وضعیت مبهم ملاک تشخیص خودروهای فرسوده در کشور

به گزارش خبرخودرو، معاون فنی ستاد معاینه فنی خودروهای تهران گفت: شرط معاینه فنی برای تشخیص فرسودگی خودروها تا کنون اجرایی نشده و وضعیت تشخیص خودروهای فرسوده نامشخص است.

محسن تبریزی مهر در گفتگو با خبرنگار خبرخودرو در این خصوص که تعیین فرسودگی خودروها براساس معاینه فنی روشی کارآمد است یا خیر اظهار داشت: آیین نامه اجرائی درخصوص تعیین سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه موتوری با استناد به ماده 8 قانون هوای پاک در سال 1397 و به پیشنهاد مشترک سازمان محیط زیست، وزارت صمت، سازمان ملی استاندارد و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران توسط هیات وزیران مصوب و مبنای فرسودگی خودروها براساس سن تعیین شد اما این آیین نامه بنا بر شکایت یکی از شهروندان در سال 1399 با استعلام از دیوان عدالت اداری و فقهای شورای نگهبان باطل اعلام شد.

وی ادامه داد: در رای دیوان اعلام شد با توجه به اینکه راههای مطمئن دیگری جهت احراز شرایط قانونی لازم برای ادامه فعالیت خودروها از جمله آلاینده نبودن وجود دارد، اطلاق از رده خارج شدن خودروها صرفاً با رسیدن به سن مذکور در مصوبه از جهت اسراف و تضییع حقوق مالکین، خلاف شرع شناخته می شود. پس از آن آیین نامه جدید با ملاک قراردادن سن مرز فرسودگی و معاینه فنی در خرداد 1400 مصوب گردید و در مصوبه جدید خودروها پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی مشمول افزایش دفعات سالیانه معاینه فنی شده و در صورت عدم موفقیت در اخذ دو دوره متوالی معاینه فنی فرسوده محسوب می شوند. البته این آیین نامه فعلا اجرا نمی شود و وضعیت تشخیص خودروهای فرسوده نامشخص است.

معاون فنی ستاد معاینه فنی خودروهای تهران افزود: ضمنا در ماده 10 قانون ساماندهی خودرو مصوب خرداد 1401 مجلس شورای اسلامی مجددا از عبارت سن فرسودگی استفاده شده و به نحوی باعث ایجاد تناقضاتی در قوانین مرتبط شده است.

تبریزی مهر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا معاینه فنی ملاک مناسبی برای تعیین فرسودگی خودروها است، بیان کرد: از منظر کارشناسی و فنی قطعا خودرو فرسوده به دلیل خستگی و پایان عمر برخی قطعات در هر شرایطی می‌تواند ناایمن باشد و حتی اگر خودرویی با عمر 20 سال معاینه فنی هم داشته باشد از درب معاینه فنی که خارج شود،‌امکان شکستگی یا خرابی قطعه وجود دارد و ذکر این نکته ضروری است که این مساله در معاینه فنی قابل تشخیص نیست که تمامی آن قطعات که به نحوی تامین کننده حرکت و ایمنی خودرو است در وضعیت سلامت باشند اما با وضعیت کنونی شاید منطقی ترین رویکرد پایش بیشتر این خودروها و افزایش دفعات معاینه فنی باشد.

وی اضافه کرد: سن،پیمایش،برند خودرو و قبولی در معاینه فنی فاکتورهایی است که می تواند برای تشخیص فرسودگی خودرو ملاک عمل قرار گیرد و نحوه خروج این خودروها از ناوگان به نحوی باشد که هزینه نگهداری خودروها با بالارفتن سن آنها به صورت پلکانی افزایش داد که با این اقدام به حدی قیمت نگهداری بالا می‌رود که مالک ترجیح می دهد که خودرو نو خریداری کند. همان طور که در سایر کشورها عمدتا هزینه نگهداری خودرویی که به مرز فرسودگی رسیده با دریافت عوارض بیشتر،‌ کاهش دوره‌های معاینه فنی،‌ افزایش هزینه بیمه شخص ثالث و مسائلی از این دست بالا رفته و به تدریج استفاده از خودرویی که سن بالا دارد مقرون به صرفه نخواهد بود.

