|
فهرست مطالب
چکيده
مقدمه
1-تحليل ارقام
2-تحليل و بررسي کيفي بودجه سالانه
3 - تحليل از پايين به بالا (تحليل خُرد micro
4- از بالا به پايين (تحليل کلان macro)
5 - تحليل استاني (تمرکززدايي)
6 - تحليل اقتصادي (ارزش افزوده)
7- تحليل هدف محور
8 - تحليل ابزار محور
9 - تحليل تاريخي
10 - عملياتي کردن (افزايش اثربخشي)
12 - تحليل (توان اجرايي)
13 - تحليل بودجه ريزي اقتضايي
14 - آينده نگري و آينده شناسي
15 - تحليل سيستمي
16-تحليل منابع درآمدي
17- تحليل کيفيت هزينه درآمدهاي بودجه اي
18- بررسي هاي غيرکارشناسي و کلي
19- تحليل هاي سياست زده
20- بيگانگان و رسانه هاي بيگانه
چکيده
بودجه سالانه که مهمترين سند مالي و شامل برنامه هاي کوتاه مدت دولت براي اجرايي کردن برنامه فرادستي است ، علاوه برآنکه مورد توجه تهيه کنندگان آن و تصويب کنندگان آن مي باشد ، طيف وسيعي از کارشناسان اقتصادي را هم وارد گردونه تجزيه و تحليل مي کند. اما چگونه مي توان سند بودجه را تحليل کرد و از کدام ابعاد بايد به آن نگريست . اين تحقيق 20 ديدگاه را براي بررسي بودجه سالانه معرفي مي کند.
مقدمه
تنظيم وتصويب بودجه سالانه معمولا بزرگترين تلاش مشترک دو قوه مجريه و مقننه است و دولتمردان و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي سعي مي کنند با بررسيهاي همه جانبه و کامل ابعاد بودجه سالانه ، آن را با کاراترين ساختار ، تنظيم کنند. در عين حال کارشناسان ، اقتصادشناسان و بودجه شناسان در کنار بودجه ريزان ، به تحليل بودجه مي پردازند . در اين ميان حتي رسانه هاي بيگانه هم به بودجه سالانه البته مغرضانه مي پردازند.
اما چگونه بايد بودجه سالانه را ارزيابي و تحليل کنيم تا نتيجه بهتري حاصل شود؟
در ادامه روشهاي بررسي و تحليل منطقي و علمي بودجه ارائه مي گردد و نيز به روش هاي تحليل غير علمي و بي منطق هم اشاره مي شود.
1) تحليل ارقام
اين روش ، تحليل آشکار لايحه بودجه سالانه ، بررسي ارقام مندرج در آن و تبيين ظرفيت درآمد سازي و نظام توزيع درآمدهاي پيش بيني شده در طول يک سال به موارد مختلف است. اينکه رقم بودجه بخشهاي مختلف چقدر است و چه تغييراتي نسبت به سال گذشته دارد.
اين رويکرد معمولا در چانه زني بخشي مورد توجه قرار ميگيرد. مانند افزايش 10 درصدي بودجه کشاورزي يا کاهش بودجه سازمان صدا و سيما.
عمده تحليل ها معمولا با تکيه بر ارقام صورت ميگيرد و به ساختار محتوايي و سياست هاي کيفي آن کمتر توجه مي شود.
2 - تحليل و بررسي کيفي بودجه سالانه
بودجه سالانه را نبايد فقط در محدوده ارقام، خلاصه و شناسايي کرد، بلکه سند بودجه، شناسه حيات اقتصادي ايران در دوره مالي يک ساله است و پديدهاي پويا و زنده محسوب ميشود. بودجه سالانه ابزاري است براي رسيدن به اهداف برنامه چهارم، سندهاي فرادستي و فرودستي. دولت تلاش ميکند اهداف، شعارها، آرمانها و همه سياستهاي خود را در چارچوب بودجه هدفگذاري، پيگيري و اجرا کند و تحقق بخشد.
