تعامل غیر لمسی با گوشی هوشمند

زومیت-مهدی زارع سریزدی: برخی تولیدکننده‌های گوشی هوشمند به سمت طراحی و ساخت راهکارهای تعاملی غیر لمسی با دستگاه رفته‌اند که کامل و کاربردی به نظر نمی‌رسد.

مدت‌زمان زیادی از معرفی رسمی جدیدترین پرچم‌دار سامسونگ و انتشار بررسی‌های آن به‌وسیله‌ی سایت‌های دنیای فناوری، ازجمله بررسی تخصصی زومیت از گلکسی نوت 10 پلاس نمی‌گذرد. گلکسی نوت 10 ویژگی‌های خاص و متمایزکننده‌ی زیادی دارد که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به «ژست‌های حرکتی» اشاره کرد؛ قابلیتی که در تمامی بررسی‌های گلکسی نوت 10 به‌تفصیل به آن پرداخته شده است.

کنترل فعالیت‌های گوشی با ژست‌های حرکتی، یکی از روندهای روبه‌رشد و پرطرفدار امروز دنیای گوشی‌های هوشمند محسوب می‌شود. روند توسعه‌ی فناوری به‌گونه‌ای پیش می‌‌رود که در آینده‌ی نزدیک به‌جای لمس صفحه، توانایی انجام کارها را تنها با حرکت دادن دست و انگشت‌ها خواهیم داشت. درواقع تعامل با گوشی، دیگر نیازی به لمس نمایشگر نخواهد داشت؛ نمایشگری که از سال‌ها پیش به‌نوعی به کار با آن عادت کرده‌ایم.

سامسونگ در پرچم‌دار جدید خود، امکان کنترل گوشی را با تکان دادن قلم استایلوس فراهم می‌کند. تولیدکننده‌های دیگر همچون ال‌جی الکترونیکس و گوگل هم به توسعه‌ی فناوری‌های مشابه فکر کرده‌اند. ال‌جی به‌دنبال پیاده‌سازی ژست‌های حرکتی در گوشی‌های هوشمند است و گوگل هم فناوری حرکتی مبتنی بر شناسایی رادار را در دستور کار دارد که در گوشی هوشمند Pixel 4 عرضه خواهد شد.

تاکنون مقاله‌ها و اخبار متعددی پیرامون فرمان‌های حرکتی در گوشی‌های هوشمند منتشر شده است و بسیاری از آن‌ها نیز به بی‌کاربرد بودن قابلیت جدید اشاره می‌کنند. درواقع می‌توان آن‌ها را راهکارهایی نامید که هیچ مشکلی را حل نمی‌کنند. درمقابل، نمایشگرهای لمسی به بلوغ و کاربرد بسیار بالا رسیده‌اند. امروزه چنین تعامل‌هایی با دستگاه‌های هوشمند به‌قدری گسترده شده‌اند که حتی کودکان برای اجسام غیر هوشمند نیز چنین کاربردهایی را متصور می‌شوند. در این‌ میان دستور‌های حرکتی به دنیای گوشی‌های هوشمند وارد شده‌اند و به‌نوعی از کاربران می‌خواهند تا به‌‌خاطر هوس متخصصان فناوری، عادت‌های خود را تغییر دهند.

توضیح بالا به این معنی نیست که دستورهای حرکتی در گوشی‌های هوشمند سرنوشتی به‌جز مرگ ندارند. درواقع تنها می‌توان ادعا کرد که چنین نوآوری‌هایی فعلا کاربردی نیستند.

ویک پارتیبان، مهندس برق و دانشمند علوم کامپیوتر است که در آزمایشگاه Media Lab دانشگاه MIT به تحقیق پیرامون واقعیت افزوده و کنترل‌های حرکتی می‌پردازد. او اعتقاد دارد جدیدترین فناوری‌های حرکتی تنها جذاب هستند، اما تولیدکننده‌ها کاربرد واقعی برای آن‌ها سراغ ندارند. شاید کاربردهای واقعی را بتوان در ابعاد گسترده‌تر کشف کرد و صفحات کوچک گوشی‌های هوشمند برای آن‌ها مناسب نباشد. پارتیبان در ادامه می‌گوید، شاید زمانی‌که به فناوری نمایش و شبیه‌سازی اجسام سه‌بعدی در فضا رسیده باشیم (تجربه‌ای شبیه به تصاویر هولوگرافیک)، بتوان کاربردهای بیشتری از دستورهای حرکتی استخراج کرد.

