کد خبر: ۶۵۴۶۰۷
تاریخ انتشار: ۱۰:۲۵ - ۱۰ ارديبهشت ۱۴۰۱

امروز ۳۰ آوریل (۱۰ اردیبهشت ماه) روز نجات قورباغه‌ها (Save the frog day) و بزرگترین روز فعالیت و آموزش حفاظت از دوزیستان در جهان است. به گفته رییس هیئت مدیره موسسه خزنده‌شناسان پارس تقریبا۸۹درصد تنوع‌ زیستی کل دوزیستان دنیا را قورباغه‌ها و وزغ‌­ها دربرمی‌گیرند و با تنوع زیستی بسیار بالا (۷۴۹۸ گونه شناخته شده در جهان) نقش اکولوژیک بسیار ارزشمندی در حفظ تالاب‌ها و تعادل اکوسیستم‌ها برعهده دارند.

باربد صفایی مهرو به مناسبت روز جهانی نجات قورباغه­‌ها در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه محافظت از قورباغه‌­ها فقط نباید منوط به این روز باشد، اظهار کرد: محافظت از قورباغه‌­ها نیاز به آموزش در دوران کودکی دارد تا علاقه‌مندی به حیات وحش و محیط اطراف در بزرگسالی نهادینه شود. به طور مثال در کشورهایی همچون سوییس و آلمان چندسالی است پروژه‌هایی برای حفاظت از قورباغه‌ها و وزغ‌ها در فصل تولید مثل­شان و مهاجرت به برکه‌­های زادآوری انجام می‌شود که با محوریت کودکان برگزار می­‌شود.

وی درباره پروژه محافظت از قورباغه­‌ها اینگونه توضیح داد که کودکان و نوجوانان صبح، قبل از رفتن به مدرسه قورباغه‌هایی را که در مسیر مهاجرتشان به برکه‌­های زادآوری می‌خواهند وارد جاده شوند را برای جلوگیری از تصادف به طرف مقابل انتقال می‌­دهند و سازه‌هایی برای جلوگیری از صدمه به حیات وحش به‌صورت موقتی توسط حفاظتگران محیط‌­‌زیست قرار داده می‌­شود و نوجوانان علاقمند به‌صورت داوطلبانه صبح به صبح برای نجات و حفاظت از دوزیستان به این گروه‌­ها کمک می‌کنند چرا که دوزیستان در زمان زادآوری از جنگل‌­ها به برکه و پس از آن از برکه به جنگل‌ها باز می‌­گردند و در این زمان احتمال اینکه جمعیت‌­های بزرگی از آن‌ها بر اثر تصادفات جاده­‌ای از بین بروند، بسیار زیاد است.

رییس هیئت مدیره موسسه خزنده‌شناسان پارس تصریح کرد: درست است که محافظت از محیط زیست بر عهده سازمان‌های دولتی همچون سازمان محیط زیست است ولی این روز به ما یادآوری می کند که ما چگونه می‌توانیم در کارهای کوچک برای نگهداری و حفاظت گونه‌­های حیات وحش سهیم باشیم.

۸۹ درصد از سهم تنوع زیستی دنیا متعلق به قورباغه‌ها و وزغ‌ها است

وی در پاسخ به این پرسش ایسنا که چرا قورباغه‌­ها برای اکوسیستم و محیط زیست مهم هستند؟ گفت: تقریبا ۸۹ درصد تنوع‌ زیستی کل دوزیستان دنیا را قورباغه‌ها و وزغ‌­ها دربرمی‌گیرند. قورباغه طی میلیون­‌ها سال گذشته بخش­‌های بزرگی از خشکی­‌های جهان را تحت سیطره خود درآورده‌اند. قورباغه‌­ها و نوادگانشان که ما امروزه به عنوان وزغ آن‌­ها را می‌شناسیم، در مناطق مختلف جهان مثل آمازون تا مناطق خشک و حتی مناطق کویری نیز وجود دارند. آن‌ها با تنوع زیستی بسیار بالا (۷۴۹۸ گونه شناخته شده در جهان)، نقش اکولوژیک بسیار ارزشمندی در حفظ تالاب‌ها و تعادل اکوسیستم‌ها برعهده دارند.

صفایی مهرو ادامه داد: قورباغه‌­ها در زمان بلوغ شکارگران بسیار قهاری در کنترل جمعیت حشرات و بی­‌مهره­­‌ها هستند همچنین به عنوان شکار برای موجودات دیگری مانند پرندگان، مارها و حتی در برخی موارد پستانداران به شمار می‌­آیند. از این رو قورباغه‌ها نقش بسیار زیادی در کنترل بیولوژیک بسیاری از گونه‌های موجود در طبیعت دارند. برای نمونه گروهی از موجودات مانند ملخ‌ها که با افزایش و طغیان جمعیتی می‌توانند به آفاتی مضر برای زندگی امروز انسان تبدیل شوند را به‌راحتی کنترل می‌­کنند.

