کوچ از تلگرام به شبکه اجتماعی جایگزین

روزنامه ایران - مانی آشتیانی: «جایگزین چیست؟» این سؤالی است که بعد از فیلتر شدن نابهنگام تلگرام بسیاری از کاربران از همدیگر می‌پرسیدند. این نخستین بار نیست که یک پیام رسان خارجی پرکاربر در ایران فیلتر می‌شود، هرچند به گفته وزیر ارتباطات، فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام موقت است اما آخرین باری که کاربران ایرانی مجبور به کوچ از یک پیام رسان به پیام رسان دیگر شده بودند به زمان فیلتر شدن وایبر باز می گشت،  البته این بار فیلتر شدن پیام‌رسانی مانند تلگرام کاملاً با داستان فیلتر شدن سرویس‌های گذشته فرق دارد،چرا که تلگرام در حال حاضر تنها ابزاری برای ارسال پیام ساده نیست، بلکه سرویسی است که به رونق کسب و کار در فضای مجازی کمک کرده و به یکی از ابزارهای سریع برای اطلاع‌رسانی نیز تبدیل شده است. حال در این شرایط با فیلتر شدن تلگرام کاربران آن در ایران دچار سردرگمی شده‌اند. بلافاصله بعد از فیلتر شدن تلگرام بسیاری پیشنهادهای جایگزین گوناگونی را مطرح کردند از جمله استفاده از whatsapp، Google Allo، Signal و... البته در این بین نام چند پیام رسان داخلی نیز شنیده شده است،حتی بسیاری شرایط پیش آمده برای تلگرام را فرصتی برای پیام رسان‌های داخلی دانسته بودند تا در نبود این رقیب بزرگ فرصت برای عرض اندام داشته باشند،اما تا چه حد این گمانه زنی‌ها می‌تواند درست باشد؟ چقدر پیام رسان‌های داخلی امکانات فنی برای پشتیبانی از تعداد کاربران بالا و ارائه سرویس باکیفیت به آنها را دارند؟

فرصتی برای جذب کاربر

براساس اعلام تلگرام در حال حاضر نزدیک به ۴۰ میلیون نفر در ایران از این پیام رسان استفاده می‌کنند و این یعنی بعد از فیلتر شدن آن حالا باید این ۴۰ میلیون نفر به‌دنبال یک جایگزین باشند، اما چه گزینه‌هایی پیش روی کاربران ایرانی بعد از تلگرام وجود دارد؟ نظرات در این خصوص گوناگون است، برای مثال یک مقام مسئول درباره تصمیم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در مورد وضعیت فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام در گفت‌و‌گو با فارس به خبرگزاری‌ها توصیه کرد تا از شبکه‌های اجتماعی بومی استفاده کنند، اما تا چه حد در چند روز اخیر و بعد از فیلتر شدن تلگرام کاربران به سمت استفاده از پیام رسان‌های داخلی رفته اند؟

براساس نظرسنجی آنلاینی که خبرگزاری شبستان با حضور بیش از هزار کاربر انجام داده از بین پیام رسان‌های خارجی ۸۳ درصد مردم ایران واتس اپ را بهترین جانشین برای تلگرام معرفی کرده‌اند. دلیل این امر  به باور کاربران ایرانی امکانات نسبتاً مطلوب تری است که واتس اپ در قبال دیگر رقبای خود دارد. در رده‌های بعدی انتخاب کاربران در این نظر سنجی اما لاین با ۷ درصد و وایبر با ۴ درصد قرار گرفته‌اند. بعد از نام این پیام رسان‌های خارجی نام ۳ پیام رسان داخلی گپ، ویسپی و بیسفون هر کدام با ۲ درصد دیده می‌شود. در حالی که چنین آمارهایی از استقبال کم کاربران ایرانی نسبت به پیام رسان‌های داخلی خبر می‌دهد اما مدیران برخی از این سرویس‌های داخلی اعلام می‌کنند که در چند روز گذشته و بعد از فیلتر شدن تلگرام، تعداد کاربران آنها افزایش قابل توجهی داشته است. مهدی داوری، مدیر پیام رسان بیسفون، در گفت‌و‌گو با ایران اعلام می‌کند که از زمان فیلتر شدن تلگرام در کشور آمار مراجعه کاربران به استفاده از این سرویس در یک روز ۳۰ برابر رشد داشته است. او در این خصوص می‌گوید: «آمار ساعتی، نشان دهنده رشد تعداد کاربرانمان در چند روز اخیر است که با وجود افزایش تعداد کاربران خوشبختانه مشکلاتی مبنی بر قطعی یا از دسترس خارج شدن نداشته‌ایم.»