فرمان‌های حرکتی در نگاه اول بسیار جذاب به نظر می‌رسند

کاربران امروز هم از دستورهای حرکتی در تعامل با گجت‌های هوشمند استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال هر فعالیت به‌صورت کشیدن صفحه‌ی اپلیکیشن روی گوشی هوشمند، نوعی دستور حرکتی محسوب می‌شود؛ حرکتی که نیاز به فشار دادن دکمه‌ی فیزیکی یا منوی مجازی ندارد.

گوگل چند روز پیش در یک پست وبلاگی درباره‌ی منطق پس‌زمینه‌ی دستورهای جدید لمسی در اندروید Q توضیح داد. مالک اندروید پس از مطالعه‌ی عادت‌های حرکتی کاربران در فعالیت با گوشی‌های هوشمند، روش کاربردی جدیدی برای آن طراحی کرد. در مطالعات مشخص شد که کاربران از دکمه‌ی بازگشت ۵۰ درصد بیشتر از دکمه‌ی خانه استفاده می‌کنند. به‌همین دلیل گوگل تصمیم گرفت تا دو حرکت را به‌عنوان دستور بازگشت انتخاب کند که بیش از همه برای انگشت شست کاربر آسان باشد.

فناوری جدید فرمان‌های حرکتی ادعا می‌کند که کاربر را از لمس گوشی هوشمند بی‌نیاز خواهد کرد. به‌عنوان مثال اکنون در سری نوت سامسونگ می‌توان به‌جای انگشت‌ها از قلم استایلوس استفاده کرد. از کاربردهای جدید حرکتی می‌توان به تغییر موزیک یا عکس‌برداری و فیلم‌برداری اشاره کرد که در گوشی گلکسی نوت 10 و تبلت Galaxy Tab S6 ارائه می‌شود. البته کاربردهای مذکور، فناوری‌های آن‌چنان پیچیده‌ای نیستند و خبری از حسگرهای عمق‌سنج یا مواردی مانند سیستم‌‌های شناسایی راداری در آن‌ها نیست.

سخنگوی سامسونگ در معرفی فناوری‌های حرکتی گلکسی نوت 10 می‌گوید، قابلیت‌های حرکتی از حسگر ۶ جهته استفاده می‌کنند که در قلم S Pen تعبیه شده است. او به حسگرهایی همچون شتاب‌سنج و ژیروسکوپ اشاره کرد که در قلم جدید سری نوت قرار دارند. داده‌‌ی تولیدشده در حسگرها از طریق بلوتوث و به‌صورت بی‌سیم با گوشی به اشتراک گذاشته می‌شود.

کاربران در بررسی‌های اولیه و برخورد با قابلیت‌های جدید گلکسی نوت قطعا مجذوب آن می‌شوند. قابلیت‌ها به‌خوبی کار می‌کنند و تجربه‌ی مناسبی را برای کاربر ایجاد می‌کنند. البته تنها پس از چند دقیقه کار می‌توان متوجه غیر کاربردی بودن قابلیت‌های جدید شد. به‌هرحال دستورهای مذکور هم نیاز به تعامل و حواس‌پرتی کاربر دارند که شاید برخی اوقات مانند رانندگی، خطرات جانی به‌دنبال داشته باشد. البته شرکت‌های سازنده مانند سامسونگ هنر زیادی در کاربردی نشان دادن قابلیت‌ها دارند. به‌عنوان مثال در رویداد رونمایی از گلکسی نوت 10 به استفاده از دستورهای حرکتی برای ثبت عکس اشاره شد که شاید برخی کاربران را به خود جذب کند.

گوگل رویکرد پیش‌گامانه‌تری برای فرمان‌های حرکتی دارد

گوشی هوشمند ال‌جی جی 8 تینکیو، ماه مارس سال جاری معرفی شد؛ گجت کره‌ای دیگری که حسگرهای حرکتی بدون نیاز به لمس نمایشگر را به کاربر ارائه می‌کند. دستورهای ال‌جی به نام‌‌های Hand ID و Air Motion شناخته می‌شوند. دستورهای گوشی مذکور با بهره‌گیری از یک دوربین مدت پرواز (ToF) و حسگر مادون قرمز عمل می‌کنند که در جلوی گوشی نصب شده است. با استفاده از ژست‌های مذکور می‌توان فعالیت‌هایی همچون باز کردن قفل گوشی و کنترل موسیقی، فیلم، تماس‌ و زنگ‌های هشدار را انجام داد.

گوگل پروژه‌ای به‌نام Project Soli دارد که در گوشی بعدی به‌نام Pixel 4 عرضه خواهد شد. شاید فناوری مورد نظر مالک اندروید را بتوان بهترین نمونه در میان انواع محدود دستورهای حرکتی دانست. گوگل در گوشی آتی از تراشه‌ای اختصاصی استفاده خواهد کرد که با به‌کارگیری رادارهای کوچک و حسگرهای مخصوص، حرکت‌های بسیار کوچک در ابعاد زیر میلی‌متری را با سرعت و دقت بالا اندازه‌گیری و شناسایی می‌کند.

