بفرمایید بلیت ۲۶۰ هزار تومانی!

قرار است در پایان ماه‌های محرم و صفر برگزاری كنسرت‌های موسیقی از سر گرفته شود.

روزنامه جام جم: قرار است در پایان ماه‌های محرم و صفر برگزاری كنسرت‌های موسیقی از سر گرفته شود. هر چند تصور این‌كه مردم در فصل پاییز كه خیلی‌ها هم از مواجهه‌اش با ویروس كووید 19 نگرانی دارند، پا به سالن‌های اجرای موسیقی بگذارند، چندان محتمل نیست اما جالب است كه محمدحسین توتونچیان مدیر سایت ایران‌كنسرت در گفت‌و‌گو با ما از گران شدن بلیت كنسرت‌ها خبر داده و تحلیلی هم درباره این افزایش قیمت، ارائه كرده است.

تحلیلی كه قصد داریم در این گزارش برویم سراغش و ببینیم آیا واقعا بلیت سینما طی چند سال گذشته 700 درصد رشد قیمت داشته و بلیت تئاتر هم افزایش قیمت ناگهانی‌ای را تجربه كرده، در حالی كه بلیت كنسرت موسیقی گران نشده است؟

بلیت سینما چقدر گران شده است؟

توتونچیان گفته بلیت سینما افزایشی 700 درصدی داشته و از اواخر سال 95 تا اواخر سال 98 افزایشی 700 درصدی را تجربه كرده، او بلیت سینما را در سال 95، 3000 تومان در نظر گرفته و گفته اواخر سال 98 هم به 21 هزار تومان رسیده است. حالا در جدول زیر نگاهی می‌اندازیم به قیمت واقعی بلیت سینما طی این سال‌ها در ایران.

هر چند معدود سینماهایی در سال 1395 با بلیت 3000 تومانی فعالیت می‌كرده‌اند، اما تعمیم كف قیمت برخی سینماها به همه و استفاده از آن برای محاسبه قیمت كاری منصفانه نیست. همان‌طور كه می‌بینید قیمت بلیت سینما هرگز افزایش 50درصد را هم تجربه نكرده، چه رسد به 700درصدی!

پرش قیمت بلیت تئاتر؟

آمار مطرح‌شده عجیب‌تر هم می‌شود، اگر اهل تئاتر رفتن باشید و بدانید قیمت بلیت معدود تئاترهایی به 130 هزار تومان می‌رسد، تئاترهایی كه البته یكی دو سال گذشته مدتی رواج پیدا كردند و تحت عنوان تئاترهای لاكچری در رسانه‌ها مطرح شدند، اما به همان سرعتی كه آمده بودند، بساطشان را جمع كردند و رفتند.

حتی اگر فرض را بگذاریم بر این‌كه نرفته‌اند، باز هم اگر در كل سال یك یا دو نمایش با این قیمت‌ها روی صحنه بروند، قیمت بلیت سایر نمایش‌ها حتی با حضور چهره‌های شناخته‌شده نهایتا مبلغی بین 30 تا 70 هزار تومان خواهد بود. همین حالا شبنم قلی‌خانی بازیگری كه در حال تجربه كارگردانی است، نمایش خود را با بلیت 40 هزار تومانی روی صحنه برده و آرش دادگر كارگردان برجسته تئاتر هم در حال اجرای نمایش خود با بلیت 40 هزار تومانی است.

موسیقی چقدر گران شده؟

بلیت موسیقی اما به گفته توتونچیان از 150 هزار تومان رسیده به 180 هزار تومان و روی همین قیمت هم مانده است. بلیت كنسرت در سال‌های گذشته مبلغی از 35 تا 180 هزار تومان را پشت‌سر گذاشته و می‌توان گفت میانگین قیمت بلیت یك اجرا، 107 هزار و 500 تومان بوده است. این قیمت روند رشد چندانی نداشته و بیشتر در همین محدوده قیمتی با تغییرات كوچكی حركت می‌كرده است. طبیعتا سالن‌های اجرای موسیقی هم نسبت به سالن‌های تئاتری به مراتب ظرفیت بیشتر و البته مخاطب بیشتری دارد و در دو سئانس اجرا، درآمد و مخاطب آن از یك ماه اجرای تئاتری با گروهی شناخته‌شده و موفق، بیشتر است.

با این حال این بخش حرف توتونچیان درست است كه موسیقی طی سال‌های گذشته چندان گران نشده. اما او این نكته را هم اعلام كرده كه بعد از ماه صفر قیمت بلیت‌ها به 250 یا 260 هزار تومان خواهد رسید. با توجه به قیمت اعلام‌شده، احتمالا كف قیمت بلیت‌ها هم به صد هزار تومان خواهد رسید تا میانگین قیمت برسد به 180 هزار تومان.

