مطبوعات در باتلاق بحران کاغذ گرفتار شدند

روزنامه همدلی نوشت: روزنامه‌ها و نشریات کاغذی در باتلاقی که کاغذ برای آنان درست کرده است، یکی پس از دیگری جان می‌دهند و اگر همین روال ادامه پیدا کند مطبوعات به بایگانی تاریخ می‌پیوندند.

بحران کاغذ که از یک سال و نیم پیش شروع شده، بعد از جولان دادن در میان برخی از روزنامه‌ها و پایین آوردن تیراژ و صفحه آنان، اکنون به روزنامه‌های پر تیراژ کشور نیز رسیده است.

روز گذشته مسئولان دو مؤسسه ایران و همشهری از کاهش هشت صفحه‌ایِ این دو روزنامه به دلیل بحران جدی کاغذ خبر دادند.

جواد دلیری سردبیر روزنامه ایران خبر داد به علت بحران جدی کاغذ، از امروز ۸ صفحه از صفحات این روزنامه کم خواهد شد.

نیلوفر قدیری عضو هیات مدیره روزنامه همشهری خبر داد: روزنامه همشهری از امروز تا اطلاع ثانوی در ۱۶ صفحه منتشر می‌شود. بحران کاغذ آتش به جان مطبوعات زده است.

اگر چه بحران کاغذ و زنگ خطر آن برای مطبوعات، زمستان 96 و همزمان با بالا رفتن قیمت جهانی کاغذ نواخته شد، اما اقتصاد نابسامان و پرتلاطم داخلی به این بحران دامن زد تا بعد از یک سال کاغذ حتی نفس مطبوعات پرتیراژ کشور را نیز به شماره بیندازد.

گرانی کاغذ که از آذر 96 شروع شد، زمانی که اعلام خبر خروج کاغذ از لیست کالاهای دارای اولویت ارزی به افزایش 20 درصدی قیمت آن در بازار انجامید. این گرانی در سرتاسر سال 97 ادامه یافت و حتی دستگیری سلطان کاغذ نیز در کنترل قیمت کاغذ تاثیری نگذاشت و اکنون نیز در ماه‌های اول 98 کارد را به استخوان رسانده است.

در آبان‌ 96 قیمت هر کیلو کاغذ رول روزنامه در بازار 2100 تومان بود، تا ابتدای سال 97 به 3500 تومان رسید، بهمن ماه رکورد 12 هزار تومان را زد و این روزها هم شده کیلویی 18 هزار تومان. 90 درصد کاغذ مورد نیاز کشور وارداتی است و تولیدات اندک داخلی نیز عطش بازار را فرو نمی‌نشاند.

این روزها بازار کاغذ آن چنان متلاطم است که قیمت آن به صورت روزانه تغییر می‌کند، به نحوی که اهالی رسانه مکتوب هر شب می‌خوابند، روز بعد که بیدار می‌شوند قیمت کاغذ و چاپ افزایش یافته است، در صورتی که منابع مالی آنان یا کاهش یافته یا در بهترین شرایط ثابت مانده است. در این آشفتگی بازار کاغذ و به شماره افتادن نفس مطبوعات، به دلیل دست‌های پنهان و فشارهای دلالان کاغذ، دست مصرف‌کننده واقعی، از یارانه کاغذ کوتاه است و این یارانه به دست مطبوعاتی‌ها نمی‌رسد.

از زمان شروع معضل کاغذ، مسائل مربوط به آن در کارگروهی در وزارت صنعت، معدن و تجارت دنبال می‌شد تا پس گذشت چیزی حدود 9 ماه، به دلیل تکثر حوزه‌های فرهنگی مرتبط با کاغذ، دست وزارت صنعت از تخصیص یارانه کاغذ کوتاه شد، این کارگروه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتقل شد، اما این جابه جایی نیز گره کور بحران کاغذ را باز نکرد و قیمت کاغذ مانند اسبی سرکش، هر روز بالا و بالاتر می‌رود.

کمیته ساماندهی کاغذ که توسط معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد تشکیل شد تا شاید آبی باشد بر آتش به جان افتاده مطبوعات، به دلایل نامشخصی به بن‌بست رسیده و کارایی لازم را ندارد. طبق آخرین توافقات قرار بود این کمیته به تعدادی از مصرف‌کنندگان عمده کاغذ- روزنامه‌ها- مجوز دهد تا خودشان اقدام به واردات کاغذ کنند. این نسخه برای کوتاه‌کردن دست دلالان و شفاف‌سازی بازار کاغذ به این عرصه تجویز شد اما با وجود اتفاق‌نظر اغلب صاحب امتیازان روزنامه‌ها در این زمینه، کمیته ساماندهی کاغذ تاکنون هیچ اقدامی برای پیشبرد این توافق انجام نداده است.

بوی مرگ دسته‌جمعی مطبوعات به مشام می‌رسد و کاغذ مثل شمشیر داموکلس روی سر نشریات آویزان است، حال باید منتظر ماند که عملکرد مسئولین این شمشیر را بر فرق مطبوعات فرود می‌آورد یا با ساماندهی به بازار کاغذ جانی تازه به رسانه‌های مکتوب می‌دهند. امید است مسئولان نگذارند مطبوعات لب طاقچه بی‌توجهی از یاد جامعه برود.

همچنین جمعی از مدیران مسئولان برخی روزنامه‌های اصلاح طلب در گفتگو با «همشهری» از بحران به وجود آمده در بازار کاغذ گلایه کردند:

مهمدی شفیعی، مدیرعامل «ایران»:با توجه به تاکیدات رهبر انقلاب و اهتمامی که دولت برای رفع ایران بحران دارد باید هر چه سریعتر تدابیری اندیشه شود.

علیرضا بختیاری، مدیرمسئول «دنیای اقتصاد»:ما یک خواسته مشخص از مسئولان داریم، اینکه اجازه دهند کاغذی که با ارز 4200 تومانی تهیه شده و در گمرک خاک می خورد ترخیص شود.

مهدی رحمانیان، مدیرمسئول «شرق»:کمیته ساماندهی کاغذ که قرار بود گره از مشکل بگشاید، خود تبدیل به گره شده است.

حسین عبداللهی، مدیرمسئول «آرمان»:ما اصلا برای چاپ روزنامه همین حالا هم کاغذ نداریم.

محمدرضا سعدی، مدیرمسئول «جهان صنعت»:شاید نتوانیم دیگر روزنامه منتشر کنیم.