کد خبر: ۴۳۰۹۸۲
تاریخ انتشار: ۱۰:۴۵ - ۰۴ مهر ۱۳۹۵
فرهیختگان:  ایران در آستانه چهل سالگی حضور در اسکار است فروشنده، آخرین ساخته اصغر فرهادی از سوی ایران به آکادمی اسکار معرفی شد. فروشنده ، بیستمین فیلمی است که از سوی ایران به آکادمی اسکار معرفی می‌شود. ایران از سال 1356 که فیلم دایره مینا را به اسکار معرفی کرد تا امسال 20 فیلم به این جشنواره مهم جهانی ارسال کرده است اما تنها در سال دو فیلم از سوی این آکادمی  پذیرفته شدند.
 
فیلم بچه های آسمان ساخته مجید مجیدی که هیچ جایزه ای دریافت نکرد و فیلم جدایی نادر از سیمین دیگر ساخته فرهادی که توانست در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان ۲۰۱۲ جایزه اصلی را بگیرد.جایزه اسکار بهترین فیلم زبان خارجی یکی از جوایز معتبر اسکار است. ایران اولین بار در سال 1356 با فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی در اسکار حضور یافت، هرچند این فیلم نتوانست موفق به دریافت جایزه شود ولی از رهگذر حضور در اسکار، عرصه برای دیگر فیلم های فیلمسازان ایرانی گشوده شد و هر سال کارگردانان مطرح با شرکت دادن فیلم‌های شاخص، شانس خود را برای برنده شدن در این جایزه مهم ارزیابی می‌کنند.
 
هشتاد و نهمین دوره از جایزه اسکار 2017 امسال در روز هشتم اسفند برگزار می‌شود. هرچند معرفی «فروشنده» به اسکار تا امروز حواشی زیادی را در پی داشته و منتقدان سینمایی، نظرات مختلفی را نسبت به این فیلم ابراز کرده‌اند. در روزهای گذشته، علی مطهری نایب رئیس دوم مجلس شورای اسلامی طی نامه‌ای، مخالفت خود را نسبت به حضور این فیلم در اسکار اعلام کرد. او در این نامه به این مساله اشاره کرد که  «در شب عید غدیر با همسرم به دیدن فیلم «فروشنده» در سینما فرهنگ رفتم. بازی خوب شهاب حسینی و ترانه علیدوستی قابل تقدیر است، اما سوژه فیلم را نپسندیدم. این فیلم چهره خوبی از جامعه ایران نشان نمی‌دهد، لذا انتخاب آن به عنوان نماینده ایران در «اسکار» از سوی بنیاد فارابی، به نظر من انتخاب خوبی نبود. اگرچه به انتخاب آنها که معمولا معیارهای متعددی مانند تکنیک‌های هنری، جذب مخاطب و رای‌آوری را نظر می‌گیرند، احترام می‌گذارم.» با این ‌حال و با وجود ابراز نظرات متفاوت نسبت به حضور «فروشنده» در اسکار، گمانه‌زنی‌ها همچنان ادامه دارد. اهمیت جایزه گرفتن ایران در اسکار تا اندازه‌ای است که شخصیت‌های مختلف عرصه سینما در این باره، در قالب یادداشت و گفت‌وگو به تبیین دیدگاه‌هایشان پرداخته‌اند.
 
عقل حکم می‌کرد «فروشنده» به اسکار برود
 
فریدون جیرانی کارگردان و منتقد سینما: ما در شرایطی سابقه حضور در اسکار را در سال‌های گذشته داشته‌ایم که به واسطه پروسه تاریخی، شرایط مختلفی را گذرانده‌ایم. اگرچه حضور ما در اسکار به شکل مستمر هم نبوده است، کمااینکه ما چیزی حدود 16سال در اسکار حضور نیافتیم. به‌هرحال تصور می‌کنم اگر بخواهیم به تاریخچه حضور سینمای ایران در جایزه‌ای مثل اسکار اشاره کنیم، می‌توانیم از «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی نام ببریم.
 
تا پیش از آن ما در اسکار شرکت نداشتیم و بعد از وقفه‌ای که برای حضور ما برای شرکت دراین جایزه معتبر به وجود آمد، توانستیم با فیلم «بچه‌های آسمان» در اسکار حاضر شویم، فیلم خوبی بود و شایسته و بجا هم در اسکار انتخاب شد. بعد از آن درباره «جدایی نادر از سیمین» هم همین اتفاق افتاد، یعنی فیلم به واسطه درونمایه‌ای که داشت توانست با اقبال خوبی از سوی منتقدان و هیات آکادمی اسکار مواجه شود. ضمن اینکه در مقایسه با کشورهایی چون هند، ترکیه، مصر و... که کشورهای همجوار ما به شمار می‌روند، حضور پررنگ‌تر و موفقیت‌آمیزتری در اسکار داشته‌ایم.
 
