بازار از خودروهای زیر ۵۰ میلیون خالی می‌شود

دنیای‌اقتصاد : خروج دو خودروی پرتیراژ کشور در شرایطی بازار را از محصولات زیر ۵۰ میلیون تومان خالی می‌کند که این اتفاق منجر به محرومیت بخش وسیعی از مشتریان از خرید محصولات داخلی می‌شود. آنچه مشخص است شرکت ایران خودرو و سایپا با داخلی‌سازی وتولید انبوه، قیمت برخی از محصولات خود را به سطحی رسانده بودند که این خودروها به راحتی در دسترس بسیاری از اقشار جامعه قرار می‌گرفت. به‌خصوص دو خودرو پراید و پژو ۴۰۵ که با توجه به تقاضای بالا با تیراژ مناسبی نیز در خودروسازی‌های کشور تولید می‌شد. حال اگرچه پژو ۴۰۵ بعد ازاعمال تحریم‌ها با قیمت بالای ۵۰ میلیون تومان به بازار عرضه می‌شود اما پراید همچنان زیر ۵۰ میلیون تومان قیمت دارد این در شرایطی است که با خروج این خودرو از خط تولید، ظاهرا نسل خودرو زیر ۵۰ میلیون در ایران منقرض خواهد شد.

آنچه مشخص است دو خودرویی که قرار است تا تابستان سال آینده از خط تولید خارج شوند با تقاضای بالایی در کشور مواجه هستند. در این بین اگر چه ۴۰۵ و پراید، خودروسازان را به دلیل تولید انبوه و حجم بالای داخلی‌سازی منتفع می‌کرد اما مشتریان نیز با توجه به قیمت به نوعی از این دو خودرو نسبت به باقی محصولات خودروسازان، رضایت داشتند. حال با مصوبه شورای عالی استاندارد این دو خودرو به‌زودی از خودروسازی کشور خارج می‌شوند این در شرایطی است که خودروسازان اعلام کردند قادر به جایگزینی این محصولات با قیمت کنونی نخواهند بود. این اظهارنظر درهای خروجی بازار را به بخش اعظم مشتریان محصولات داخلی نشان می‌دهد حال آنکه به نظر می‌رسد با تمهیداتی می‌توان این مشتریان را همچنان در بازار نگه داشت.

یا به تعبیر دیگر می‌توان این سوال را مطرح کرد که شرکت‌های خودروساز به‌عنوان طرف عرضه و مشتریان بازار به‌عنوان طرف تقاضا چه مسیرهایی را پیش رو دارند تا به نوعی از تبعات این مساله در امان باشند؟همان طور که اشاره شد خروج خودروهای پر تیراژ علاوه بر چالش‌هایی که برای شرکت‌های خودروساز به همراه دارد، بازار و مصرف‌کننده را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. ابتدا به مسیرهایی که خودروسازان می‌توانند طی کنند، می‌پردازیم. بر این اساس اگر خودروساز خودروی جایگزین ندارد و خواهان آن است که با محصولات فعلی خود، مشتریان را همچنان راضی نگه دارد می‌تواند با افزایش تیراژ قیمت محصول جایگزین را متناسب با خواست مشتری کند.افزایش تیراژ با قیمت تمام شده همواره رابطه الاکلنگی دارد، بنابراین خودروسازان می‌توانند از طریق افزایش تیراژ، قیمت تمام شده را کاهشی کنند. خودروسازان در کنار این مسیر می‌توانند مسیر دیگری که همان جایگزین کردن محصولات خروجی با محصولات جدید است را نیز مدنظر قرار دهند.

برای دستیابی به این هدف شرکت‌های خودروساز نیازمند طراحی پلت‌فرم و محصولات جدید هستند. محصولاتی که روی این پلت فرم‌ها طراحی می‌شوند باید از این ویژگی نیز برخوردار باشند که علاوه بر ارتقای استانداردها به نسبت خودروهای حذف شده، از قیمت تمام شده پایین‌تری نیز برخوردار باشند. اتفاقی که با توجه به شرایط حاکم بر فضای خودروسازی کشور ممکن به نظر نمی‌رسد. شاید از این روست که دو خودروساز بزرگ کشور در اطلاعیه‌هایی که در ارتباط با جایگزین کردن خودروهای خروجی خود منتشر کردند، محصولاتی را به‌عنوان جایگزین معرفی می‌کنند که پیش‌تر در سبد محصولاتی آنها موجود بوده است. بنابراین به نظر نمی‌رسد خودروسازان به دنبال عملیاتی کردن مسیر دوم که ذکر شد، باشند. پس تا اینجای کار طرف عرضه تنها مسیری که پیش رو دارد، افزایش تیراژ است تا بلکه از این مسیر بتواند نمودار قیمت تمام شده خودروهای جایگزین را نزولی کند.حال سراغ سیاست‌گذار کلان خودرو می‌رویم. به اعتقاد برخی از کارشناسان سیاست‌گذار کلان در شرایط فعلی باید به یاری شرکت‌های خودروساز بیاید تا بخش اعظم بازار ایران از خودروهای زیر ۵۰ میلیون تومان محروم نشود. از سویی دولت می‌تواند با کمک‌دهی به خودروسازان بخش لیزینگ این شرکت‌ها را فعال کرده تا مانع از حذف مشتریان از بازار خودرو شود.