رییس هیئت مدیره موسسه خزنده‌شناسان پارس با اشاره به اینکه قورباغه‌ها پوست بسیار ظریفی دارند، در زمینه مقایسه ساختار پوست که با دیگر گونه‌ها اظهارکرد: به طور مثال پستانداران مو دارند، پرندگان پر دارند و ماهی‌­ها پولک و این دوزیستان تنها گونه‌هایی هستند که سپر دفاعی ندارند. این پوست به‌راحتی ممکن است که آسیب ببیند و توسط میکروارگانیسم‌­های مختلف شامل قارچ‌ها، انگل‌­ها و باکتری‌­ها مورد حمله قرار گیرد و از بین رود.

وی تاکید کرد: با وجود اینکه در دست گرفتن و لمس کردن قورباغه­‌ها به خصوص به کودکان ما کمک می­‌کند تا با طبیعت بیشتر آشنا شوند اما این کار می­‌تواند به آن‌­ها آسیب بزند.

استفاده قورباغه‌ها از زهر برای حفاظت

صفایی مهرو درباره پوست قورباغه‌ها و مکانیزم دفاعی آن‌ها در برابر باکتری‌­ها و ویروس‌­ها گفت: مطالعات فراوانی در مورد خصوصیات ضد باکتریایی ترشحات پوستی قورباغه‌­ها انجام شده است. قورباغه‌­ها دارای دو نوع غدد پوستی هستند، که یکی برای تولید رطوبت مورد نیاز پوستی به آن‌­ها کمک می‌­کند و دیگری تولید زهرآبه و موادی است که بتواند آن‌­ها را در مقابل موجودات مهاجم نظیر باکتری و ویروس‌ها محافظت کند. به طور مثال قورباغه‌ه­ایی که در محیطی مرطوب نظیر آمازون و یا جنگل‌­های هیرکانی زندگی می‌کنند بدون این ترکیبات آلی تبدیل به طعمه‌­ای آسان برای تغذیه قارچ می‌شوند.

وی ادامه داد: اما ترکیبات موجود بر پوست آن­‌ها به بقا و حفظ نسل­شان کمک می‌­کند. حتی برخی از قورباغه‌­ها می‌­توانند به‌حدی زهرآگین باشند که با یک لمس باعث مرگ جانور مهاجم شوند ولی برخی مطالعات دانشگاهی برای تولید چسب زخم­‌های ضد باکتری از پوست این گونه‌­ها در حال انجام است. به‌­طورکلی خدماتی که دوزیستان به طبیعت ارائه می‌دهند کم نیست و البته در خودخواهانه‌ترین حالت در صورت انجام پیشرفت‌­های علمی در بسیاری موارد مدل­‌هایی بسیار کارآمد در زندگی انسان فردا خواهند بود.

نابودی دوزیستان با ورود فاضلاب‌های شهری و کشاورزی به تالاب‌ها

نویسنده کتاب دوزیستان ایران درباره عوامل تهدید کننده قورباغه‌­ها گفت: ورود فاضلاب­‌های شهری و خانگی و فاضلاب‌­های کشاورزی - که حاوی کود و سم هستند - به تالاب‌­ها و رودخانه‌­ها بیشترین آسیب را به قورباغه‌­ها وارد می‌کنند چراکه قورباغه­‌ها در محیطی زندگی می­‌کنند که نیمی خشکی و نیمی آب است، به همین دلیل نسبت به این تغییرات بسیار حساس هستند و این تغییرات بسیار می‌­تواند به آن‌­ها آسیب رسان باشد و منجر به انقراض برخی از گونه­‌ها بر اثر آلودگی و انتشار بیماری­‌های انگلی شود.

وی با بیان اینکه زمان زادآوری قورباغه‌­ها در کشور ما از نیمه زمستان تا اواسط بهار است،اظهار کرد: از آنجا که ۴۵ درصد از تنوع گونه‌ه­ای دوزیستان جهان در معرض خطر انقراض قرار دارند، نجات قورباغه‌ها باید به‌صورت فراگیر در ایران آغاز شود. به عنوان مثال خوب است برای جلوگیری از آسیب به آن‌­ها در فصل مهاجرت و زادآوری، در جاده‌­های جنگلی و کوهستانی به‌ویژه در نزدیکی تالاب‌­ها تابلوهای هشدار برای عبور این گونه‌­های ارزشمند تدارک دیده­‌ شود همچنین رانندگان نیز با سرعت کمتری رانندگی کنند. از طرف دیگر گروه‌­ها و انجمن‌­های محلی در این زمینه فعالیت‌­هایی را آغاز کنند تا با آگاه سازی مردم تعداد بیشتری از قورباغه‌ها زنده بمانند.

صفایی مهرو در پایان تصریح کرد: مشکلات فراوانی بر سر راه بقا و حفظ دوزیستان وجود دارد که لازم است گروه­‌های مختلف حامیان حیات وحش به آن نگاهی علمی و آگاهانه داشته باشند. متاسفانه بر اساس اعلام سازمان‌­های جهانی حفاظت از دوزیستان در کل جهان علاوه بر آلودگی­ زیستگاه­‌های دوزیستان، شاهد آن هستیم که برخی گونه‌­های غیربومی و مهاجم نظیر آزولا، لاکپشت­ گوش قرمز، گربه ­و سگ­‌های ولگرد رفته رفته در حال تسخیر زیستگاه­‌های طبیعی و شکار گونه‌­های بومی هستند که باید فکری اساسی برای آنها انجام شود.


نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
طراحی و تولید: "ایران سامانه"