درمجموع به نسبت سال‌هایی که شرکت کرده‌ایم و به‌رغم اینکه کشوری بوده‌ایم که ارتباطاتش با جهان غرب در نوسان بوده، حضور ناموفقی در اسکار نداشته‌ایم. اتفاقا در برخی دوره‌ها هم خوب و موفق ظاهر شده‌ایم و به‌طور قطع در این دوره و دوره‌های آتی هم می‌توانیم پررنگ‌تر عمل کنیم. جایزه اسکار از اهمیت زیادی برخوردار است، چون نشان می‌دهد سینمای ایران به درجه مطلوبی دست یافته است. بنابراین معتقدم درمجموع حضور ناموفقی در اسکار نداشته‌ایم‌‌.معیارها برای فرستادن فیلم همیشه ثابت بوده‌اند، اولین و مهم‌ترین معیار هم این بوده است که پخش‌کننده خارجی فیلم چه قدرتی داشته باشد و چگونه می‌تواند فیلم را به جهان معرفی کند، بنابراین می‌توان گفت عامل اصلی و مهم پخش‌کننده است.
 
پخش‌کننده خارجی هم معمولا روی فیلمی سرمایه‌گذاری می‌کند که یک: درونمایه آن فیلم جهانی باشد، دو: کارگردان و عوامل آن فیلم شناخته شده باشند و سوم اینکه عوامل و ساخت فیلم دارای استانداردهای جهانی باشند. معیار دیگر هم این بود که منتقدان خارجی چقدر نسبت به آن فیلم روی خوش نشان دهند. در دوره‌ای که من جزء هیات انتخاب بودم، فیلم‌ها متفاوت بود. خاطرم هست در دوره‌ای که فیلم «یه حبه قند» را به‌عنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب کردیم، فیلم می‌توانست به موفقیت‌های زیادی دست یابد، اما بعد مسائلی مثل تحریم کردن اسکار از سوی مدیران فرهنگی آن دوره پیش آمد که مانع از حضور فیلم در اسکار شد که به نظرم اشتباه بود، یعنی می‌توانستیم در آن دوره هم در اسکار حضور خوبی داشته باشیم.
 
من پیش از آن‌که فیلم به‌عنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب شود و هنوز گمانه‌زنی‌ها ادامه داشت، به این نکته اشاره کردم عقل سلیم حکم می‌کند «فروشنده» به‌عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی شود.
 
هرچند معتقدم فیلم‌هایی مثل «لانتوری» و «ناهید» هم از ظرفیتی برخوردار بودند که می‌شد روی آنها در اسکار کار کرد، چون هم «لانتوری» و هم «ناهید» هردو به لحاظ مضمونی می‌توانستند در اسکار شانس برنده‌شدن را داشته باشند. ولی همان‌طور که اشاره کردم عقل حکم می‌کرد «فروشنده» به اسکار برود، چون هم پخش‌کننده قوی و خوبی دارد و از طرفی، کارگردان آن سابقه حضور در دیگر جشنواره‌های معتبر جهانی را هم داشته است. البته زمانی که «فروشنده» به‌عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی شد برخی به این مساله اشاره کردند که «ایستاده درغبار» هم به دلیل مولفه‌هایی که داشت می‌توانست به اسکار معرفی شود. در سال‌های اخیر فیلم «بدرود بغداد» هم به‌عنوان نماینده ایران به اسکار معرفی شد که به نظرم در مقایسه با «ایستاده در غبار» فیلم خوبی نبود و «ایستاده درغبار» به لحاظ جهانی از زبان جهانی برخوردار است. ولی به‌هرحال چندان که گفتم «فروشنده» برای نمایندگی در اسکار امتیازات زیادی دارد.

