| |
تبدیل پوسته تخم‌مرغ به لعاب سرامیک پایدار
سالانه حدود ۸۰ میلیون تُن زباله‌ی پوسته تخم‌مرغ در جهان تولید می‌شود. حالا یک هنرمند سرامیک‌کار در نیوهیون آمریکا به همراه یک دانشمند مواد از دانشگاه ییل راهی پیدا کرده‌اند که این ضایعات را به ماده‌ای پایدار برای تولید لعاب سرامیک تبدیل کنند. نتیجه‌ی کار آنها لعابی با کیفیتی هم‌سطح یا حتی بهتر از لعاب‌های سنتی بود که با استخراج کربنات کلسیم به‌دست می‌آیند.
به گزارش ایسنا، ماجرا زمانی آغاز شد که کیارا ماتوس (Kiara Matos)، هنرمند سرامیک‌کار ساکن نیوهیون، فهمید در سال گذشته حدود ۸۰ میلیون تُن پوسته تخم‌مرغ در جهان به عنوان زباله دور ریخته شده است. این ضایعات نه تنها بوی بدی دارند، بلکه در صورت عدم مدیریت صحیح می‌توانند بیماری‌زا هم باشند. در برخی مناطق مانند اتحادیه اروپا، پوسته‌ی تخم‌مرغ حتی در دسته‌ی زباله‌های خطرناک قرار می‌گیرد.
به نقل از آی‌ای، ماتوس متوجه شد که پوسته تخم‌مرغ حدود ۹۵ درصد کربنات کلسیم دارد؛ یعنی همان ماده‌ای که در لعاب‌های سرامیک سنتی استفاده می‌شود. پس این سؤال برایش پیش آمد: چرا از خود پوسته تخم‌مرغ استفاده نکنیم؟
او برای پاسخ، با دانشگاه ییل تماس گرفت و ایده‌اش را مطرح کرد.
از تخم‌مرغ تا لعاب سرامیک
دکتر یان شرورز، استاد مهندسی مکانیک و علوم مواد، به سرعت وارد پروژه شد. این آغاز همکاری جالبی بود که در آن، یکی از قدیمی‌ترین هنرهای انسانی، یعنی سفال‌گری، با فناوری پیشرفته علمی پیوند خورد.
ماتوس می‌گوید: با خودم گفتم، عالی می‌شه اگه بتونم فقط پوسته‌ی تخم‌مرغ‌ها رو بردارم، آسیاب کنم و به جای کربنات کلسیم معدنی استفاده کنم.
البته در عمل، این کار به راحتی گفتنش نبود. او با شرورز تماس گرفت و از او خواست که کمک کند تا موضوعاتی مانند دوام و ایمنی این لعاب آزمایش شود. شرورز هم گفت دانشجویی دارد که حاضر است پوسته‌ها را آسیاب کرده، زیر میکروسکوپ بررسی کند و ترکیب‌ها را بسازد. و پروژه رسما آغاز شد.
برای تبدیل پوسته‌ها به لعاب، ابتدا آنها را تا دمای ۴۲۷ درجه سانتی‌گراد حرارت دادند تا تمام مواد آلی، مثل غشاهای داخلی، از بین برود. سپس پوسته‌های پاک‌شده در آسیاب گلوله‌ای پودر شدند.
بعد از تهیه پودر، دو نوع لعاب ساخته شد: یکی با پودر پوسته تخم‌مرغ و یکی با کربنات کلسیم معدنی به‌عنوان نمونه کنترل.
لعابی از زباله؛ با همان کیفیت
ماتوس از این لعاب‌ها برای پوشاندن ظروف سرامیکی استفاده کرد تا آنها را از نظر ظاهری و عملکردی مقایسه کند. از نظر ظاهر، هر دو لعاب براق و درخشان بودند و تفاوت زیادی نداشتند.
برای تست دوام، لعاب‌ها تحت فشار مکانیکی مانند خراشیدن با چنگال قرار گرفتند. نتیجه نشان داد هر دو لعاب مقاومت مشابهی در برابر سایش دارند.
همچنین، آزمایش ماشین ظرف‌شویی انجام شد. بعد از ۸۰ چرخه شست‌وشو، لعاب تخم‌مرغی همچنان به خوبی لعاب سنتی عمل می‌کرد.
در واقع، لعاب تخم‌مرغی نه‌تنها عملکرد خوبی داشت، بلکه ماتوس گفت که آن را حتی بیشتر دوست دارد، چون بافتی صاف‌تر، کمتر حباب‌دار و رنگی دل‌نشین‌تر دارد.
او اکنون تصمیم گرفته تمام کسب‌وکارش را به استفاده از لعاب تخم‌مرغی تغییر دهد. او پوسته‌ها را از نانوایی همسرش و یک رستوران محلی که از ظروف او استفاده می‌کند، تهیه می‌کند و امیدوار است که این ایده فراگیر شود.
ماتوس می‌گوید: سرامیک یکی از ماندگارترین موادی است که بشر ساخته است. پس چه خوب که بتوانیم این زباله‌ی شکننده و بی‌ارزش را به چیزی بسیار بادوام و مفید تبدیل کنیم.
