درختان در شمال ایستاده می میرند

فرایند صنعتی شدن و توسعه شهری موجب شده تا این قامت سبز زمین به بهانه هایی نظیر اجرای طرحهای عمرانی، احداث ایستگاه های اتوبوس، ایجاد راه و غیره طعمه اره های برقی شده یا با سیمان کردن سطح زمین دچار مرگ تدریجی شوند.

به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، علاوه بر قطع درختان به بهانه های عمرانی این میراث سبز زمین توسط قاچاقچیان و افراد غیرمجاز نیز به رغم ایجاد یگانهای ویژه حفاظت از منابع طبیعی قطع می شود و هنوز صدای اره موتوری در گوشه و کنار جنگل های خزری شمال طنین انداز است و صدای ضجه درختانی که بی رحمانه و ایستاده مرگ را تجربه می کنند به گوش می رسد.

قامت بلند درختان گاهی رنجهایی که در طول سالیان متمادی شاهد بوده اند را حکایت می کند و سبزی شان بر اثر دود و دم ناشی از اگزوز ماشینها کبود شده است اما اینک درختان کهنسال با بیش از هزاران سال قدمت منتظر اعطای نشان میراث فرهنگی ایستاده اند تا به سرنوشت همسالان خود دچار نشوند.

اگرچه این گونه های سبز و سر به فلک کشیده، اکسیژن مورد نیاز شمار زیادی از جانوران و جانداران را تامین می کند ولی امروز خود به نفس تنگی افتاده و نفس برخی از این گونه های ارزشمند در شمال به شماره افتاده است.

به باور جمعی از کارشناسان عواملی مانند آتش سوزی، قاچاق و قطع چوب، تامین سوخت، تخریب انسانی، انباشت زباله از جمله عواملی را تشکیل می دهند که فرایند مرگر تدریجی گونه های ارزشمند در ختی در شمال را شدت می بخشند.

طبق آمار بیش از 80 گونه نادر درختی و 50 گونه درختچه ای در جنگلهای خزری شمال وجود دارد که زربین، سرخدار، نوش، ارس از جمله درختان سوزنی برگ بومی شمال هستند و حجم سرپای درختان شمال به طور متوسط 280 مترمکعب در هکتار است.

فرسایش خاک، تخریب، بروز سیل های مکرر، از دست دادن پوشش گیاهی، روند بیابان زایی از مهمترین پیامدهای از بین رفتن درخت و مرگ تدریجی آن را تشکیل می دهد.

جنگلهای کوهستانی، پهن برگ آمیخته، جنگلهای کهن، جنگلهای آمیخته با تنوع گونه های بالا، جنگل های با قدرت تولید بالا و جنگلهای طبیعی از جمله مشخصات جنگلهای شمال بوده که باید از آنها صیانت بیشتری شود.

طبق آمار روند بهره برداری در طرحهای جنگلداری برای کاهش فشار به جنگلهای شمال و کنترل عوامل تخریب از یک میلیون و 597 هزار مترمکعب در سال 68 به 750 هزار مترمکعب در سال جاری کاهش یافته است.

یک کارشناس ارشد رشته جنگل و منابع طبیعی در گفتگو با خبرنگار مهر در گرگان گفت: عوامل انسانی مانند تخریب و کنده کاری اطراف درخت، نوشتن یادگاری روی تنه درخت، کندن، سوزاندن و محصور کردن به خصوص در درختان کهنسال این گنجینه های طبیعی را در معرض نابودی قرار داده است.

هوشنگ جعفری افزود: درختان بویژه درختان کهنسال حامل ژنهای خوبی بوده و به عنوان گنجینه ذخایر ژنتیک به شمار می آیند از اینرو وظیفه داریم در حفظ آنها تلاش کنیم.