ای کاش فیلم‌های دیگر کارگردانان هم در اسکار معرفی شود
 
مسعود اطیابی کارگردان و تهیه‌کننده:طبعا اگر قرار باشد از حضور سینمای ایران در دوره‌های گذشته یاد کنیم باید به فیلم‌هایی چون «بچه‌های آسمان» و «جدایی نادر از سیمین» اشاره کنیم. به‌خصوص فیلم «جدایی نادر از سیمین» توانست در نوع خود افتخارات بزرگی برای سینمای ایران به همراه بیاورد. هرچند کاندیداتوری «بچه‌های آسمان» هم در نوع خود برای سینمای ایران افتخار‌آفرین بود. درواقع تمام کارگردانانی که فیلم‌هایشان در سال‌های گذشته فرصت یافته‌اند به عنوان نماینده اسکار معرفی شوند باعث افتخار هستند. ولی به‌طور کلی از دو منظر می‌توان به حضور بین‌المللی سینمای ایران در اسکار نگاه کرد؛ یکی اینکه باید بپذیریم امروز عصر ارتباطات است و بدون‌شک کشورها از طریق تعامل و گفت‌وگو می‌توانند به تبادل فرهنگی با یکدیگر بپردازند و از این رهگذر، حضور ایران در مجامع بین‌المللی مثل اسکار قطعا لازم و ضروری است. درعین‌حال نماینده‌ای که از سوی سینمای هر کشوری به اسکار معرفی می‌شود در واقع نشانگر پیشینه، قدمت و فرهنگ آن کشور است. فیلم‌های سینمای ایران قطعا قابلیت حضور در مجامع بین‌المللی را دارند و تا امروز هم هرکدام از آنها به فراخور ویژگی‌هایی که داشته‌اند، توانسته‌اند بدرخشند.
 
امیدوارم این فیلم بتواند موفقیت‌های لازم را برای دریافت جایزه به دست بیاورد. ضمن اینکه تصور می‌کنم فیلم‌هایی چون «ایستاده در غبار»، «لانتوری» و خیلی از فیلم‌های دیگر هم می‌توانند و هم می‌توانست گزینه مطلوبی برای حضور در اسکار باشند. هرکدام از فیلم‌هایی که در اسکار به نمایش در‌می‌آیند زوایایی از زندگی و فرهنگ ایرانی را به تصویر می‌کشند.مثلا «لانتوری» هم با توجه به روایتی که داشت، می‌توانست برای حضور در اسکار مناسب باشد. البته «فروشنده» هم قابلیت‌های زیادی دارد و قطعا می‌تواند به عنوان برنده اسکار شناخته شود، ولی با این‌ حال در پاسخ به سوال شما باید بگویم «فروشنده» نیازمند تحلیل است و متاسفم که با وجود گذشت مدت‌ها از اکران فیلم، هنوز شرایطی برای تحلیل محتوایی و ساختاری آن فراهم نشده است.
 
البته این نقصان به نبود نقد صحیح و اصولی در جامعه ما برمی‌گردد؛ نه فقط در زمینه آثار سینمایی که اساسا از داشتن نقد درست در هر شاخه‌ای بی‌بهره هستیم. همین مساله باعث می‌شود زوایای پیدا و پنهان فیلم‌هایی مثل «فروشنده» مغفول بماند و آن‌طور که باید برای مخاطبان سینما تبیین نشود. درصورتی که اگر زیرساخت‌های نقد و تحلیل سالم و دقیق مهیا شود، ضمن واکاوی لایه‌های مختلف فیلم می‌توان بیش از پیش به ترغیب مخاطب پرداخت که به تماشای چنین آثاری بنشیند.
 
به‌ویژه «فروشنده» که از منظرهای مختلف می‌توان آن را مورد بررسی قرار داد و همان‌طور که اشاره کردم نیازمند تحلیل است.شاید در این زمینه به قول شما مدیران فرهنگی کمتر از افراد نقش داشته‌اند، در عین حال شاید بهتر بود به جای آنکه از یک فیلمساز به دفعات، فیلم به اسکار معرفی شود، معرفی فیلم‌های فیلمسازان متفاوت در دوره‌های مختلف اتفاق بیفتد تا سینمای ایران از لحاظ داشتن فیلمسازان، جلوه پررنگ‌تری در مجامع بین‌الملل داشته باشد. حالا مدیران فرهنگی می‌توانند برای دوره‌های آتی در این زمینه به برنامه‌ریزی بپردازند. قطعا اگر بتوانیم چند گزینه در اسکار داشته باشیم بهتر است؛ چراکه دست پر بودن سینمای ایران را در مجامع بین‌المللی نشان می‌دهد. مساله‌ای که وجود دارد این است که در سال‌های اخیر یک‌سری از موقعیت‌های فرهنگی را از دست داده‌ایم. به‌عنوان مثال چرا نباید خودمان در این سال‌ها در اندیشه طراحی جایزه‌ای در ابعاد اسکار باشیم؟ متاسفانه در سال‌های گذشته، حرکت‌های سازنده‌ای در سینما رخ نداده است. در صورتی که سینمای ایران این پتانسیل را دارد که جوایز معتبر و بزرگی از این دست داشته باشد و حتی بعد از پا گرفتن، آن را در ابعاد بین‌المللی هم برگزار کند. البته از نظر من برای شروع در بازار رقابت هیچ‌گاه دیر نیست.
 