کارشناسان و ژورنالیست‌های متعدد دنیای فناوری، کاربری دستورهای حرکتی جدید را به‌نوعی محدود توصیف کرده‌اند. آن‌ها از تجربه‌ی اولیه با محصولاتی همچون ال‌جی G8 تینکیو رضایت کافی نداشتند. به‌عنوان مثال، گوشی از کاربر می‌خواهد که دست خود را در فاصله‌ی حداقل ۶ اینچی از دوربین حرکت دهد که به‌هرحال نوعی محدودیت کاربری ایجاد می‌کند. به‌علاوه برای شناسایی دست نیز ابتدا باید حرکتی مخصوص انجام شود که باز هم فرایندهای تعامل را طولانی می‌کند.

باز هم تکرار می‌کنیم که کاربرد دستور‌های حرکتی با وجود جذابیت اولیه، شاید آن‌چنان زیاد نباشد. حتی گوگل در نمایشی که پیرامون قابلیت آتی در پیکسل 4 ترتیب داد، تلاش کرد تا بیهودگی برخی از قابلیت‌ها را مخفی کند. به‌عنوان مثال، ارسال دستورهای حرکتی برای گوشی هوشمندی که در دستان شما قرار دارد، قطعا آن‌چنان کاربردی نیست؛ اما در تبلیغات گوگل اشاره‌ای به آن نمی‌شود.

پارتیبان می‌گوید برای دستیابی به فناوری‌های حرکتی مناسب، باید سه المان اصلی را در نظر گرفت: ابتدا باید امکانات و فضای لازم را برای کار کردن در اختیار داشته باشید، سپس باید به سطح بالایی از دقت و موقعیت‌یابی برسید و در نهایت باید بهترین کارایی‌ها را برای فناوری جدید پیدا کنید.

پروژه‌ی گوگل به‌نام Soli در ظاهر بخش‌های دقت و موقعیت را به‌خوبی تأمین می‌کند. در بخش حسگرهای مبتنی بر دوربین نیز به‌گفته‌ی پارتیبان می‌توان به Leap Motion 3D Camera اعتماد کرد. دوربین مذکور عموما توسط آزمایشگاه او در MIT برای تحقیقات استفاده می‌شود. به‌علاوه پارتیبان مدتی را در آزمایشگاه Magic Leap مشغول به کار بود.

وقتی به حوزه‌ی عملیاتی فرمان‌‌های حرکتی در حال حاضر نگاه می‌کنیم، متوجه ضعف امکانات و فضا می‌شویم. ما اکنون چنین فرمان‌هایی را در گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنیم که امروز به ابعاد میانگین ۶ اینچ در نمایشگر رسیده‌اند. به‌علاوه در نمونه‌های دیگر همچون Project Soli از گوگل نیز تنها شاهد یک نمایشگر کوچک بسته شده روی دستان کاربر هستیم. در دموی پروژه‌ی مذکور، کاربر با تکان دادن دست دیگر در فاصله‌ای چند سانتی‌متری از نمایشگر کوچک، کاربردهایی همچون استفاده از اپلیکیشن نقشه را انجام می‌دهد. اگر قرار باشد فرمان‌های حرکتی با چنین فاصله‌ای از نمایشگر انجام شوند، چرا همان لمس صفحه را به‌عنوان ابزار تعامل انتخاب نکنیم؟

پاریتبان درباره‌ی المان فضا در حسگرهای حرکتی می‌گوید:

در محیط‌‌های کوچک‌تر با نمایشگرهای کوچک، موقعیت به مسئله‌ی مهمی تبدیل می‌شود. کنترل‌های حرکتی حداکثر کارایی خود را در مکان‌های عملیاتی بزرگ نشان می‌دهند.

پارتیبان در ادامه‌ی صحبت‌هایش پیرامون بالاترین کارایی برای دستورهای حرکتی، تعامل با نمایشگرهای بزرگ 4K و 8K را مثال می‌زند. از نظر او، کارایی بهتر زمانی خواهد بود که با حرکت دادن ساده‌ی دست بتوان کارهایی همچون مرور وب‌سایت را در نمایشگرها انجام داد. از دیگر کارایی‌های مفید دستورهای حرکتی می‌توان به مشاهده‌ی اجسام سه‌بعدی در فضا اشاره کرد که اکنون با استفاده از هدست‌های واقعیت افزوده مانند مجیک لیپ و هولولنز نیز می‌توان آن را انجام داد.
بهترین کاربرد فرمان‌های حرکتی در نمایشگرهای بزرگ استخراج می‌شود

علاوه بر پارتیبان، کارشناسان و محققان متعدد دیگری هم به لزوم بزرگ‌تر بودن نمایشگرها در تعامل حرکتی اشاره می‌کنند. محققان دانشگاه کارنگی ملون در ماه مه مقاله‌ای منتشر کردند که به توضیح پلتفرمی مبتنی بر شناسایی مدار به‌نام SurfacSight اشاره داشت. کریس هریسون، مدیر Future Intrefaces Group و سازنده‌ی Skinput، یکی از محققان ارشد مقاله‌ی مذکور بود.