وی اظهار داشت: در سالهای اخیر آتش سوزیها از مهمترین علل از بین رفتن درختان این گنجیه های طبیعی بوده است که این امر نتیجه نفوذ زباله ها، سامانه کم فشار روی سواحل دریای خزر، سهل انگاری برخی افراد، کاهش رطوبت و غیره است.

وی خاطرنشان کرد: فرسایش خاک میراث و دخالت بی رویه انسان در طبیعت بوده، از اینرو توجه ویژه به آب و خاک و حفظ پوشش گیاهی امری ضروری است.

به گفته جعفری، وضعیت از بین رفتن درختان در کشور مطلوب نیست و نگران کننده بوده و باید تلاش بیشتری در حفظ این گونه های ارزشمند شود.

این کارشناس منابع طبیعی بیان داشت: تدوین برنامه جامع، ثبت درختان کهنسال در فهرست آثار ملی ایران، حفاظت علمی و دقیق، شناسنامه دار شدن و ایجاد یک مدیریت منسجم برای صیانت از این گونه ها ضروری است.

وی یادآورشد: برای تحقق شعار "نگذاریم بمیرد جنگل که جهان خواهد مرد"، نیاز است تا در حفظ پوشش گیاهی و حفاظت از درختان به عنوان نشانه هایی از سبزی تلاش شود.

جعفری عنوان کرد: اکنون سالانه آتش سوزی های زیادی در عرصه های جنگلی گلستان و دیگر مناطق کشور به وقع می پیوند یا سیل های زیادی رخ می دهد که نتیجه آن تخریب محیط زیست و از ددست دادن پوشش گیاهی است.

وی اظهار داشت: درختان از نظر دیرینه شناسی اهمیت زیادی دارد، زیرا با بررسی بر روی آنها می توان درک کرد که در دوره های گذشته چه وقایعی از نظر خشکسالی و غیره در محیط پیرامون درخت اتفاق افتاده است.

قائم مقام مناطق مرطوب و نیمه مرطوب سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز گفت: سالانه 900 هزار مترمکعب فرآورده های چوبی کشور از طریق واردات تامین می شود.

علی اوسط منتظری در گفتگو با خبرنگار مهر در گرگان اظهار داشت: میزان تولیدات چوب در جنگلهای شمال حدود 21 درصد نیاز فرآورده های چوبی کشور را تامین می کند.

وی افزود: 56 درصد تولیدات چوب جنگلهای شمال از طریق گونه های سریع الرشد و تولیدات باغی صورت می گیرد و 23 درصد نیز به صورت واردات چوب انجام می شود.

وی میزان نیاز سالانه کارخانجات کشور به فرآورده های چوب را چهار میلیون و 270 هزار مترمکعب اعلام کرد و بیان داشت: از این مقدار سالانه بیش از 700 هزار مترمکعب از جنگلهای شمال برداشت می شود.

منتظری با اشاره به قاچاق چوب خاطرنشان کرد: به لحاظ شرایط موجود مانند هوشیاری مردم، تعامل دستگاه قضایی، استفاده از یگان حفاظت، قاچاق چوب در جنگلهای شمال به حداقل رسیده است.

این مسئول سازمان جنگلهای کشور ادامه داد: تشکیل یگان حفاظت در کاهش قاچاق و تخریب عرصه های ملی و منابع طبیعی نقش موثری ایفا کرده است.

قام مقام مناطق مرطوب و نیمه مرطوب سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: 400 هزار هکتار از سطح جنگلهای شمال کشور به احیا و حمایت نیاز دارد.

وی افزود: تاکنون برای یک میلیون و 400 هزار هکتار از جنگلهای شمال طرح جنگلداری تهیه شده است که از این میزان یک میلیون و 70 هزار هکتار دارای مجری طرح بوده و مدیریت جنگل در آن انجام می شود.

جنگلهای شمال بیش از 8/1 میلیون هکتار وسعت دارد که باید با برنامه ریزی دقیق و منسجم در حفظ این گونه های ارزشمند تلاش کرد.