دلیل نزدیک‌شدن ترکیه به روسیه

بهرام اميراحمديان طی یادداشتی با عنوان تركيه و بازي با كارت روسيه در شماره امروز اعتماد با عنوان تركيه و بازي با كارت ‏روسيه نوشت: نزديكي تركيه و روسيه به يكديگر از دو منظر قابل تحليل است: اول اينكه اقتصاد دو كشور با نزديك‌تر شدن به ‏يكديگر علاوه بر ايجاد يك آلترناتيو به ابزاري براي امتيازگيري از غرب بدل مي‌شود. موضوع دوم نيز به واردات گاز از روسيه ‏بازمي‌گردد.

مسكو در شرايطي كه پس از بحران اوكراين و اتفاقات پيرامون شبه جزيره كريمه از سوي غرب تحريم شد، نياز ‏زيادي به درآمدهاي ارزي ناشي از صادرات گاز به تركيه دارد. همچنين با توجه به آسيب‌هاي ناشي از شيوع ويروس كرونا و ‏كاهش تقاضاي نفت در بازار اقتصاد روسيه مشكلاتي جديد را تجربه مي‌كند كه براي رفع اين مشكلات تركيه گزينه خوبي به ‏حساب مي‌آيد. گسترش روابط تجاري در حوزه خرده‌فروشي و صادرات صنايع سبك و مواد غذايي از تركيه به روسيه نيز از ديگر ‏مزاياي اين همكاري محسوب مي‌شود. به نظر مي‌رسد از ديگر مواردي كه انتظار مي‌رود گفت‌وگوهايي ميان وزراي خارجه ‏روسيه و تركيه صورت گرفته باشد، مساله قره‌باغ است. ‏

روسيه با مشاركت دادن تركيه در نظارت بر آتش‌بس قره‌باغ به نوعي در پي دلجويي از اين كشور برآمده كه پيش‌تر با حضورش ‏در سپاه صلح موافقت نشده بود. به آن معنا كه روسيه با اينكه با حضور نظامي تركيه به عنوان نيروي حافظ صلح موافق نيست اما ‏با حضور اين كشور در دفتر تازه تاسيس قره‌باغ و نظارت سياسي بر مساله آتش‌بس موافقت كرده است. در مقابل تركيه تلاش دارد ‏به كريدور تعريف شده از جنوب ارمنستان دسترسي پيدا كند و نقشي در بازسازي مناطق آزاد شده داشته باشد؛ موضوعي كه بعيد ‏به نظر مي‌رسد دست‌كم از سوي ارمنستان مورد موافقت قرار گيرد.

اين درحالي است كه هيات اقتصادي كه از آذربايجان به ايران ‏سفر كرد به موافقت‌هايي اصولي پيرامون همكاري دوجانبه براي بازسازي دست پيدا كردند؛ چراكه ايران گزينه‌اي در دسترس‌تر ‏است و با توجه به ثبات و ارتباط مرزي و صرفه اقتصادي شرايط بهتري نسبت به تركيه دارد. آنكارا كه چشم‌انداز چندان خوبي ‏براي سياست‌هايش در مديترانه يا ليبي متصور نيست و فكر نمي‌كند كه بتواند نيازهاي خود به ويژه در حوزه انرژي را تامين كند ‏در پي نزديك شدن به روسيه و منطقه قفقاز است. آقاي رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه بازيگر زبردستي در عرصه ‏سياسي است و اكنون با استفاده از روسيه اهداف متعددي را دنبال مي‌كند. يكي ديگر از اهدافي كه مي‌توان به آن اشاره كرد، ‏بهره‌گيري از نفوذ آقاي سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه براي نزديك شدن به اسراييل است.

رييس‌جمهور تركيه كه مي‌داند ‏كشورش در پي شيوع ويروس كرونا يكي از اصلي‌ترين منابع درآمدي خود يعني گردشگري را از دست داده در پي آن است كه با ‏گسترش روابط با بازيگران ديگر منطقه منافع خود را تامين كند. اروپا اين بازي ماهرانه و چندجانبه تركيه را به خوبي مي‌شناسد و ‏از همين رو است كه مدت‌ها با اين كشور در خصوص پيوستن به اتحاديه اروپا بازي كرده است. پيوستن تركيه به اتحاديه اروپا به ‏معناي آن است كه وضعيت مسلمانان در اين قاره را تغيير مي‌دهد و مي‌تواند تركيب ديني قاره سبز را دچار تغيير كند.

تركيه نيز ‏كه متوجه اين بازي شده، گاهي به روسيه نزديك مي‌شود و گاهي با بازيگران ديگر همراهي مي‌كند تا منافع خود را حفظ كند. ايران ‏نيز يكي از گزينه‌هاي خوب براي همكاري با تركيه است و امروز ضمن ابراز خشنودي از اينكه بحران اخير در روابط دو كشور ‏طولاني نشد و روابط دو كشور وضعيت خوب خود را حفظ كرد بايد تاكيد داشت دو كشور با توجه به شرايط‌شان در عرصه ‏بين‌المللي فرصت‌ها و مزيت‌هاي خوبي براي همكاري با يكديگر دارند.