ایده‌ی اصلی تحقیقات کارنگی ملون، اضافه کردن فرمان‌های حرکتی به دستگاه‌های خانه‌ی هوشمند است که ابعاد کوچک‌تر و محیط کاربری محدودتری دارند. ازطرفی کاربر در مکان بزرگی در ابعاد خانه با دستگاه تعامل دارد که توانایی جابه‌جایی در آن و ارسال دستورهای حرکتی را دارد. در بخشی از مقاله‌ی مذکور می‌خوانیم که با اضافه کردن فناوری لیدار (LIDAR) به دستگاه‌های مذکور، می‌توان کاربری‌های آن‌ها را چندین برابر کرد. درنتیجه‌ی ترکیب فناوری‌های جدید، مثلا می‌توان اسپیکر اکو را به دستگاهی هوشمند تبدیل کرد که توانایی تشخیص حرکت‌ها و دستورهای کاربر را داشته باشد.

گوگل هم مانند مراکز تحقیقاتی، دستورهای حرکتی را در کاربردهایی فراتر از گوشی هوشمند پیکسل در نظر دارد. اطلاعاتی که آن‌ها پیرامون پروژه‌ی Soli منتشر می‌کنند، گواهی بر برنامه‌های طولانی‌مدت و مهم‌تر است. سخنگوی شرکت پیرامون برنامه‌های توسعه‌ای پروژه‌ی سولی می‌گوید که برنامه‌هایی برای افزایش کارایی آن دارند و در زمان عرضه‌ی رسمی، قطعا اطلاعات بیشتری را به اشتراک می‌گذارند.

توضیحات بالا به‌معنای عبور از فناوری گوشی‌های هوشمند نخواهد بود. به بیان دیگر نمی‌توان پیش‌بینی کرد که در صورت ورود دستورهای حرکتی به زندگی روزمره، گوشی‌های هوشمند کاربر خود را از دست بدهند. آن‌ها به‌هرحال مجهز به تراشه‌های مهم پردازشی خواهند بود. به‌علاوه گوشی‌های هوشمند در آینده هم میزبان پرکاربردترین اپلیکیشن‌های روزمره هستند و احتمالا تا آینده‌ای دور به‌عنوان همراه جیبی در کنار ما حضور خواهند داشت.

پارتیبان پیش‌بینی می‌کند که گوشی‌های هوشمند به هاب دستورهای حرکتی برای اعمال دستور در دستگاه‌های دیگر تبدیل شوند. او در این‌باره می‌گوید:

تصور کنید که در جلسه‌ای شرکت می‌کنید و گوشی به‌عنوان ابزار کنترلی به کمک خواهد آمد. گوشی هوشمند را روی میز قرار داده و با استفاده از فرمان‌های حرکتی کارهایی همچون روشن کردن نمایشگر بزرگ‌ اتاق جلسه، کاهش و افزایش بلندی صدا و تغییر اسلایدها را انجام می‌دهید. از نظر من چنین فرضیه‌ای‌ به‌عنوان بالاترین کاربرد فرمان‌های حرکتی در گوشی‌های هوشمند شناخته می‌شود.

حتی سناریویی که پارتیبان به‌عنوان کارایی فرمان‌های حرکتی در گوشی‌های هوشمند معرفی می‌کند، تاحدودی عجیب و نه‌چندان جالب به نظر می‌رسد. آینده‌ای را تصور کنید که مردم برای ارائه در جلسه‌های کاری و عمومی، دستان خود را به دفعات حرکت دهند تا کارهایی ساده همچون تغییر بلندی صدا یا اسلایدهای ارائه را انجام دهند.

مطالب بالا و آینده‌‌ای که فرمان‌های حرکتی برای ما می‌سازند، نشان می‌دهد که آن‌ها قابلیت اضافه شدن به کاربردهای روزانه را دارند. البته تا توسعه و پیاده‌سازی نهایی چنین فناوری‌هایی هنوز راه زیادی در پیش داریم و تا آن زمان کاربردی بیش از عکس‌های سلفی نخواهند داشت.