معاون فنی ستاد معاینه فنی خودروهای تهران اظهار داشت: به نظر می رسد در حال حاضر با توجه به فراوانی خودروهای فرسوده در کشور و وضعیت اقتصادی مالکان خودروهای فرسوده اجرای قانون و ایجاد ممنوعیت تردد و یا خدمات خودرویی امکان پذیر نبوده و جهت خروج این خودروها بایستی راهکارهای دیگری پیش بینی شود.

تبریزی مهر همچنین در خصوص انتقادات وارده به ساختار معاینه فنی و افشاگری اخیر پلیس از تخلفات در برخی مراکز معاینه فنی تصریح کرد: پاسخگوئی در خصوص صحت عملکرد مراکز معاینه فنی کشور باید توسط دستگاه هایی که طبق قانون در این حوزه دارای تکلیف هستند انجام شود و ستاد معاینه فنی خودروهای تهران تنها بر مراکز معاینه فنی خودرو شهر تهران نظارت دارد و همه دستگاه های نظارتی تصدیق می نمایند که کیفیت خدمات معاینه فنی و دقت و صحت انجام کار در مراکز معاینه فنی شهر تهران در کشور ممتاز و برجسته است.

وی افزود: آزمون ها و کنترل های انجام شده در مراکز معاینه فنی شهر تهران منطبق با آیین نامه، دستورالعمل و استانداردهای ابلاغی دولت انجام می شود و صحت عملکرد مراکز معاینه فنی و و انطباق سنجی رویه های آن مراکز با دستورالعمل ها به صورت مستمر توسط کارگروه استانی وزارت کشور ، ستاد معاینه فنی خودروهای تهران و سایر دستگاه های نظارتی دارای تکلیف در این ارتباط پایش و کنترل می شود. ضمنا براساس مصوبات دولت ستاد معاینه فنی خودروهای تهران متشکل از پلیس راهور، سازمان حفاظت محیط زیست و شهرداری تهران اداره می شود.

معاون فنی ستاد معاینه فنی خودروهای تهران خاطرنشان کرد: مراکز معاینه فنی شهر تهران دارای بدنه کارشناسی و قوی بوده و با استفاده از تجهیزات به روز رسانی شده خدمات کیفی و قابل اعتمادی را به مشتریان ارائه می دهند و خوشبختانه با سابقه بیش از 20 سال توانسته این احساس اطمینان را در مشتریان خود ایجاد کند. ضمنا در حال حاضر بخشی از خودروها خارج از الزامات قانونی معاینه فنی دوره ای چندین مرتبه جهت کنترل وضعیت ایمنی خودرو خود به مراکز مراجعه و از مشورت های فنی کارشناسان مرکز استفاده می کنند که این مسأله حاکی از اعتماد مشتریان به کیفیت خدمات مراکز معاینه فنی شهر تهران است.

تبریزی مهر در ادامه با اشاره به میزان مراجعات به مراکز معاینه فنی تهران در سال جاری اظهار داشت: از 581 هزار دستگاه خودرو مراجعه کننده به مراکز معاینه فنی شهر تهران در پنج ماهه نخست سال 1401 حدود 75 هزار به علت نقص آلایندگی،44 هزار به علت ایراد در همراستایی چرخ ها، 20 هزار به دلیل ایراد کمک فنر،56 هزار به علت خرابی سیستم ترمز و 83 هزار دستگاه خودرو به سبب ایراد در وضعیت ظاهری که شامل چندین آیتم مانند شکستگی شیشه و یا عدم کارکرد چراغ های اخطار ... می شود مردود و نسبت به رفع ایراد خودرو اقدام نمودند.

وی بیشترین عامل مردودی خودروها در معاینه فنی را عیوب ظاهری دانست و عنوان کرد: در مجموع 29 درصد از خودروها به علت نقص فنی موفق به اخذ معاینه فنی در مراجعه اول نگردیده و تعدادی از این خودروهای مردود دارای چند نقص بوده اند. براساس این آمار بیشترین مردودی مربوط به عیوب ظاهری است که نقص در آن می تواند به صورت مستقیم در افزایش ریسک تصادف و کاهش ایمنی خودرو موثر باشد.