آيا بودجه سالانه ميتواند اهداف عدالت محور، توسعه علمي و توسعه انساني را محقق کند؟ آيا ميتواند به ارتقاي شاخصهاي رفاه اقتصادي و اجتماعي و ساماندهي شکاف طبقات اجتماعي کمک نمايد؟ آيا بودجه سالانه خواهد توانست در اجرايي کردن اصول اقتصادي اسلامي موثر باشد و ...
3 - تحليل از پايين به بالا (تحليل خُرد micro)
برنامه ريزي و بودجه ريزي از پايين به بالا، برعکس روندهاي گذشته است که در آنها دولت از بالا و به صورت متمرکز، هدفگذاري مي کرد و بدون توجه به نيازها ونارسايي هاي قسمت هاي پايين و بدنه واقعي اقتصاد، براي تخصيص بودجه اقدام مي کرد. در روش جديد، دولت تلاش مي کند ابتدا مشکلات را شناسايي کند و سپس متناسب با نوع مشکلات و نيازها، و بر اساس تقاضاي پايين، براي توزيع منابع و اعتبارات بودجهاي تصميم سازي نمايد.
آيا بودجه سال آينده در اين جهت است؟ آيا مشکلات و نيازهاي برنامه ريزي و بودجه ريزي به طور دقيق مشخص شده است؟ آيا منابع تخصيص يافته به راحتي به دست قشرهاي هدف ميرسد، و آيا دولت ميتواند از انحراف در تخصيص و جذب بودجه سالانه در سراسر اقتصاد ايران جلوگيري کند؟ چه شاخص ها و ابزاري براي ارزيابي اين وضع وجود دارد. اين رويکرد همان تحليل سطوح خُرد بودجه است.
4 - از بالا به پايين (تحليل کلان macro)
بودجه را هر طور تعريف کنيم بايد در نهاد بودجهريزي کشور تنظيم و بر اجراي آن (پس از تصويب و تبديل شدن به قانون) نظارت شود و نتايج آن ارزيابي و جمع بندي شود. دولت بايد با شناخت همه نيازها و تقاضاهاي بودجهاي در همه ارکان جامعه و سرزمين، درون و پيرامون هدفگذاري نرخ هاي رشد، توسعه، ارتقاي بهرهوري، افزايش رفاه اجتماعي، تنظيم بازار، نرخ تعرفه در بازرگاني خارجي و حسابهاي کلان از مواردي است که در اين روش مورد سوال قرار ميگيرد و بايد سند بودجه سالانه به آن جواب دهد.
آيا نهاد جديد برنامهريزي و بودجهريزي (در معاونت رياست جمهوري) ميتواند مهندسي بودجه سالانه را در عرصههاي اجرا، نظارت و کنترل و ارزيابي به خوبي انجام دهد.
5 - تحليل استاني (تمرکززدايي)
دولت در سالهاي اخير تلاش کرده است قدرت تصميم سازي را جايگزين توزيع تصميمها (تصميم هاي گرفته شده در مرکز) کند و اقدامهايي هم در اين زمينه شده است. سفرهاي استاني دولت که در حال تبديل شدن به سفرهاي فرواستاني يا شهرستاني و دهستاني است، فرصت خوبي براي توسعه فرايند تمرکز زدايي به ويژه در سطح تصميمسازيهاي حوزههاي تصديگري و اجرايي، نظارت و اجراي کنترل است. ادغام سازمانهاي مديريت و برنامهريزي استانها در استانداريها، فرصت خوبي است تا ظرفيت بودجهريزي و اجرايي آنها تبيين شود.
