عنوان مامور ارتباطات دوره دید. او یکی از 100 عضو گروه قدرتمند زمینی- هوایی بود که برای یورش و تخریب زیرساخت‌ها، تخریب جاده‌ها و اختلال در بنادر و ربودن خارجیان دوره دیده بود. به گروه او آموزش داده شده بود که جزئیات سیستم‌های تلفنی را حفظ کنند و مسلح به گاز اعصاب بودند که در برخی موارد به این وسیله ملزم به انجام «عملیات انتحاری» بودند.

«لی» می‌گوید: «ما باید به کره‌جنوبی می‌رفتیم، لباس‌مان را عوض می‌کردیم و به مناطقی می‌رفتیم که خارجیان بسیاری آنجا بودند و سپس دست به ربودن آنها می‌زدیم. آن منطقه، شماره تلفن‌ها و پلاک خودروهای سفارت‌های مختلف را حفظ می‌کردیم. من مسلح به برمید نئوستیگمین و سیانید پتاسیم بودم. اگر با آن به کسی حمله می‌کردم او دچار حمله قلبی می‌شد. از اینها یا برای حمله استفاده می‌شد یا خودکشی انتحاری. قرار بود زنده برگردیم اما اگر چنین امکانی نبود باید خودمان را می‌کشتیم.»

 بحران موشکی کوبا این بار در کره‌شمالی

تمام عناصر دخیل در بحران هسته‌ای کره‌شمالی – یعنی جمع کردن زرادخانه، تبلیغات و شایعاتی که منتشر شده، جنگ مخفی آمریکا برای تضعیف این کشور به جای تقابل آشکار نظامی- یادآور بحران موشکی کوبا است. رژه‌های نظامی پیونگ‌یانگ به گونه‌ای است که می‌خواهد نشان دهد که برنامه‌ای که «اون» در پیش گرفته توقفی ندارد. به گزارش نیویورک‌تایمز، «رابرت لیتواک»، از موسسه وودرو ویلسون می‌گوید: آنچه در کره‌شمالی رخ می‌دهد یادآور بحران موشکی کوبا اما به شکل آهسته است. اما این حرکت آهسته ظاهرا در حال سرعت گرفتن است زیرا ترامپ اعلام کرده پیشرفت اساسی که باعث شود «اون» به اهدافش برسد را تحمل نخواهد کرد. وقتی جاه‌طلبی‌های ملی و شخصی و سلاح‌های مرگبار با هم ترکیب شوند، ملغمه‌ای سخت به‌وجود می‌آورد و بنابراین، فرصت محاسبات خطا نیز زیاد می‌شود.

جان‌اف. کندی 13 روز سخت در سال 1962 را برای تعامل با شوروی و کاسترو طی کرد و اکنون نیز ترامپ روزهای سخت را در تعامل با کره‌شمالی می‌گذراند. در آن زمان، شوروی در حال انتقال موشک به کوبا (نزدیک مرز آمریکا) بود و تهدید جنگی کندی این کشور را از استقرار موشک بازداشت و اکنون کره‌شمالی است که نقش چالشگر هژمون را ایفا می‌کند. ترامپ دست خود را – لااقل به لحاظ نظامی- با احتیاط و همچون اسلاف خود رو کرده است. دیدارهایی که در اتاق‌های جنگ صورت می‌گیرد، به این نتیجه رسیده که در حالی که آمریکا از قدرت تهاجمی برخوردار است باید از تقابل با کره‌شمالی دست بردارد تا جنگ کره تکرار نشود. در دوران کندی، بازیگری به نام شوروی بود که بازی را بلد بود و از عواقب درگیری هسته‌ای آگاه بود اما اکنون کشوری عقب‌مانده و فقیر وجود دارد که برای بقای خود ممکن است جهانی را به خطر اندازد.

اکنون ترامپ باید مراقب باشد که این بن‌بستی که به مراحل شکننده‌تر رسیده خاک آمریکا را هدف نگیرد. ترامپ برای این هدف، روابط چین- کره‌شمالی را هدف گرفته است. یک مولفه مشابه دیگر نیز وجود دارد. در بحران موشکی کوبا این شوروی بود که به کوبا به چشم «بازیگر اقماری» می‌نگریست و اکنون این چین است که کره‌شمالی را در قالب «اقمار کوچک» خود به‌کار می‌گیرد. بنابراین، ترامپ باید پکن را هدف بگیرد تا کره‌شمالی فلج شود. به همین دلیل، ترامپ به همتای چینی خود فشار می‌آورد تا پیوندهای مالی با کره را قطع کند.

نیویورک‌تایمز می‌نویسد: موشک‌های کره‌شمالی عمدتا با سوخت جامد کار می‌کنند؛ مانند موشک‌های Pukguksong-2 که KN-15 نیز نامیده می‌شود. این موشک‌ها برای پرواز به چند دقیقه زمان نیاز دارند. بنابراین، سیستم موشکی کره‌شمالی در برابر حمله پیشگیرانه آمریکا از ژاپن یا از ناوهای رزمی که در شبه‌جزیره مستقر کرده بسیار آسیب‌پذیر است. کره‌شمالی غیر از اینکه بحران موشکی کوبا را پیش روی خود دارد در مورد تجربه معمر قذافی در لیبی نیز تامل به خرج می‌دهد. قذافی به این امید برنامه هسته‌ای خود را تسلیم کرد که غرب او را وارد فاز پذیرش و ادغام اقتصادی کند. چنین اتفاقی هرگز رخ نداد. در عوض، با آغاز بهار عربی، غرب شمشیر را علیه سرهنگ از رو بست. در نهایت، به جویی خزید و کشته شد. رهبران پیونگ‌یانگ بارها به تجربه قذافی اشاره کرده‌اند. ظاهرا «اون» نمی‌خواهد همان اشتباه سرهنگ قذافی را تکرار کند.