البته قیمت بلیت‌ها حدودی است و تركیبی است به دست آمده از قیمت‌های متفاوتی كه در یك سال برای بلیت كنسرت‌ها در نظر گرفته می‌شده. اجراهایی با قیمت‌های مشابه تئاترهای لاكچری از جمله اجرای اسفندماه سال گذشته روزبه بمانی را كه بلیت 50 تا 250 هزار تومانی داشت هم وارد این آمارهای حدودی نكرده‌ایم تا انصاف رعایت شود.

مدیر سایت ایران‌كنسرت كه درباره گرانی بلیت سایر هنرها اطلاعات نادرستی بیان كرده و البته به‌درستی، به گران نشدن نسبی بلیت اجراهای موسیقی اشاره كرده، این نكته را هم بیان كرده كه برگزاری كنسرت‌ها پس از ماه صفر با 50 درصد ظرفیت سالن‌ها خواهد بود. او همچنین تاكید كرده است: «خیلی‌ها می‌گویند برگزاری كنسرت در این شرایط به ضرر هنرمندان است ولی من مخالف این دیدگاه هستم و معتقدم حضور اهالی موسیقی روی صحنه بهتر از برگزار نكردن كنسرت است.» طبیعتا نظر مدیر سایتی كه سود اصلی‌اش در فروش بلیت كنسرت است، چنین خواهد بود اما باید دید وزارت ارشاد، مردم و مسؤولان چه نگاهی به این اتفاق خواهند داشت و چه برخوردی را در پیش می‌گیرند.

بالاخره چی چقدر گران شد؟

آمار موجود در جدول‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد كه روند افزایش قیمت بلیت‌ها در سینما و موسیقی چطور پیش رفته‌ است. سینما هیچ‌وقت افزایش قیمت 700 درصد را طی چند سال تجربه نكرده، ضمن این‌كه سه‌شنبه‌های نیم‌بها و بلیت ارزان‌تر در سینماهای مناطق كم‌برخوردار را هم در برنامه خود داشته است. موسیقی اما در بخش فروش بلیت نه حمایت دولتی خاصی در بخش‌های پرفروش داشته كه مردم بتوانند از آنها با هزینه كمتری استفاده كنند و نه تهیه‌كنندگان و هنرمندان هیچ‌وقت حركت جدی‌ای برای این اتفاق انجام داده‌اند. پیشنهاد برگزاری چند كنسرت خیابانی و اجراهای اقتصادی هم اغلب به جایی نرسیده‌اند و حالا هم كنسرت‌ها قرار است ناگهان افزایشی حدود 31 درصد را تجربه كنند.

اگر متوسط قیمت بلیت كنسرت را همان 180 هزار تومان در نظر بگیریم، احتمالا دیگر هیچ‌وقت یك خانواده چهار نفره نتواند به اجرای موسیقی برود و كنسرت‌های موسیقی به‌زودی می‌شوند رویدادهای لاكچری‌ای كه بخش عمده‌ای از جامعه نمی‌تواند در آن حضور پیدا كند.

همه دعواها سر فروش پاپ

بارها گزارش نوشته‌ایم از این‌كه موسیقی‌ ایرانی و كلاسیك روز به روز منزوی‌تر می‌شود و برعكس تعداد اجراهای موسیقی پاپ روز به روز بیشتر می‌شود. بخش عمده گردش مالی موسیقی از فروش بلیت كنسرت‌های موسیقی پاپ است و جز چند خواننده شناخته‌شده موسیقی ایرانی كه آنها هم كنسرت‌های زیادی برگزار نمی‌كنند، صحنه در دست موسیقی پاپ، خوانندگان و گردانندگان این كنسرت‌هاست. طبیعتا هم حالا و در شرایط تعطیلی كرونایی كه همه حوزه‌های فرهنگ و هنر درگیر آن شده، موسیقی پاپ بیش از سایر موسیقی‌ها ضرر كرده است. ضرری كه قصد دارد با فروش 50 درصد ظرفیت یك سالن و تقریبا دو برابر كردن قیمت بلیت آن را جبران كند.

هر چند بلیت كنسرت‌های موسیقی طی سال‌های گذشته افزایش قیمت چندانی را پشت‌سر نگذاشته، اما رشد ناگهانی قیمت بلیت آنها و آن هم در شرایطی كه امكان فروش بلیت برای همه صندلی‌ها نیست، این حس را در ذهن مخاطب متبادر می‌كند كه قرار است خسارت تعطیلی كنسرت‌ها و صندلی‌های خالی از مردم دریافت شود كه این هم به احتمال زیاد حس خوبی برای مخاطبان موسیقی نخواهد داشت.