آيا استانها از توان علمي و اجرايي لازم براي جذب قدرت تصميم سازي تمرکززدايي دولت دارد؟ وضع بودجههاي استاني در سال آينده چگونه است و چقدر بيشتر شده است؟
6 - تحليل اقتصادي (ارزش افزوده)
بودجه سالانه شامل همه درآمدها - هزينههاي دولت در طول يک سال است که با توجه به اهداف و اولويتهاي پيشبيني شده، تخصيص مييابد، انتظار صادقانه و اوليه اين است که اين منابع در مسير مطمئن، توزيع و صرف شود و متناسب با انتظارات و توقعات اوليه يا به رفع نارساييها کمک کند و يا به ايجاد فرصتها و مزيتهاي جديد توليد ثروت (ايجاد ارزش افزوده) منتهي شود. دولت هر سال منابعي را براي اولويتهاي کنترل تورم، تنظيم بازار، هدفمند کردن يارانهها، اجراي سياست هاي حمايتي از بخشهاي توليدي، صنعتي، کشاورزي، خدماتي، ساماندهي قيمتها و توسعه بازرگاني خارجي و صادرات اختصاص ميدهد، اما معمولا در همه سالها مشاهده شده است اين اهداف به طور کامل تحقق نمييابد، چرا؟
آيا اين ناکاميها در بودجه سال آينده هم اتفاق ميافتد؟ دولت چه تضميني و چه شاخصهايي براي حداقل سازي اين شکستهاي هدفگذاري دارد؟ آيا ساختار بوجه اجازه ميدهد اين ناکامي ها، اتفاق نيفتد؟ آيا اين منابع متناسب با قدرت خود ميتوانند ارزش افزوده لازم را ايجاد کنند؟ و ...
7- تحليل هدف محور
همه فعاليتهاي انسان و جوامع انساني داراي اهداف کوتاه مدت، روزمره، ميانمدت و بلند مدت است. شايد هيچ وقت فعاليت بدون هدف، در رويکردهاي عقلاني انسان يافت نشود. رفتار همه انسانها و جوامع انساني عقلانيت محور در تعقيب هدف صورت ميگيرد و تنظيم ميشود اعم از رفتار فردي، سازماني و جامعهاي و ملي و فراملي. بودجه سالانه هم بزرگترين سند کاربردي و اجرايي در کشور است که بايد همه تخصيصهاي آن تا حد يک ريال (يک واحد پولي و ارزي) هم در مسير هزينه هدفمند باشد.
آيا اهداف بودجه سالانه (1387 کل کشور) به درستي تعيين شده است که اولويتهاي آن چقدر با واقعيتهاي خير (مثبت) و شر (نارساييها) اقتصاد و جامعه ايران انطباق دارد؟ اگر اهداف درست و دقيق، شناسايي و تعيين و تبيين گردند، مسير حرکت هم دقيق خواهد بود؟ آيا اين موضوع در بودجه سال آينده به درستي انتخاب شده است ، آيا مسيرهاي تحقق اين اهداف دقيق هستند؟ ....
8 - تحليل ابزار محور
اقتصاد، مجموعهاي از ابزارها، سياست ها و راهکارها است که اگر به درستي شناسايي و در جاي مناسب استفاده شوند سرعت و شتاب رسيدن به اهداف را در چارچوب علمي و منطقي تنظيم خواهد کرد. دولتها در سالهاي اخير معمولا ابزارهايي را به کار گرفتند که نتوانستند به ساماندهي بازارهاي اقتصادي (کالا، کار، سرمايه و پول) کمک نمايد. توجه به بازار کار و استمرار نرخ دو رقمي بيکاري (با وجود فرصتهاي زياد توليد ثروت)، کاهش نيافتن هزينه تسهيلات بانکي (با وجود کاهش نرخ سود تسهيلات)، دو رقمي ماندن نرخ تورم و ادامه رنجهاي ناشي از گراني، رشد فاصله طبقات اجتماعي از مواردي است که نشان ميدهد ابزارها با سياست ها، تناسب و تطابق و سازگاري لازم را نداشته است. در اين روش تلاش ميشود تا عملکرد و اثربخشي ابزارهاي منتخب در سند بودجه سال آينده بررسي گردد.
9 - تحليل تاريخي
روش تاريخي، پديده ها و مسايل امروز را به عنوان محصولي از رفتارها و کردارهاي گذشته و حتي ده سال اخير ارزيابي و تبيين ميکند. در اين روش با توجه به ساختار رسانه ها، زيربناهاي قديم و جديد اقتصادي، سياستهاي بودجه را نقد ميکنند. سند بودجه محصول يک صد سال اخير است. روند تغييرات بودجه، اصلاح و نوسازي آن بايد متناسب با نيازهاي فعلي اقتصاد محيطي کشور و آيندهنگري در آن متناسب با تحولات محيطي مورد توجه قرار گيرد. در تحليل مشکلات بايد ريشه هاي تاريخي هم بررسي شود.