مدیر این پیام رسان داخلی با اشاره به اینکه مخالف هر مسدود‌سازی هستم حتی اگر به رونق شبکه‌های اجتماعی داخلی کمک کند می‌گوید: ما هیچ گاه منتظر نمانده‌ایم تا اتفاقی مانند فیلتر رخ دهد تا کاربران به سمت ما جذب شوند. بیسفون پیوسته سعی داشته با ارائه خدمات قابل رقابت بر پیام رسان خود نظر کاربران را جذب کند.»در همین زمینه جعفر خورشاد، مدیرعامل شرکت توسعه فناوری رسانه سروش (پیام‌رسان سروش) نیز در گفت‌ و‌ گو با «ایران »از اضافه شدن نزدیک به ۳۰۰ هزار کاربر به این پیام رسان در چند روز گذشته و بعد از فیلتر شدن تلگرام خبر می‌دهد. او با اعلام اینکه این پیام رسان نیز با در اختیار گذاشتن قابلیت‌های مختلف مانند ساخت گروه و کانال می‌تواند پاسخگوی نیاز کاربران ایرانی باشد به« ایران »می‌گوید: «تمام سعی‌مان این بوده تا با اضافه کردن قابلیت‌های مختلف، کاربران را به سمت خود جذب کنیم، اما نمی‌توانیم حالا که تلگرام فیلتر شده کاربران را مجبور به استفاده از پیام رسان داخلی کنیم یا انتظار داشته باشیم که حالا در این شرایط کاربران حتماً پیام رسان ما را انتخاب کنند چرا که در اینجا صحبت از انتخاب کاربر مطرح است بنابراین باید با ارائه امکانات متنوع کاربران را به سمت خود جذب کنیم نه به‌دلیل فیلتر شدن یک شبکه پیام رسان پرمخاطب خارجی.» او در پاسخ به این سؤال که در چند روز اخیر و با توجه به افزایش ناگهانی تعداد کاربران پیام رسان سروش در مقطع زمانی  دچار اختلال شده است تأکید کرد که اختلالاتی این چنینی در هر سرویسی رخ می دهد همان‌طور که چندی پیش پیام رسان واتس اپ به‌خاطر افزایش تعداد پیام‌های رد بدل شده در سال نو میلادی دچار اختلال مقطعی شد.

 تعداد سرویس‌های پیام رسان داخلی در دو سال اخیر با رشد قابل توجهی همراه بوده‌اند. گپ، سروش، بیسفون، ویسپی، بله، پروفایل، ای‌گپ و... از جمله شناخته‌ترین پیام‌رسان‌های داخلی هستند. با نگاهی به امکانات آنها می‌توان متوجه شد که تمامی این پیام رسان‌ها امکانات پایه‌ای و به روز یک پیام رسان خارجی مانند ایجاد گروه و کانال، تبادل پیام گروهی، امکان تماس صوتی، اشتراک‌گذاری فایل و... را دارند اما چرا با این حال این پیام رسان‌ها مورد توجه و استقبال کاربران ایرانی قرار نمی‌گیرند.

