نظارتی بر بازار قطعات افترمارکت وجود ندارد

به گزارش خبرخودرو، یک تولیدکننده و فعال بازار لوازم یدکی خودرو گفت: شاهد عرضه قطعات یدکی متنوع با کیفیت‌های بسیار پایین و وفور برندهای فاقد شناسنامه و بی‌اصالت در بازار هستیم، ضمن اینکه نهاد ناظری نیز وجود ندارد.

نوید حبیبی در گفتگو با خبرنگار خبرخودرو در خصوص قطعات بازار افترمارکت قطعات یدکی خودرو از لحاظ قیمت، کیفیت و گارانتی اظهار داشت: بازار قطعات خودرو به دو دسته بازار قطعات اصلی (OEM) یعنی قطعه‌سازانی که مستقیم به شرکت‌های تولیدکننده خودروساز قطعه می‌دهند و (OES) تقسیم می‌شود.

وی افزود: OESها، بازار قطعات خودرو و همچنین شرکت‌هایی نظیر ایساکو و سایپایدک را شامل می‌شود که قطعات شرکت‌های مادر خود را به عنوان قطعات یدکی در بازار عرضه می‌کنند. به طور معمول در دنیا، قطعاتی که به شرکت‌های خودروسازی عرضه می‌شود، از کیفیت بالاتری برخوردار هستند و گارانتی نیز به آنها تعلق می‌گیرد.

این تولیدکننده و فعال بازار لوازم یدکی خچودرو در خصوص خدمات افترمارکت‌ها گفت: قطعاتی که در بازار پس از فروش موجود است، به طور معمول، مهر یا گارانتی شرکت خودروساز را ندارد و در حقیقت بر اساس سلیقه مصرف‌کننده به فروش می‌رسد.

حبیبی بیان کرد: تعداد برندهای فعال در بازار خدمات پس از فروش، بسیار بیشتر از شرکت‌هایی هستند که به طور مستقیم با شرکت‌های خودروساز کار می‌کنند و همکاری با دو خودروسازی ایران خودرو و سایپا، مستلزم عبور از پروسه عریض و طویلی از بروکراسی‌های اداری است.

وی با بیان اینکه بر بازار افترمارکت نظارتی وجود ندارد، گفت: در ایران، تامین‌کننده قطعات شرکت‌های خودروساز که ملزم به رعایت استانداردهای تعریف شده این شرکت‌ها هستند، با یک برند دیگر و با کیفیت پایین‌تری در بازار قطعات پس از فروش نیز حضور دارند.

این فعال بازار لوازم یدکی خودرو توضیح داد: اما در دنیا، شرکت‌های برند اصلی به طور معمول همان برند و کیفیتی را که در اختیار شرکت‌های اورجینال خودروسازی قرار می‌دهند، به بازار قطعات پس از فروش نیز عرضه می‌کنند و البته به همراه عرضه یک برند ضعیف‌تر تا پوشش کامل نیاز بازار محقق شود.

حبیبی در خصوص وضعیت دانش فنی و تکنولوژی در حوزه قطعات افترمارکت گفت: ورود به حوزه ساخت لوازم یدکی خودرو و فروش در بازار ایران، نیازمند طی کردن پروسه اخذ مجوز استاندارد و ساخت قطعه بر اساس ویژگی‌های تعریف شده در موسسه استاندارد است تا بدین ترتیب بتوان به عنوان یکی از تامین‌کنندگان قطعات شرکت‌های ایران خودرو و سایپا با این شرکت‌ها همکاری کرد، اما در بازار دنیا، اخذ مجوز استاندارد در حقیقت کف الزامات است.