آيا بودجه سال آينده به شرايط روز و شرايط محيطي و تحولات آينده نگر، توجه دارد ؟ چقدر توانسته است ارتباط اقتصادي ايران را با اين مسايل، تبيين و تنظيم نمايد؟ ساختار بودجه سال آينده چقدر متحول شده است؟ در مسير عملياتي کردن بودجه، چقدر موفق بوده ا ست؟ و ....
10 - عملياتي کردن (افزايش اثربخشي)
بودجه سالانه، يار ديرين و نوين اقتصاد و سرزمين ايران ميباشد. با توجه به حجم عظيم دولت، اقتصاد ملي و فراملي (به بيش از 80 درصد مستقيم)، سرنوشت رشد و توسعه اقتصادي کشور به اين سند بستگي دارد. اين سند يک ساله مالي بايد بتواند کل اقتصاد ايران را به مراحل بالايي برساند. اگر بودجه سالانه داراي اثربخشي حداکثري باشد، نقش شتاب دهنده به سرعت رشد و توسعه اقتصادي خواهد داشت. اما اگر اين روند برعکس شود؟
متاسفانه در برخي سالها (شايد در همه سالها) بودجه سالانه نقش محدود کننده و ترمزکننده را داشته است و به جاي اينکه به عنوان لوکوموتيو ، قطار اقتصادي ملي را به دنبال خود بکشد، گاهي به واگني اضافي در قطاري بدون لوکوموتيو يا ترمز تبديل شده است. آيا اقتصاد ايران شايسته داشتن نرخ تورم دو رقمي، مشارکت حداقلي بخش خصوصي و تعاوني و غيردولتي در کل اقتصاد ملي است؟ آيا بايد بخشي از درآمدهاي نفتي وارد حساب ذخيره ارزي شود (فريز و منجمد شود) و امروزه نحوه هزينه درآمدهاي نفتي که با افزايش رسمي همراه شده است، مشخص نيست و به چالش تبديل شده است. دولت در سالهاي اخير براي عملياتي کردن نظام بودجهريزي کشور چندگام برداشته است اما تا رسيدن مرحله اثربخش کامل فاصله داريم بودجه سال آينده چقدر کاهش اين فاصله را کمک خوهد کرد، مختصات و گام ويژه در مسير عملياتي شدن بودجه در سال آينده چيست؟ بودجه سال آينده در چه مرحلهاي از بودجه ريزي عملياتي قرار دارد؟
11 - تحليل بخشي
اقتصاد ايران شامل بخشهاي صنعتي، کشاروزي، خدماتي و علمي است که هر کدام در سطح خاصي از عملکرد، توليد، توزيع و ثروتسازي قرار دارند. اين بخشها متناسب با وضع موجود خود، فرصتها و مزيتها و همچنين تهديدها و چالشهاي خود، ميتوانند در اقتصاد ملي و کلان کشور نقشآفريني و ثروت سازي کنند و گاهي ممکن است دچار ثروت زدايي شوند (هزينههايي که درآمد و سودي ندارند و به ضرر و زيان تبديل مي شوند) سياستهاي دولت در بخشهاي مختلف چگونه است؟ آيا ميزان عرضه و تقاضاي محصولات آنها به خوبي ارزيابي و برآورد شده است. سياست هاي دولت براي رشد و رونق اين بخشها شامل چه مواردي است؟ آيا دولت از همه توانها، مزيتها و استعدادها در کنار تهديدها و چالشهاي آن آگاه است و توانسته است همه آنها را وارد فرايند برنامهريزي کند؟
در اين روش هر بخشي يا هر زير بخشي، تا سطح واحد فعاليت مورد توجه قرار ميگيرد.
12 - تحليل (توان اجرايي)
سند بودجه سالانه در نگاه اول فقط شامل اسناد برنامه يک ساله، ارقام و جمع و تفريق است. اما در نگاه برتر، زندهترين پديده اقتصادي، اجتماعي و سياسي ميباشد که بايد در متن جامعه و اقتصاد کشور شخصيت اجرايي، رفتاري و کرداري پيدا کند. در غير اين صورت هيچ ارزشي منهاي کاغذهاي بايگاني پيدا نخواهد کرد. معمولا هم سياستهاي اعلام شده بودجههاي سالانه، برنامههاي پنج ساله توسعه، به صورت آرماني و کم توجه به واقعيتهاي عيني جامعه و اقتصاد، تعيين ميشوند. بخش مهمتر از اين آرمان ها نيز بدون تحقق و با ناکامي رها ميشوند.