نیازمند شورای قیمت‌گذاری كنسرت هستیم

پیروز ارجمند / موسیقی‌شناس: رشد جمعیت جوان كه مخاطب كنسرت‌های موسیقی است و همزمان، ظهور فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی در اواخر دهه ۸۰ سبب شد كه كنسرت به فعال‌ترین و موثرترین بخش صنعت موسیقی كشور بدل شود. حالا كه در پایان دهه ۹۰ با رشد قابل‌اعتنای قیمت بلیت‌ها مواجه هستیم، ارزیابی مقدمات و تبعات افزایش قیمت بلیت ایجاب می‌كند كه بدانیم قیمت‌گذاری بلیت‌ كنسرت‌های موسیقی از چند مؤلفه تبعیت می‌كند؛ این مؤلفه‌ها به ترتیب بالاترین قیمت دستمزد عبارتند از؛ خواننده، شركت‌های برگزاركننده كنسرت، سالن‌های كنسرت موسیقی، نوازندگان و آهنگسازان. همچنین این نكته را هم باید مدنظر داشت كه در تهران و شهرستان‌ها، بیشترین تعداد سالن‌های موسیقی متعلق به دولت است و بالا رفتن قیمت بلیت كنسرت درآمد قابل‌توجهی را نصیب دولت می‌كند.

از سوی دیگر افزایش قیمت بلیت سبب می‌شود مخاطبان بالقوه كنسرت‌های موسیقی هرگز به مخاطب فعال بدل نشوند و از مخاطبان بالفعل موسیقی نیز كاسته شود كه در درازمدت به نفع هیچ‌كس نیست. در نتیجه نفع دولت، برگزاركنندگان موسیقی و البته مخاطبان این است كه قیمت‌گذاری بلیت كنسرت‌ها عادلانه، اصولی و استاندارد باشد.

برای كنترل بازار موسیقی و رسیدن به یك مدل منطقی قیمت‌گذاری، تمام ذی‌نفعان برگزاری كنسرت، باید بخش معقولی از درآمدشان را نادیده بگیرند و به منظور بقای صنعت موسیقی از اندكی درآمد بیشتر چشم بپوشند. به‌خصوص دولت، که می‌تواند بخشی از درآمدش از سالن‌های موسیقی را به عنوان یارانه فرهنگی و هنری درنظر بگیرد. دستمزد خوانندگان در شهرهای برخوردار و كم‌برخوردار متفاوت است و این مساله می‌تواند در تعدیل قیمت بلیت كنسرت‌ها موثر باشد، به‌خصوص از این بابت كه بیشترین درآمد كنسرت‌ها به خواننده تعلق دارد.

درجه‌بندی كیفیت اجراها و سالن‌ها هم می‌تواند به عنوان یك مؤلفه تعدیل قیمت مدنظر قرار بگیرد، از این بابت كه تعیین قیمت براساس درجه كیفیت سالن باشد و مخاطبی كه در یك سالن ورزشی با سكوی سیمانی، كیفیت بد صدا، تهویه نامناسب و ایمنی كمتر، تماشاگر كنسرت است؛ باید بلیت ارزان‌تری خریداری كند. كیفیت اجرا و رپرتوار خواننده و گروه موسیقی هم می‌تواند در تعیین قیمت كنسرت نقش داشته باشد، چراكه می‌دانیم برخی خوانندگان با یك آلبوم موسیقی دو سال كنسرت برگزار می‌كنند و طبیعی است كه این مساله در قیمت‌گذاری‌ها لحاظ شود.

درنهایت به منظور مدلسازی و رسیدن به یك جدول قیمت‌گذاری، ایجاد شورای قیمت‌گذاری بلیت كنسرت‌های موسیقی را پیشنهاد می‌كنم؛ درست مانند اتفاقی كه درباره سایر محصولات فرهنگی رخ می‌دهد. می‌شود در این شورا نمایندگانی از مجمع ناشران موسیقی، دولت، سالن‌ها، خوانندگان و نوازندگان، سازمان تنظیم بازار و نیز كمیسیون فرهنگی مجلس حضور داشته باشند تا براساس شاخص‌های قیمت‌گذاری جدول مورد نظر را طراحی كنند و به این ترتیب نه‌تنها حقوق مشتری رعایت شود بلكه دغدغه‌های دولت و هنرمندان نیز مورد توجه قرار بگیرد.