کرونا چه بر سر مدارس غیرانتفاعی آورده است؟

روزنامه توسعه ایرانی: تنها 10 روز به آغاز سال تحصیلی جدید باقی مانده است، اما گزارش‌ها حکایت از تردید برخی مدارس غیردولتی برای ادامه فعالیت یا حتی تعطیلی تعدادی از آنها دارد.

بر اساس آمار وزارت آموزش و پرورش؛ حدود 15 میلیون دانش‌آموز در سال تحصیلی 1400-1399 باید در مدارس تحصیل کنند؛ سالی که هنوز تکلیف نحوه حضور دانش‌آموزانش در مدارس معلوم نشده و به نظر می‌رسد در بسیاری از استان‌ها به سیاق پارسال، غیرحضوری یا حتی به گفته مسئولان آموزش و پرورش زوج و فرد باشد.

شمار مدارس غیردولتی

در این میان بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش تا همین سال گذشته ۱۶ هزار و ۷۰۰ مدرسه غیردولتی به همراه ۳۰ هزار مرکز پیش‌دبستانی و ۱۵ هزار مرکز آموزشی غیردولتی شامل مراکز علمی آزاد و زبان در کشور فعالیت می‌کردند و حدود یک میلیون و 740 هزار دانش‌آموز معادل ۱۲ درصد از دانش‌آموزان کشور را تحت پوشش خود داشتند. این در حالی است که براساس برنامه ششم توسعه تا پایان برنامه این سهم باید به ۱۵ درصد برسد، اما با شروع کرونا به نظر می‌رسد نه‌تنها تعداد مدارس غیرانتفاعی در سال تحصیلی جاری از این تعداد بیشتر نشود که خیلی از آنها تصمیم به توقف فعالیت خود نیز بگیرند.

اثر کرونا بر ادامه فعالیت مدارس غیردولتی

تمام مدارس و مراکز آموزشی دولتی و غیردولتی در بیشتر شهرهای کشور با شیوع ویروس کرونا و برای حفظ سلامت دانش‌آموزان از هفته نخست اسفند سال گذشته تعطیل شدند.

اما در این میان ویروس کرونا با تعطیل کردن مدارس غیردولتی، وضعیت معیشتی اقشار مختلف را نیز تحت‌تاثیر آثار مخرب خود قرار داد؛ به طوری که بیشتر مدارس غیردولتی به‌ دلیل توقف خدمات آموزشی و پرورشی در روزهای تعطیل، از دریافت شهریه دانش‌آموزان بازماندند و این مسئله، مشکلات عدیده‌ای در پرداخت حقوق کارکنان و معلمان و همچنین هزینه‌های جاری مثل کرایه یا خدمات آب، برق و گاز مدارس غیردولتی پدید آورد.

در این میان حقوق اسفند بسیاری از معلمان به‌دنبال تعطیلی این مدارس پرداخت نشد و مدیران، علت آن را نپرداختن شهریه از سوی اولیای دانش‌آموزان و برگزار نشدن کلاس‌های درس به‌صورت حضوری عنوان کردند.

شیوع بیماری کرونا و احتمال برگزاری سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ به شیوه نیمه حضوری یا غیرحضوری توجیهی برای پرداخت هزینه‌های میلیونی در مدارس غیردولتی برای بسیاری از والدین باقی نگذاشته به همین دلیل بسیاری تصمیم به ثبت‌نام در مدارس دولتی گرفته‌اند

این در حالی بود که آموزش و پرورش این مدارس را ملزم کرده بود که حقوق معلمان را به صورت کامل پرداخت کنند، اما حتی بسیاری از این معلمان از شکایت علیه موسسان مدرسه بابت نپرداختن حقوق خود منصرف شدند، چرا که نگران ادامه فعالیت خود در سال تحصیلی در پیش بودند. سال تحصیلی که به نظر نمی‌رسد اوضاع در آن بهبود پیدا کند.

در این میان موسسان و مدیران مدارس غیردولتی نیز در کشاکش محدودیت‌های ناشی از تبعات ویروس کرونا با مشکلات عدیده بسیاری به ‌دلیل نپرداختن شهریه از سوی خانواده‌ها و هزینه‌های اداره این آموزشگاه‌ها مواجه شدند.

مدیر یک مدرسه غیردولتی متوسطه دوم در این باره می‌گوید: «تعطیلی مدارس در ماه پایانی سال گذشته، شوک بزرگی به جامعه تعلیم و تربیت وارد و مدارس را با مشکلات عدیده‌ بسیاری مواجه کرد. در ابتدا تصور می‌شد که این بحران شاید در حد یک تا دو هفته به پایان برسد و شرایط عادی شود ولی این تعطیلی همچنان ادامه دارد».

او ادامه داد: «تحصیل دانش‌آموزان از همان اسفند در فضای مجازی و در قالب شبکه‌های اجتماعی بی‌وقفه ادامه یافته است و حتی با وجود تعطیلی مدارس در تابستان، ما به دلیل وقفه پیش آمده در زمستان این آموزش را در ایام تابستان نیز به صورت جدی ادامه دادیم». این موسس مدرسه غیردولتی با بیان اینکه دایر کردن امکان آموزش در فضای مجازی و استفاده از ابزارهای نوین نیز هزینه‌هایی برای مدارس به بار آورده است، افزود: «با این وجود بسیاری از خانواده‌ها به‌دلیل تعطیل شدن فضای حضور فرزندانشان در مدرسه، از پرداخت شهریه سرباز زدند. اما تمام هزینه‌های مدرسه شامل حقوق معلمان، اجاره بها، مصارف عمرانی و انرژی از محل شهریه دانش‌آموزان پرداخت می‌شود. به همین دلیل هم اکنون بسیاری از مدارس غیردولتی با مشکل مواجه هستند و به دلیل کاهش قابل توجه ثبت‌نام در مدرسه‌شان، در مورد ادامه فعالیت در سال تحصیلی در پیش دچار تردید هستند».