چالش قیمتی خودروهای جایگزین

حذف برخی از مشتریان از بازار به واسطه افزایش کف قیمت خودرو، اجتناب‌ناپذیر به‌نظر می‌رسد.این مساله موردتوجه حسن کریمی‌سنجری کارشناس خودرو نیز قرار دارد. کریمی‌سنجری در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید در حال‌حاضر حذف خودروهای پرتیراژ و جایگزین کردن آنها با محصولاتی که اعلام شده است، بخشی از مشتریان را به ناچار به درهای خروج بازار نزدیک می‌کند. دلیل این مساله آن‌گونه که کریمی‌سنجری می‌گوید این است که تصمیم به خروج این خودروها از سبد محصولاتی خودروسازان به نوعی به مشتریان تحمیل شده است، آن‌هم در شرایطی که جایگزینی با همان شرایط قیمتی در دسترس آنها قرار نگرفته است. این کارشناس ادامه می‌دهد مشتریان یا می‌توانند با این وضعیت همراه شوند یا بالاجبار مجبور به ترک بازار خواهند شد. این کارشناس با اشاره به وضعیت حاکم بر صنعت خودرو در عرصه بین‌المللی می‌گوید: خودروسازان بین‌المللی همواره در تلاش هستند که هزینه‌های افزایش استانداردها و رشد کیفیت را از راه‌های دیگر تامین کنند از این‌رو شاهد هستیم که در شرایطی که قیمت تمام‌شده محصولات افزایش می‌یابد، قیمت عرضه به بازار، به دلیل رقابت با سایر رقبا کاهشی است.

کریمی‌‌سنجری در پاسخ به این سوال که خودروسازان بین‌المللی از چه مسیرهایی هزینه‌های خود را جبران می‌کنند، می‌گوید: شرکت‌های خودروساز جهانی معمولا یک مسیر مشخص را طی نمی‌کنند، بلکه ترکیبی از مسیرها را مدنظر قرار می‌دهند. وی ادامه می‌دهد: یکی از این مسیرها دریافت سوبسید از دولت است. وی ادامه می‌دهد که مسیر دیگر این است که با تحقیق و توسعه و ارتقای تکنولوژی ساخت، هزینه تولید خودرو را کاهش می‌دهند. وی هزینه تحقیق و توسعه شرکت‌ها را بین ۵ تا ۱۵ درصد درآمد سالانه آنها برآورد می‌کند. مسیر سوم در این ارتباط که مدنظر مدیران خودروساز بین‌المللی قرار می‌گیرد، تلاش آنها برای توسعه بازار است. در واقع خودروسازان جهانی از طریق راهکار سوم علاوه بر فتح بازارهای جدید، به کمک فروش بیشتر و افزایش درآمد، هزینه‌های خود را مدیریت می‌کنند. کریمی‌سنجری در حالی به این سه مسیر به‌عنوان راهکار خودروسازان جهانی برای تحمیل نکردن هزینه به مشتریان اشاره می‌کند که شاهد هستیم، این راهکار چندان در اختیار شرکت‌های خودروساز داخلی قرار ندارد.این کارشناس همچنین می‌گوید: مباحثی همچون تحریم‌ها، نرخ ارز، تورم موجود در اقتصاد کشور و چالش‌هایی که از ناحیه مدیریت دولتی به شرکت‌های خودروساز تحمیل می‌شود، سبب شده که آنها نتوانند از مسیر افزایش تیراژ، قیمت محصولات خود را کاهش دهند.این کارشناس خودرو معتقد است استفاده از اهرم افزایش تیراژ برای کاهش قیمت محصولات خودروسازان در شرایطی محقق می‌شود که وضعیت حاکم بر اقتصاد و همچنین مولفه‌های خارج از دسترس مدیران خودروساز مانند نرخ ارز و تورم شرایط باثبات و آرامی داشته باشد.