دایره مینا
 
فیلم «‌دایره مینا» پنجمین ساخته داریوش مهرجویی در سال 1353 به شمار می‌رود. «دایره مینا» اقتباسی از نمایشنامه «آشغالدونی» نوشته غلامحسین ساعدی است. این فیلم بعد از «گاو» دومین همکاری این دو با یکدیگر بوده است. با این حال «دایره مینا» نتوانست بعد از ساخت از شرایط مطلوب اکران برخوردار شود. در نهایت فیلم بعد از سه سال در سال 56 به اکران عمومی درآمد. «دایره مینا» در ردیف معدود فیلم‌های مهرجویی است که توانست در جشنواره‌هایی چون پاریس، برلین و...به نمایش درآید.
 
بچه‌های آسمان
 
 «بچه‌های آسمان» در سال 1375 به کارگردانی مجید مجیدی ساخته شد و توانست با استقبال خوبی از سوی مخاطبان داخلی و خارجی مواجه شود. این فیلم در آن سال توانست به‌عنوان پنج نامزد نهایی جایزه اسکار در سال 1998 انتخاب شود. «بچه‌های آسمان» همچنین توانست موفق به دریافت جوایز دیگری چون سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه جشنواره فیلم فجر، جایزه فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال، جایزه انجمن منتقدان فیلم آرژانتین و جایزه بهترین فیلم نیوپورت شود.
 
زیر درختان زیتون
 
 «زیر درختان زیتون» یکی از فیلم‌های درخشان عباس کیارستمی به شمار می‌رود که سال 1994 ساخته شد. این فیلم یکی از سه گانه‌های این فیلمساز فقید به شمار می‌رود. «خانه دوست کجاست»، و «زندگی و دیگر هیچ» دیگر بخش‌های این فیلم به شمار می‌روند. بعد از آنکه «زیردرختان زیتون» در ایران و دیگر کشورها اکران شد، نشریه «ایوژوارت» فرانسه این فیلم را در فهرست100 فیلمی قلمداد کرد که باید دیده شود. این فیلم به زلزله رودبار اختصاص دارد و زندگی زوج جوانی را ترسیم می‌کند.
 
درباره الی  
 
 این فیلم در سال 1387 به کارگردانی اصغر فرهادی ساخته شد. «درباره الی» از جمله فیلم‌هایی بود که توانست در جشنواره بین‌المللی برلین هم برنده خرس نقره‌ای شود. این فیلم به روایت زندگی چند خانواده می‌پردازد که برای گذراندن تعطیلات به شمال کشور سفر کرده‌اند و در این بین گرفتار ماجراهایی می‌شوند. «درباره الی» پیش از شروع بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر و پیش از داوری هیات انتخاب به دلیل حضور گلشیفته فراهانی از جشنواره کنار گذاشته شد و در نهایت پس از رایزنی‌های بسیار اکران شد.
 
فیلم محمد رسول الله(ص)
 
 مجید مجیدی با ساخت فیلم محمد رسول‌الله(ص) زوایایی از زندگانی حضرت محمد(ص) را به تصویر کشید. مجیدی دراین فیلم ضمن ارائه تصویری از دوران جاهلیت و شرایط اجتماعی عربستان به کودکی پیامبر اکرم (ص) پرداخته است. داستان این فیلم از زمانی که مسلمانان در تحریم اقتصادی هستند، شروع می‌شود. «محمد رسول‌الله (ص)» توانست در سال 2016 به عنوان نماینده سینمای ایران در جشنواره اسکار معرفی شود اما به فهرست نهایی جایزه اسکار راه نیافت.
 
امروز
 
 فیلم «امروز» که ژانر اجتماعی دارد یکی از ساخته‌های رضا میرکریمی به شمار می‌رود و به روایت یک روز از زندگی زنی می‌پردازد که با سوار شدن در تاکسی مردی (پرویز پرستویی) دستخوش ماجراهایی می‌شود و راننده تاکسی را هم درگیر اتفاقاتی که برایش رخ می‌دهد، می‌کند. این فیلم به عنوان نماینده سینمای ایران در هشتاد وهفتمین مراسم اسکار انتخاب شد. «امروز» هم  صرف‌نظر از نامزدی در جایزه اسکار توانست در جشنواره‌های بین‌المللی دیگری چون فیپرشی، تالین، جیپور و... موفق به دریافت جایزه شود.

 

نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
طراحی و تولید: "ایران سامانه"