اما نحوه آموزش و هزینه دریافتی این مدارس متناسب با نوع آموزش چالش دیگری است که خانواده‌ها با آن درگیر هستند. بسیاری از خانواده‌ها انتظار دارند که به دلیل کاهش حضور فرزندانشان در مدارس هزینه دریافتی مدارس نیز کاهش پیدا کند و چون در عمل شاهد این کاهش نیستند و عملا با افزایش هر ساله شهریه نیز مواجه می‌شوند، ترجیح می‌دهند فرندانشان را در مدارس دولتی ثبت‌نام کنند.

مدیرکل مدارس غیرانتفاعی وزارت آموزش و پرورش هم در این باره می‌گوید: «اگر کرونا وجود داشته باشد، شهریه براساس قانون و مبنای قانون اخذ می‌شود و مدارس به سمت تعطیلی مجدد نمی‌رود».

تعیین شهریه مدارس غیردولتی

از سوی دیگر، معاون وزیر و رئیس مراکز و مدارس غیردولتی و مشارکت‌های مردمی به تازگی گفته است: «در الگوی شهریه ۱۳ آیتم در تعیین میزان شهریه دانش‌آموزان داریم که مبتنی بر ماده ۱۵ قانون تأسیس مدارس غیردولتی مشخص شده است و متناسب با این آیتم‌ها سهم هر کدام از آنان در تعیین میزان شهریه مشخص است، اما امسال تا زمانی که وضعیت حضور دانش‌آموزان مشخص نشده اعلام کردیم دریافت هزینه فعالیت‌های فوق‌برنامه غیرآموزشی از طرف مدارس از اولیا ممنوع است؛ یعنی اخذ شهریه برای فعالیت‌های فوق‌برنامه غیرآموزشی بعد از تعیین تکلیف حضور دانش‌آموزان در مدرسه و با تایید شورای مدرسه و انجمن اولیا و مربیان امکان پذیر است».

براساس برنامه ششم توسعه نسبت مدارس غیردولتی باید از12 درصد کنونی به ۱۵ درصد برسد، اما با شروع کرونا به نظر می‌رسد، نه تنها تعداد مدارس غیرانتفاعی در سال تحصیلی جاری از این تعداد بیشتر نشود که خیلی از آنها تصمیم به توقف فعالیت خود نیز بگیرند

مجتبی زینی‌وند، افزود: «سال گذشته نیز که مدارس غیردولتی این هزینه‌ها را دریافت کرده بودند به آنان اعلام کردیم مدارسی که هزینه فعالیت فوق‌برنامه غیرآموزشی را دریافت کردند و برخی آن فعالیت‌ها انجام نشده باید محاسبه شده و شهریه به اولیا برگردانده شود».

گرایش به مدارس دولتی

تا پیش از شیوع کرونا شماری از والدین که از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردار بودند با آرزوی تحصیل فرزندان خود در مدارسی با استانداردهای آموزشی قوی‌تر از مدارس دولتی و با نیت رقم خوردن آینده‌ای درخشان، هزینه‌های مدارس غیردولتی را متقبل می‌شدند در حالی که شیوع بیماری کرونا و ایجاد تغییرات در عرصه‌ها و زمینه‌های مختلف، این دیدگاه و البته توان اقتصادی بسیاری از این والدین را تحت‌تاثیر قرار داد.

اما با شیوع بیماری کرونا ارائه این خدمات و امکانات دچار خدشه و وقفه شد چون اساسا حضور در مدرسه منتفی شد و از دید والدین پرداخت شهریه‌های بالا به مدارس غیرانتفاعی برای آموزش مجازی فرزندانشان به امری غیرضروری بدل شد. چنانکه بخشی از شهریه‌های مربوط به سال تحصیلی اخیر به دلیل عدم ارائه خدمات فوق برنامه و اردویی به والدین بازگردانده شد.

در چنین شرایطی برخی والدین به سمت نام‌نویسی دانش‌آموزان در مدارس دولتی به جای مدارس غیردولتی در شرایطی قوت بیشتری گرفته است که شیوع بیماری کرونا و احتمال برگزاری سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ به شیوه نیمه حضوری یا غیرحضوری توجیهی برای پرداخت هزینه‌های میلیونی در مدارس غیردولتی را باقی نمی‌گذارد و افزایش ۱۵ تا ۳۰ درصدی شهریه این مدارس نیز با توجه به اوضاع اقتصادی مشاغل آزاد، ضربه مهلکی بر گرایش مردم به مدارس غیردولتی به وجود آورده است و اینجاست که چالش پیش روی مدارس غیردولتی سوگیری دانش‌آموزان به سمت مدارس دولتی می‌شود که به گفته صاحبنطران این روند به ضرر مدارس دولتی نیز هست چون موجب افزایش تراکم دانش‌آموزی (در صورت حضوری برگزار شدن کلاس‌ها) و بالا رفتن ظرفیت کلاس‌ها می‌شود.