زیست‌شبانه، خانواده و خیابان

ایرنا- مخالفان طرح زیست‌شبانه نگرانند مردها خانواده‌ها را ترک‌کنند و به خیابان بروند. اما چه کسی گفته قرار است زن‌ها در خانه بنشینند؟ خانواده‌های جدید از تفریحات مشترک استقبال می‌کنند.

به همراه چند زن دیگر آمده است جلوی شورای شهر برای اعتراض. روی پلاکاردش نوشته «آیا فرزندان و همسران شب ها باید در کنار خانواده باشند؟ یا در خیابان؟» اعتراضشان به طرح زیست شبانه است. نگرانی و دغدغه شان را می‌توان از همین نوشته پلاکارد فهمید. نگرانند مردها یا فرزندانشان شب‌ها به خیابان بروند و همین امر زمینه‌ای برای انحرافات اجتماعی و تضعیف خانواده باشد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، در عصری زندگی می‌کنیم که بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا ۲۴ ساعته در حال پویایی و فعالیت؛ شهرهایی که نبض اقتصادیشان به خوبی می‌زند به علت اختلاف ساعت با سایر کشورها، به فعالیت ۲۴ ساعته نیاز دارند.

فارغ از روابط بین‌المللی، زندگی پیچیده و شلوغ جهان مدرن معنای متفاوتی به شب بخشیده است. نه تنها تعداد زیادی از افراد در شیفت شب کار می‌کنند و نیازمند دسترسی به امکانات شهری در ساعات شب هستند، بلکه بسیاری از شهروندان فعالیت‌های مرتبط با اوقات فراغت را شب‌ها انجام می‌دهند. تعجبی ندارد که در کشورهای توسعه یافته از باشگاه‌های ورزشی و استخرها، تا سینماها و مراکز تفریحی- فرهنگی به صورت ۲۴ ساعته بازند و البته بهره اقتصادی هم می‌برند.

تهران از این جهت شهر دلچسبی نیست. پرستار یا پلیسی که ساعت ۱۲ شب به بعد مشغول کار است، اگر تشنه یا گرسنه شود به سختی چیزی برای خوردن یا آشامیدن پیدا می‌کند، ورزش و تفریح و فعالیت اقتصادی که جای خود دارد. تعطیلی اجباری و بسته بودن همه جا نه تنها جلوی بهره‌وری اقتصادی را گرفته بلکه در عمل به ناامن‌تر شدن شهر منجر شده‌است. همگی شب‌ها به خانه می‌رویم و شهر را به سارقان و بزهکاران می‌سپاریم.

اکنون شورای شهر با این آسیب شناسی قدم‌های بسیار کوچکی برای آغاز زیست شبانه در پایتخت برداشته‌ و طرح «الزام شهرداری به برنامه‌ریزی و بسترسازی و احیای زیست شبانه» را در دستور کار قرار داده‌است؛ طرحی که آغاز نشده با مخالفت‌هایی همراه شد.

جان کلام منتقدان همان است که در این پلاکارد نوشته‌شده است. منتقدان نگرانند که این طرح زمینه‌ای برای خروج مردان و فرزندان از خانه در ساعات شب فراهم کند و این موضوع به تضعیف خانواده بیانجامد. هفته گذشته یکی از خبرگزاری ها در مطلبی با عنوان «تهدید بنیان خانواده با اجرای طرح زیست شبانه» به انعکاس نظر مخالفان پرداخت.

اما نقطه ضعف اصلی این نگرش آن است که فقط مردان را مخاطب این طرح می‌داند. انگار هیچ زنی تمایلی به حضور شبانه در شهر، پیاده روی و بهره‌مندی از امکانات شهری ندارد. گویا قرار است زن در خانه بماند و چراغ خانواده را روشن نگه دارد، اما مرد خانواده را ترک کرده و به خیابان برود. در حالی که تحولات اجتماعی کاملاً عکس این را نشان می‌دهد. امروزه زن‌ها هم‌پای مردها خواهان حضور در جامعه اند و می‌خواهند خیابان‌های شهر را از آن خود کنند. ارزش‌ها و نگرش‌های خانواده‌ها نیز دچار تحول شده است. بیشتر نسل جوان تمایل دارند اوقات فراغت خود را با همسر و فرزندانشان بگذرانند و زمانی را به تفریح مشترک اختصاص دهند. کافی است یکی از شب‌ها به خیابان سی تیر سری بزنیم تا حضور پررنگ خانواده‌ها را شاهد باشیم.

اتفاقاً بحران اصلی خانواده‌ها آن است که به دلیل تفکیک جنسیتیِ اکثر فضاهای تفریحی گزینه‌های بسیار کمی برای تفریح با خانواده روی میز دارند. به گفته برخی روان‌شناسان، گذران اوقات فراغت به صورت مشترک باعث صمیمت زوج‌ها و تقویت رابطه آن‌ها می‌شود. در حالی که شهر به میزان نیاز این امکان را در اختیار خانواده‌ها قرار نمی‌دهد. حال اگر زیست شبانه فرصتی برای حضور زن و مرد در کنار هم فراهم می‌کند، باید آن را به عنوان پاسخی به نیاز خانواده‌ها و فرصتی برای تقویت خانواده دانست. البته که مخاطب این طرح فقط خانواده‌ها نیستند. اما حضور خانواده‌ها باعث امنیت بیشتر فضای اجتماعی و کاهش انحرافات می‌شود. خود این موضوع کمک می‌کند تا افراد مجرد یا گروه‌های دوستی نیز (فارغ از زن و مرد) با آرامش از فضای شبانه شهر بهره‌ببرند.