آيا بودجه آينده از بستر اجرايي لازم براي پياده کردن اين اولويتها و تحقق اين رهنمودها برخوردار است يا عمدتاً در سطح آرماني است؟ آيا ميتوان نرخ رشد اقتصادي بالاتر را فراهم کرد؟ آيا شاخص هاي رفاه اقتصادي و اجتماعي بهبود خواهد يافت؟ آيا نرخ تورم دو رقمي را ميتوان يک رقمي کرد؟ آيا نظام اجرايي کشور از دانش و ابزار لازم تحقق اهداف، برخوردار است؟ ....
13 - تحليل بودجه ريزي اقتضايي
متغيرها و عوامل دروني و پيراموني کشورها و جوامع به شدت در حال تحول است و با خلق تحولات جديد، دامنه فرصتها و مزيتها در کنار تهديدها و چالشها نيز تغيير ميکند. اين روند برنامهريزي و بودجهريزي سنتي را زير سوال برده است و فقط با تکيه بر اصلاح روزهاي گذشته نميتوان به بودجهريزي کارآمد دست يافت. زيرا دامنه تغييرات و تحولات بسيار بيشتر از ساختار بودجه هاي سالهاي گذشته است. افزايش ضريب تحولات جهانيسازي، گسترش ارتباطات منطقهاي، افزايش سرعت مشارکت مردمي، ارتقاي سهم بخشهاي خصوصي و تعاوني و رشد فناوري و دانش باعث شده است که بودجه سالانه (با اصلاح اندک روند گذشته) نتواند به همه نيازهاي روز پاسخ دهد و حداقل، رصد کردن فرصتها و کنترل کردن تهديدهاي روز و همچنين شناخت چالشهاي آتي و ارزيابي و مديريت مزيتهاي نوين آينده موفق نخواهد بود. گذشته اگرچه چراغ راه آينده است اما آيندهاي را که هيچ تناسبي با گذشته ندارد، نمي توان با رويکردهاي گذشته اداره و برنامه ريزي کرد.
اقتصاد ايران دو سال پيش با افزايش درآمدهاي نفتي همراه نبود و اما امروز قيمت نفت و به موازات آن بهاي کالاها و خدمات در سطح بين المللي به شدت افزايش يافته است، امروزه بايد الگوي جديدي براي جذب اين درآمدها، تهيه شود. حساب ذخيره ارزي امروزه نمي تواند همانند گذشته مورد حمايت قرار گيرد. نبايد بخش مهمي از درآمد نفتي دراين حساب به خواب رود. و ....
آيا بودجه سال آينده متناسب با اقتضائات روز و نيازهاي امروز و پيش بيني آينده، تهيه شده است و خواهد توانست فرصتها و مزيتهاي يک سال آتي را شناسايي و به موقع مديريت کند؟ فرصت ها و تهديدهاي يک سال آتي چيست ؟پاسخ بودجه سالانه چيست؟
14 - آينده نگري و آينده شناسي
بودجهاي که در اواخر پائيز و يا اوايل دي هر سال تصويب ميشود، مربوط به وضع مالي يک سال آينده است . بنابراين بودجه سالانه فقط يک سند آينده محور است و بايد در دوره مالي آينده که معمولا از تيرماه هر سال شروع ميشود، تخصيص يابد و پياده شود. به همين خاطر سند بودجه سالانه بايد بيشتر بر مطالعه و شناخت دامنه فرصتها و تهديدها و چالش هاي آتي متکي باشد و هرگونه توجه صرف يا بيش از حد به گذشته، نخواهد توانست براي دوره هاي آينده مناسب باشد. بودجهريزان و تصويبکنندگان بودجه سالانه (دولت و مجلس) بايد از دانش آينده شناسي و قدرت آينده سازي موثر برخوردار باشند تا بتوانند ضمن بهره برداري مطلوب از فرصتها و مزيتها، دامنه چالشها، تهديدها و تحديدها (محدوديتها) را به خوبي ارزيابي و کنترل کنند.