امیر بیگی، برنامه نویس، در گفت‌و‌گو با «ایران »اعلام می‌کند که در چند سال اخیر پیام رسان تلگرام به خاطر تنوع خدماتی که ارائه می‌دهد میزان انتظار کاربران ایرانی را  بالا برده حالا در این شرایط بسیار سخت است که کاربران این پیام رسان، به سمت نمونه‌های داخلی جذب شوند که به نوعی تجربه استفاده از آنها در کشور بسیار کم است. وی در ادامه می‌افزاید: «صرف ارائه خدماتی مانند ساخت گروه و کانال، ارسال پیام به صورت گروهی یا ارسال فایل و اشتراک آن نمی‌تواند دلیل خوبی باشد تا کاربران به سمت پیام‌رسان‌های داخلی کوچ کنند چرا که پیام رسان‌های داخلی باید روی امکاناتی مانند هماهنگی نسخه موبایل با نسخه لپ تاپ و قابلیت سینک سریع بین همه دستگاه کار کنند. از سوی دیگر این پیام رسان‌ها باید در لحظه و همزمان با افزایش تعداد کاربران خدمات زیرساختی و فنی خود را  افزایش دهند، اتفاقی که به نظر می‌رسد آنگونه مورد توجه قرار نمی‌گیرد، چرا که در این چند روز و بعد از فیلتر شدن تلگرام خبرهایی در خصوص اختلال در پیام رسان‌های داخلی به‌دنبال افزایش تعداد کاربرانشان شنیده شده است.»

عماد ملایری، کارشناس وب نیز اعلام می کند که در حال حاضر به‌دلیل مشخص نبودن مراحل امنیتی و اینکه اطلاعات کاربران در چه شرایطی نگهداری می‌شود جو عمومی چندان اعتمادی به سرویس‌های ایرانی ندارند. او در گفت‌ و‌ گو با« ایران »می‌گوید: «مشکل اصلی روی نیاوردن کاربران ایرانی به سمت پیام رسان‌های داخلی نبود اعتماد کافی به این پیام رسان‌ها در حفظ اطلاعاتشان است. تاکنون هیچ کدام از پیام رسان‌های داخلی یا سرویس‌های آنلاین داخلی دیگر اعلام نکرده است که اطلاعات کاربران را در چه شرایطی نگهداری می‌کنند و فراهم نکردن شرایط برای جلب اعتماد کاربران به سرویس‌های داخلی تاکنون بزرگترین ضربه را به‌این سرویس‌ها زده است.»

ملایری تأکید می‌کند که از دیگر مشکلات این عرصه نبود خدمات مناسب در بخش سرور و دیتا سنتر است. براساس اظهارات وی بسیاری از سرویس‌های داخلی ممکن است بهترین خدمات و سرویس را در اختیار کاربران خود بگذارند اما به‌دلیل نبود یک دیتا سنتر و سرور داخلی مناسب ارائه خدماتشان با مشکلات جدی روبه رو شده است. به باور وی تا زمانی که پیام رسان‌های داخلی شرایط برای جلب اعتماد کاربران برای استفاده از سرویس هایشان را فراهم نکنند و از طرفی تا زمانی که خدمات زیرساختی باکیفیتی در بخش دیتا سنتر و سرور در کشور فراهم نشود نمی‌توان انتظار جایگزین شدن پیام رسان‌های بومی  را با خارجی  داشت.

نیم نگاه

با فیلتر شدن تلگرام در کشور کاربران دچار سردرگمی شده اند که دقیقاً به کدام پیام رسان کوچ کنند که در این میان نام پیام رسان های خارجی همچون  whatsapp، Google Allo، Signal در کنار نام پیام رسان های داخلی مانند گپ، سروش، بیسفون، ویسپی، بله، پروفایل، آی گپ و …  خودنمایی می کند.

براساس نظرسنجی آنلاینی که خبرگزاری شبستان با حضور بیش از هزار کاربر انجام داده

از بین پیام‌رسان‌های خارجی ۸۳ درصد مردم ایران واتس اپ  را بهترین جانشین برای تلگرام معرفی کرده‌اند و در رده‌های بعدی این انتخاب   لاین با ۷ درصد و وایبر با ۴ درصد قرار دارد بعد از نام این پیام رسان های خارجی،‌ نام ۳ پیام رسان داخلی گپ، ویسپی و بیسفون هر کدام با ۲ درصد دیده می شود.

مشکل اصلی روی نیاوردن کاربران ایرانی به سمت پیام رسان های داخلی نبود اعتماد کافی

 به این پیام رسان ها در حفظ اطلاعاتشان است چرا که تا کنون هیچ کدام از پیام رسان های داخلی  اعلام نکرده است که اطلاعات کاربران را در چه شرایطی نگهداری می کنند