دکتر روح الله اسلامی در برنامه لایو اینستاگرامی گروه مطالعات و برنامه‌ریزی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص شالوده‌شکنی دانشگاه مجازی اظهار کرد: ما باید به گونه‌ای اهداف خود را در نظر بگیریم که با استفاده از تکنولوژی روز بتوانیم دانشگاه‌ها را به روز کنیم. تا قبل از این شرایط، دانشگاه‌های مجازی تا حدی آموزش‌های آزادی داشتند و افرادی که فرصت کافی برای حضور در کلاس نداشتند، از این آموزش‌ها استفاده می‌کردند. از زمانی که بیماری کرونا دنیا را فرا گرفته، آموزش الکترونیک و به طور کلی دانشگاه مجازی روی کار آمد و در حال پیاده‌سازی در تمامی دنیا است.
وی افزود: اکنون تمامی اساتید و دانشجویان با دانشگاه مجازی درگیر هستند و باید به لحاظ فلسفه‌ای و اندیشه‌ای دانشگاه مجازی را تعریف کنیم و در این زمینه بازاندیشی انجام دهیم. کاربرد تکنولوژی اطلاعات و استفاده از فضای سایبر به قصد آموزش و پژوهش در آموزش‌های عالی را دانشگاه مجازی می‌گوییم که دانشگاه مجازی بیشتر به نسل سوم تکنولوژی‌های اطلاعات ارتباط پیدا می‌کند و موردی که تحت عنوان دانشگاه شبکه‌ای از آن یاد می‌کنیم مربوط به نسل چهارم یا انقلاب چهارم صنعتی می‌شود، در این انقلاب، شبکه‌های اینترنت گسترش پیدا کرده و ما شاهد هوش مصنوعی هستیم که سطح پیشرفته‌تری را شامل می‌شود.
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: بنابراین دانشگاه شبکه‌ای تفاوت زیادی با دانشگاه مجازی دارد. تکنولوژی عامل تحول دانشگاه مجازی به شمار می‌رود و این تکنولوژی جدید شبکه‌های مجازی و دانشگاه‌های شبکه‌ای را رقم زده است اما با توجه به شرایطی که دانشجویان در این ترم داشتند باید دید که چه عیب‌هایی در این زمینه وجود دارد تا متوجه کمبودهای آن شویم. شالوده‌شکنی دانشگاه مجازی ممکن است جو زدگی‌هایی را به همراه داشته باشد که ما باید برای رفع آن راهکاری داشته باشیم.
وی بیان کرد: کمبودهایی در این ترم در کشور و حتی کشورهای دنیا احساس کردیم و مشکلاتی را در دانشگاه مجازی داشتیم. ابتدا باید گفت که دانشگاه مجازی تنها آموزش نیست. اکنون در دنیا و دانشگاه فردوسی موضوعی که بروی آن تأکید می‌شود، آموزش بود و اساتیدی هستند که زیرساخت‌های الکترونیکی برای آن‌ها فراهم شده و اساتید متن‌ها و مباحثی را طرح کردند و دانشجویان از آن استفاده می‌کنند، در نتیجه تمامی دانشگاه تبدیل به آموزش الکترونیکی شد و مجموعه‌های الکترونیک درس‌ها را به صورت مجازی توضیح می‌دهند.
اسلامی خاطرنشان کرد: اقدامی که دانشگاه‌ها و وزارت علوم می‌توانند در این زمینه انجام دهند، باید تعریفی از فرهنگ و اجتماع بیان کنند ابتدا اینکه دانشگاه تنها به مثابه آموزش نباشد و در واقع فضاهایی را داشته باشیم که بتوانیم پژوهش هم انجام دهیم و ارتباط ما در بُعد پایان‌نامه و پژوهش‌های کاربردی و نیز بین‌المللی داشته باشیم. فضای مجازی باعث شده که پژوهش‌های جمعی بیشتر انجام شود و این موضوع مد نظر گرفته نمی‌شود و بیشتر فردی است.
وی اضافه کرد: باید سعی کنیم که در طول ترم گفت‌وگو محور باشیم و این می‌تواند الگوی مناسبی مبتنی بر فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی باشد که در طول ترم شکل می‌گیرد و نمره هم از آن طریق حاصل شود. دانشجو قرار بود به جامعه کمک و بتواند مشکلات کشور را حل کند و نیز می‌توانند در این فضا حضور داشته باشند و این مسائل دغدغه دانشگاه باشد. تشکیل گروه‌هایی که هر چند به صورت مجازی فعالیت و از طریق این فضا از آن استفاده کنند. بنابراین نسل چهارم دانشگاه، دانشگاه‌های مسئولیت پذیر اجتماعی هستند که توانایی ارتباط با بیرون را دارند و می‌توانند بر حکومت و جامعه اثرگذار باشند.
رئیس گروه مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: دانشگاه مجازی تنها آموزش الکترونیک نیست بلکه حکمرانی مجازی دارد که شفافیت و پاسخگویی در آن دیده می‌شود و می‌توانیم مباحث را مطرح و نقدها را بیان کنیم و یک فضای گفت‌وگو محور و تمرکززدایی وجود دارد و همه این موارد الزاماتی است که با وجود اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در همه دنیا شکل گرفته است. در دانشگاه مجازی سبک سیاست‌گذاری و حکمرانی تغییر کرده است اما موردی که ما شاهد آن هستیم، مغایرت زیادی با این اقدامات ندارد.
وی بیان کرد: در گذشته هم دانشگاه مجازی وجود داشته است و زیرساخت‌ها نیز مهیا بوده اما در تعلیق فرآیندهای آموزشی و پژوهشی در تمام دنیا، باعث شد که زیرساخت‌ها به سرعت تغییر پیدا کند و به سمتی برویم که بدون حضور دانشجویان شکل می‌گیرد که البته دانشگاه بدون حضور دانشجویان اصلا معنی نمی‌دهد و به نوعی خراب آبادی بیش نیست. البته به دلیل صیانت نفس و اینکه جان انسان در خطر است ما با وجود دانشگاه مجازی مشکلی نداریم اما اگر منجربه ذوق زدگی بیشتر شود و این فضا در آینده رواج پیدا کند می‌تواند مشکل آفرین باشد.
اسلامی خاطرنشان کرد: ما باید یاد بگیریم که چگونه گفت‌وگو محوری، اندیشه محوری و آن فضاهای خلاقی که در دانشگاه است را بار دیگر در بستر جدیدی که شکل گرفته، احیا کنیم. این نکته را باید یادآور شد که دانشگاه زمانی مجموعه آموزشی است که دانشجویان در آن حضور داشته باشند و فعالیت‌های مختلف انجام دهند، در نتیجه دانشگاه می‌تواند با این عنوان نام خود را دانشگاه بنامد.