تحولات سياسي و اقتصادي منطقه به چه سمتي پيش ميرود؟ نظام بازرگاني خارجي در سال آينده چه مختصات جديدي خواهد داشت؟ ساختار اقتصادي دنيا در سال آينده چه تغيير و اصلاحاتي خواهند داشت؟ دامنه فرصت ها و مزيت ها و همچنين دامنه تهديدهاي آن چقدر متحول خواهد شد؟ قوانين و مقررات اقتصادي و بازرگاني آينده شامل چه مواردي خواهد بود. (استاندارد وارداتي اروپا)
15 - تحليل سيستمي
بودجه سالانه شامل مجموعهاي از اولويتها، اهداف، آرمانها، ارقام، منابع درآمدي و موارد هزينهاي و .... است که در کل مجموعه واحدي از "وحدت در عين کثرت" را تشکيل ميدهد. همه قسمتهاي بودجه اعم از هزينه و درآمد، بر يکديگر تاثير دارند. بنابراين در بررسي سند بودجه سالانه بايد آن را به عنوان يک کل در نظر گرفت و به عنوان يک پديده بررسي کرد. تاثير مثبت بخشها بر يکديگر، تقسيم کار ميان بخشهاي مختلف و وظايف آنها، نقش فزاينده آنها بر کارايي يکديگر (يا موارد بازدارندگي آنها را در مقابل يکديگر) بايد با هم ديده شود. چون همه اين بخشها و همه اين سياستها در درون واحد معيني به نام اقتصاد ملي ايران رفتار خواهند کرد و نتايج و دستاوردهاي آنها وارد همين واحد ملي مي شود.
آيا در اقتصاد ايران امکان پيگيري سياستهاي کاهش نرخ تورم و کاهش نرخ بيکاري وجود دارد؟ آيا ميان تسريع در اجراي طرحهاي عمراني به ويژه (بيش از 40 هزار طرح نيمه تمام استاني و ملي) با قدرت توليدي مصالح و مواد مورد نياز اجراي اين طرحها در کشور وجود دارد. آيا سيمان توليدي کشور براي تحقق اهداف تکميل اجراي طرح هاي عمراني وجود دارد؟
تاثير رشد توليدات بخش کشاورزي بر توسعه صادارت غيرنفتي و تراز بازرگاني کشور چقدر است؟ تاثير توزيع سهام عدالت بر هدفمند شدن يارانهها چيست؟ تاثير سهميهبندي توزيع بنزين و هوشمند کردن توزيع گازوئيل بر کل اقتصاد ملي و تامين منابع درآمد چيست يا چه خواهد بود؟
در نگرش و روش سيستمي بايد تلاش کنيم همه اجزاي آن را در تعامل با يکديگر بررسي و تحليل کنيم.
16) تحليل منابع درآمدي
منابع درآمدي بودجه شامل همه درآمدهايي است که در دوره مالي آينده در اختيار دولت قرار خواهد گرفت.
اين منابع درآمدي عمدتا تحت تاثير پيش بيني هاست و به هيچ عنوان قطعي نيستند و امکان دارد افزايش يابد يا با کاهش مواجه شود.
در اين حالت مازاد بودجه و کسري بودجه حاصل مي شود .
درآمدهاي مالياتي ، گمرکي ، ترانزيت ، صادرات نفت خام ، صادرت غير نفتي و... به صورت برآوردي محاسبه مي شوند و تحت تاثير شرايط اقتصادي دوره مالي آتي قرار دارند.
آيا بودجه سال آينده در پيش بيني درآمدهاي آينده با دقت عمل کرده است ؟ چه قدر امکان تحقق درآمدهاي پيش بيني شده وجود دارد؟
نرخ تعرفه و حقوق و عوارض گمرکي چه تحولاتي خواهد داشت ؟ اين تحولات چه آثاري در اقتصاد ايران و تحقق درآمدهاي دولت خواهد داشت؟
17) تحليل کيفيت هزينه درآمدهاي بودجه اي
دولت منابع درآمدي خود را متناسب با سياست ها و برنامه هاي دولت در يکسال آينده ، هزينه خواهد کرد و هنر اقتصاد سياسي دولت آن است که اين منابع را با حداکثر اثربخشي خرج کند.
