در زمینی که تل‌آویو چیده بازی نکنیم

شرق: یک دانشمند هسته‌ای یا یک مدیر اجرائی در حوزه هسته‌ای در روز روشن و در بلوار یک شهر حاشیه‌ای پایتخت ترور شده است؛ به فجیع‌ترین شکل. اکنون باید به همه قدرت‌هایی که دم از دموکراسی و حقوق بشر می‌زنند، ثابت کرد که این یک ترور است و باید در مقابل آن با تمام وجود ایستاد؛ ‌زیرا اگر چنین اتفاقی در شهر کوچکی در یک کشور اروپایی یا حاشیه یک ایالت در آمریکا رخ می‌داد، اکنون همه مدعیان حقوق بشر، گلوهایشان را دریده بودند.

در میانه این همه دوگانگی، برخی کشورها و نهادها به انتشار بیانیه‌هایی منتقدانه اکتفا کردند و برخی دیگر به دعوت طرفین به خون‌سردی اهتمام ورزیدند که گویا از درگیری بر سر نفتکش‌ها تا ترور یک فرمانده و ترور یک مقام نظامی همین واکنش را بلد هستند.

اگرچه این انتقاد را می‌توان بالا و بلند نوشت اما نباید ظرف زمانی را که در آن ترور شهید فخری‌زاده رخ داده است، از نظر دور داشت.

به یاد بیاوریم تا همین یک‌ماه پیش وزرای خارجه کشورهای عربی یک‌به‌یک در‌حال امضای قرارداد عادی‌سازی رابطه با اسرائیل بودند و شوی خود را در حضور دونالد ترامپ و در کاخ سفید انجام می‌دادند.

نادیده نگیریم که رؤیای شیرین ادامه این همکاری تا چهار سال آینده و قبضه خاورمیانه در دست عرب‌ها و اسرائیل، ناکام مانده است و حالا زمان فروریختن آخرین جرعه‌های این جام پر‌نیرنگ باشد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور بازمانده از کاخ سفید شاید به‌راحتی کاخ سفید را رها نکند و این موضوع نه‌تنها برای آمریکایی‌ها مفهوم دارد که برای ما مردمان خاورمیانه هم می‌تواند مضر باشد. معادله پیچیده‌ای روی میز است، جو بایدن با احتمال بازگشت به برجام دو ماه دیگر بر سر کار می‌آید، دونالد ترامپ دو ماه دیگر زمان دارد تا آخرین زهر از ناکامی خود از توافق جدید با آمریکا را بریزد.

این‌سو حسن روحانی قرار دارد که هفت‌ماه برای توافق جدید زمان دارد تا تکان جدیدی در فضای سیاسی کشور ایجاد کند یا آنکه کلا امیدی به ایجاد فضای جدید نداشته و در زمینی که ديگران برای ایران تدارک دیده‌اند، بازی کند.

اگرچه طیفی معتقد به عکس‌العمل هستند و این وضعیت را مناسب نمی‌بینند اما واقعا باید صحنه بازی را دید و تصمیم گرفت.

آیا عکس‌العمل نشان‌دادن در این وضعیت، بازی در زمینی نیست که تل‌آویو چیده است؟ این بحث را با دو کارشناس در میان گذاشتیم. کوروش احمدی به‌عنوان کارشناسی که سال‌ها در دفتر ایران در سازمان ملل کار کرده از منظر واشنگتن و نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات و سفیر سابق در اردن از منظر منطقه‌ای و بین‌المللی به این موضوع نگریسته‌اند که می‌توانید در این صفحه بخوانید.

زینب اسماعیلی سیویری