وی اذعان داشت: اگر تولید همراه با شفافیت و با رعایت مسائل استاندارد باشد و افزون بر آن، نظارت واقعی موسسه استاندارد و پیاده‌سازی آزمون‌های استاندارد که البته امکانات و تجهیزات موردنیاز آن در داخل کشور وجود ندارد، صورت بگیرد، قطعاتی باکیفیت به بازار عرضه خواهد شد، اما در عمل، شاهد عرضه قطعات متنوع با کیفیت‌های بسیار پایین و وفور برندهای فاقد شناسنامه و بی‌اصالت در بازار هستیم، ضمن اینکه نهاد ناظری نیز وجود ندارد.

این فعال بازار لوازم یدکی خودرو در خصوص راهکارها و اقدامات انجام شده برای خروج بازار لوازم یدکی از آشفتگی کنونی گفت: در این راستا، ابلاغیه وزارت صمت در بهمن 99، مبنی بر اجرای قانون بکارگیری شناسه کالا برای تولیدکنندگان و واردکنندگان قطعات خودرو برای 16 قلم کالا شامل بلبرینگ، تسمه، لنت ترمز، شمع و صفحه کلاج به منظور ایجاد قابلیت رهگیری از سوی تعزیرات و ستاد مبارزه با قاچاق کالا به دلیل عدم شفافیت، تاکنون عملیاتی نشده است.

حبیبی در خصوص وضعیت نصب شناسه کالا بر روی قطعات یدکی داخلی و وارداتی گفت: شرکت‌های تولیدکننده قطعات یدکی به صورت شفاف و رسمی فعالیت نمی‌کنند و آنهایی که شفاف و رسمی هستند، زیر بار این هزینه اضافی نخواهند رفت. در خصوص قطعات وارداتی نیز قاعدتا در شرایط تحریم، شرکت‌های تولیدکننده خارجی زیر بار این اقدام نمی‌روند. نصب شناسه کالا بر روی قطعات وارداتی در گمرک نیز غیرعملیاتی است. از سوی دیگر حجم عظیمی از کالاها در انبارهای واردکنندگان و تولیدکنندگان موجود است که وارد شبکه توزیع شده‌اند.

وی گفت: کد ایران کالا، طرح شبنم و طرح سیب سلامت علی‌رغم اینکه ایده‌های خوبی بودند، اما در عمل آنچنان که باید اجرایی نشدند و طرح نصب شناسه کالا نیز به احتمال بسیار زیاد، به همین سرنوشت دچار خواهد شد.

این فعال بازار لوازم یدکی ادامه داد: امیدواریم بازار قطعات یدکی خودرو با همکاری نهادهای حاکمیتی، بخش خصوصی و اصناف ضمن ارائه راهکارهایی، به سمت شفافیت و اصالت حرکت کرده و مسیر تولید یا واردات کالا از مبادی غیرقانونی مسدود شود. اما واقعیت این است که اقدام در این راستا از لحاظ حاکمیتی و در شرایط کنونی اقتصاد کشور، شاید چندان در اولویت نباشد. مصرف‌کنندگان نهایی و تولیدکنندگان اصیل که عملکرد شفاف دارند، بیشترین زیان را از وضعیت کنونی بازار متحمل می‌شوند.

حبیبی با توجه به درخواست تعویق اجرای مصوبه شناسه دار کردن قطعات از سوی اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی توضیح داد: اجرای این مصوبه موجب ورود شوک به بازار لوازم یدکی می‌شد، زیرا بر اساس این طرح، بسیاری از کالاهای تولیدی یا وارداتی فاقد شناسه، در زمره کالاهای قاچاق محسوب می‌شوند، در حالی که حداقل دو سوم آنها به صورت قانونی تولید و یا وارد شده‌اند.

این تولیدکننده و فعال بازار لوازم یدکی خودرو در پایان خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، امکان نصب لیبل بر روی بسیاری از قطعات کوچک نظیر تسمه وجود ندارد. لیکن در حال حاضر اتحادیه از وزارت صمت درخواستی مبنی بر توقف اجرای این طرح را مطرح کرده، اما هنوز نتیجه نهایی اعلام نشده و در بلاتکلیفی هستیم.