همه طرح‌های صلح پیشنهادی برای اوکراین

جدیدترین ابتکارعمل صلح اوکراین از سوی اندونزی ارائه شد (مسکو هنوز جزئیات آن را دریافت نکرده است). این طرح صلح نیز همچون طرح صلحی که چندی پیش از سوی چین ارائه شد خواستار برقراری آتش‌بس فوری شده و متعاقب آن کی‌یف آن را رد کرد.

به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری تاس، اوکراین اصرار کرده که تنها حاضر به بحث درباره ابتکارعمل صلح مطرح شده از سوی ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین است. از سوی دیگر روسیه مفاد این ابتکار عمل را مضحک دانسته و تاکید کرده، مساله الحاق چهار منطقه جدید از اوکراین به روسیه قابل بحث نیست.

از  سوی دیگر آندری رودنکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه گفت، مسکو همه طرح‌های پیشنهادی برای حل و فصل وضعیت در اوکراین را در نظر می‌گیرد و از تلاش همه کشورها برای حل و فصل اوضاع اوکراین استقبال می‌کند.

در این جا با مفاد کلیدی برخی از طرح‌های صلح مختلف ارائه شده برای اوکراین می‌پردازیم:

سناریوی "کره‌ای"

طرح پیشنهاد شده از سوی اندونزی در اوایل ماه ژوئن مشابه با اصول توافق متارکه جنگ مربوط به جنگ دهه ۱۹۵۰ میان کره جنوبی و کره شمالی در شبه جزیره کره است: آتش‌بس  فوری از سوی هر دو طرف، عقب نشینی هر دو گروه نیروهای ارتش روسیه و ارتش اوکراین به میزان ۱۵ کیلومتر عقب تر از مواضع فعلی آنها و ایجاد یک منطقه عاری از سلاح (DMZ).

علاوه بر آن این ابتکار عمل به معنی مستقر کردن صلحبان‌های سازمان ملل در منطقه عاری از سلاح و برگزاری همه‌پرسی هایی تحت نظارت سازمان ملل با هدف "تایید عینی اراده اکثریت" است. با این وجود مناطق مورد نظر برای این همه پرسی ها در این طرح مشخص نشده  است.

اندونزی آمادگی خود را برای مشارکت در همه رویه‌ها و اعزام ارتش خود به منطقه در چارچوب هیات صلحبانی اوکراین اعلام کرده است. پرابوو سوبیانتو، وزیر دفاع اندونزی اظهار اطمینان کرده  که تجربه شبه جزیره کره تاثیر چنین تدابیری را ثابت می‌کند.

طرح ۱۲ بندی چین

در ماه فوریه، چین طرح صلح ۱۲ بندی پیشنهادی خود را برای اوکراین منتشر کرد. چین خواستار کاهش تنش، آتش بس و پایان دادن به تخاصمات و همچنین مذاکرات صلح شد. چین تاکید کرد، نگرانی‌های امنیتی همه طرف ها باید لحاظ شوند.  همچنین هیچ طرفی نباید برای تضمین صلح منطقه ای از  طریق گسترش بلوکهای نظامی اقدام کند.

در طرح صلح چین حل و فصل بحران انسانی، مبادله اسرا و تضمین صادرات مواد غذایی از طریق کریدور غلات پیش بینی شده است.

چین همچنین خواستار جلوگیری از تولید و استفاده از سلاح های بیولوژیکی و شیمیایی، جلوگیری از اشاعه سلاح های هسته ای و اجتناب از بحران هسته ای شده است. طبق اعلام پکن، اکنون زمان آن است که از اعمال تحریم های یکجانبه ای که توسط شورای امنیت سازمان ملل تایید نشده اند، دست برداشته شده و با تلاش ها برای استفاده از اقتصاد جهانی به عنوان سلاح مقابله شود. چین همچنین برای کمک به بازسازی مناطق جنگی اوکراین  پس از جنگ در این کشور اظهار آمادگی کرد.

ابتکار عمل‌های برزیل، فرانسه و واتیکان

لوئیز ایناسیو لولاداسیلوا، رئیس جمهور برزیل نیز اخیرا خواستار مذاکرات صلح برای اوکراین شد: از دیدگاه او، ضروری است یک فرمت بین‌المللی جدید با شرکت  کشورهایی که آماده عمل به عنوان میانجی گر در مسکو و کی‌یف بوده و در درگیری دخالت نداشته باشند، ایجاد شود. لولا داسیلوا خواستار برگزاری یک نشست صلح اوکراین با سازماندهی سازمان ملل و با شرکت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین شد. هر چند جزئیات طرح صلح پیشنهادی برزیل نامشخص است، اما داسیلوا گفت، باید به مسکو "پیش شرطهای حداقلی" ارائه شود.

امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه نیز طبق گزارش نشریه  بلومبرگ، به دنبال ارائه طرح صلح مشترک خودش با چین برای اوکراین بوده است. با این وجود رئیس جمهور فرانسه تا کنون صرفا  پیشنهاد کرده که زلنسکی در پاریس یک اجلاس  مختص به جنگ اوکراین  را برگزار کند. او همچنین درخواست کرده به اوکراین تضمین‌های امنیتی معتبر ارائه شود. آلمان هم یک چنین درخواستی را مطرح ساخته است.

از سوی دیگر واتیکان نیز پیشنهاد میانجی گری  خود و تشکیل یک هیات صلح برای اوکراین را داده است. پاپ فرانسیس رهبر مسیحیان کاتولیک جهان اخیرا اعلام کرد برای سفر به مسکو و کی‌یف آماده است.

در حال حاضر ماتئو زوپی، یک کاردینال ارشد کلیسای ایتالیا هیات صلح واتیکان برای اوکراین را رهبری می‌کند. با این حال شرایط و پیش شرطهای کار این هیات هنوز مشخص نیست و این کاردینال متذکر شده که ابتکار عمل آن عمومی نمی‌شود هر چند که هدف آن دست یابی به یک آتش بس است.

هیات صلح کشورهای آفریقایی

در اواسط ماه مه، آفریقای جنوبی اعلام کرد، کشورهای آفریقایی به دنبال متقاعد کردن روسیه و اوکراین به منظور آغاز مذاکرات صلح هستند. ابتکار عمل آفریقایی ها برای اوکراین شامل یک طرح واحد نیست. این ابتکار عمل در عوض شامل ایده هایی برگرفته از طرح های دیگر، مانند برقراری آتش بس و تبدیل سازمان ملل به اساس اصلی برای حل وضعیت اوکراین است. کشورهای آفریقایی همچنین علاقه مند به ورود مجدد تعدادی از بانک های روسی به نظام پرداخت سوئیفت هستند.

 هم اکنون کشورهای  آفریقایی در حال مذاکره درباره شرایط و زمان سفر هیات خود به مسکو و کی‌یف هستند. این نشستها قرار است در اواخرماه ژوئن و اوایل ژوئیه برگزار شوند.

موضع روسیه

موضع روسیه در جریان مذاکرات در بلاروس و بعدا در جریان مذاکرات در فوریه-آوریل ۲۰۲۲ در ترکیه تشریح شد: این موضع شامل اتخاذ موضعی بی طرف از سوی اوکراین، تحکیم این موضع در قانون اساسی و همچنین ممانعت از تملک یک زرادخانه هسته‌ای توسط اوکراین است. روسیه در ادامه خواستار خلع سلاح سازی و نازی زدایی از اوکراین، حل و فصل مساله زبانها در اوکراین به همراه به رسمیت شناختن استقلال جمهوری خلق دونتسک، جمهوری خلق لوهانسک، حاکمیت روسیه بر کریمه و همچنین بر سواستوپل است. در اواخر ماه آوریل روند مذاکرات صلح روسیه و اوکراین به بن بست خورد: اوکراین به طرح روسیه همراه با ادبیاتی با فرمول روشن برای یک توافق  صلح پاسخ نداد.

در همین حال، روسیه بارها خاطرنشان کرد که از تلاش‌های همه دولت‌ها با هدف حل مسالمت‌آمیز بحران اوکراین استقبال می‌کند، اما انتظار دارد پیشنهادات این دولتها نظیر اندونزی، واتیکان و آفریقای جنوبی به شکل ملموس و مشخص ارائه شوند. مسکو همچنین تاکید کرد، هیچ طرح صلحی نمی تواند بدون در نظر گرفتن الحاق چهار منطقه جدید اوکراین به روسیه مطرح شود.

با این حال پوتین خاطرنشان کرده، هر زمانی که غرب و کی‌یف برای صلح آماده باشند، می‌توان طرح صلح پیشنهادی چین را مبنای پیمان صلح در نظر گرفت.

۱۰ گام زلنسکی

 زلنسکی "طرح صلح" خودش را از نظر اوکراین تنها راه‌حل ممکن در بلندمدت است، در نوامبر ۲۰۲۲ ارائه کرد که شامل ۱۰ بند است.

به ادعای زلنسکی، روسیه باید نیروهای خود را از اوکراین خارج کند، "تمامیت ارضی اوکراین را بازیابی کند" و اسرای جنگی را با اوکراین تحت فرمول "همه در ازای همه" مبادله کند. همچنین کی‌یف باید به موجب مکانیسم های بین المللی از امنیت نظامی، هسته ای، غذایی، بیولوژیکی و انرژی برخوردار باشد. علاوه بر این، اوکراین درخواست کرده که روسیه از بابت تمامی خسارات ناشی از خصومت ها غرامت بپردازد.

طبق اعلام کی‌یف، "زمان برای میانجی‌گرها" - چین، برزیل، واتیکان - به پایان رسیده است، در حالی که ابتکارعمل اندونزی نیز "فقط برای روسیه زمان خواهد خرید." اوکراین آماده است تا در مورد پیشنهادات مطرح شده از سوی آفریقا بحث داشته باشد - اما هیچ قصدی برای توقف درگیری ندارد.