اين منابع درآمدي هرچه قدر کم يا زياد باشد، هميشه با محدوديت همراه است.
اين محدوديت ايجاب ميکند که دولت در نحوه و کيفيت هزينه کردن اين درآمدها، منطق اقتصادي و دقت علمي به خرج دهد تا از تبديل شدن حتي يک ريال آن به
هزينه بدون نتيجه يا تبديل آن به زيان اقتصادي جلوگيري شود.
آيا سياست هاي هزينهاي دولت داراي مباني علمي و اقتصادي است؟
دولت چه شاخصهاي براي کنترل و ارزيابي هزينه ها دارد؟
چه روش هايي براي نظارت بر نحوه هزينه کرد منابع درآمدي بودجه وجود دارد؟
هزينه کردن درآمدهاي بودجهاي به تنهايي هنر نيست بلکه هنر آن است که اين منابع در زمان درست ، مکان درست و با روش درست ، خرج شود تا دستاورد مطلوب را براي کل اقتصاد داشته باشد.
18) بررسي هاي غيرکارشناسي و کلي
برخي از کساني که اطلاعات کافي از وضع اقتصادي ايران در محيط هاي دورني و بيروني ندارند و دانش آنها از اصول علمي و منطق اقتصادي جهاني و بومي هم ناقص و گاهي نزديک صفر است ، تلاش مي کنند در فرايندي غيردقيق يا از بودجه دفاع کنند يا آن را به نقد بکشند.
اين اظهارات خواه به طرفداري از دولت يا در مخالفت با آن باشد يا در طرفداري از کل نظام يا در مخالفت با آن باشد هيچ تاثيري ندارد و بياني کاملا بي ارزش خواهد بود.
متاسفانه اين اظهارات گاهي به عنوان سند مورد استفاده قرار مي گيرد که خيلي خطرناک است.
19) تحليل هاي سياست زده
در مرام هاي سياسي، برخي کارها به نام حزب ، مطلوب است اما در خارج از حزب به شدت مورد نکوهش و انتقاد است.
خيلي از سياست هاي دولت نهم که با انتقاد و مخالفت احزاب و گروه هاي سياسي منتقد در کشور روبروست در مواردي شبيه همان سياستهاي آنهاست و يا اعمال شعارهاي دولت نهم است که گروه هاي رقيب هم در زمان داغ بودن تنور انتخاباتي با آب و تاب آنها را سر ميدادند و فرياد مي کردند.
اما چگونه است که اجراي آنها در زمان دولت نهم مخالف عقلانيت اقتصادي است
ولي در درون احزاب آنها يا دولتهاي تجربه پس دادهي آنها ، خوب و حتي لازم بوده است.
اين گروه دائم تلاش ميکنند دولت نهم را زير سوال ببرند هرچند از نظر منطق اقتصادي ، ارزشي ندارند.
روزنامه هاي منتقد و مخالف دولت هميشه از اين روش استفاده مي کنند.
نکته : متاسفانه برخي از افراد در اين روش کاسه داغ تر از آش بيگانگان مي شوند.
20) بيگانگان و رسانه هاي بيگانه
بيگانگان و دشمنان نظام جمهوري اسلامي تلاش ميکنند با غفلت و تجاهل مرکب از پيشرفتهاي ملت ايران به ويژه موفقيتهاي هستهاي ، دولت را به ناکامي متهم نمايند و هميشه از کاه يا از فقر اطلاعات خود کوه ميسازند و دولت نهم را زير سوال ميبرند.
اظهارات يک نفر در همه حوزه اقتصادي و سياسي ( مثلا فريدون خاوند در راديو فردا) نشان مي دهدکه آنها فقط به دنبال موارد ناکامي دولت و برخي نارساييها هستند در حالي که ملت ايران همچنان پله هاي ترقي را در عين حفاظت و حراست از استقلال هوشمندانه خود طي ميکند و هيچ کشوري در دنيا به پاي آن نمي رسد. اين اظهار نظرها به هيچ وجه پايه علمي ندارند و فاقد ارزش و قابليت پاسخگويي هستند.