|
کمیته ای تحت عنوان "ساماندهی مطالبات معوقه" زیر نظر بانک مرکزی در خصوص نحوه وصول مطالبات معوق از مشتریانی که به چند بانک بدهی دارند، تشکیل می شود.
به گزارش خبرنگار مهر، کارگروه تحول رفتاری نظام بانکی به استناد ماده (5) قانون تسهیل اعطای تسهیلات بانکی و کاهش هزینه ای طرح و تسریع در اجرای طرحهای تولید و افزایش منابع مالی و کارآیی بانکها مصوب سال 1386، پیش نویس آئین نامه وصول مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول بانکها (ریالی و ارزی) را تهیه شده است.
جزئیات پیش نویس این آئین نامه به شرح ذیل است:
ماده 1- در این آئین نامه اصطلاحات و عبارات به کار گرفته به شرح ذیل تعریف می گردد:
تسهیلات: منظور از تسهیلات اعم از ریالی و ارزی، شامل تسهیلات اعطایی به اشخاص حقیقی و حقوقی، بدهی مشتریان در حساب بدهکاران موقت، تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی، بدهی مشتریان
بانکها: کلیه بانک های دولتی، غیردولتی و موسسات اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی است.
(ماده - بانک های غیر دولتی موظف اند چنانچه افرادی که مشمول ماده 3 قرار گرفته ، برای دریافت خدمات به بانک آنها ماده 3 قرار گرفته، برای دریافت خدمات به بنک آنها
مطالبات جاری: مطالباتی که بازپرداخت اصل و سودآن در سررسیدهای مقرر پرداخت شده و یا بیش از 2 ماه از سررسید آن نگذشته است.
مطالبات سررسید گذشته: مطالباتی که از تاریخ سررسید اصل و سود آن و یا تاریخ قطع پرداخت اقساط بیش از 2 ماه گذشته وهنوز از 6 ماه تجاوز ننموده است.
مطالبات معوق: مطالباتی که بیش از شش ماه و کمتر از 18 ماه از تاریخ سررسید و یا تاریخ قطع پرداخت اقساط سپری شده است.
مطالبات مشکول الوصول : مطالباتی که بیش از 18 ماه از سررسید و یا از تاریخ قطع پراخت اقساط آن سپری شده است.
مطالبات سوخت شده: آن بخش از مطالبات
استمهال: استمهال به معنی مهلت دادن به مشتری جهت بازپرداخت بدهی است که بر اساس مصوبه هیئت دولت و یا سایر روش ها انجام می گیرد.
تقسیط: قسط بندی بدهی مشتریانی است که مطالبات آنها سررسید گذشته، معوق، مشکوک الوصول و یا سوخت شده می باشد.
ماده 2- بانکها ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این آئین نامه موظفند برنامه نرم افزاری تسهیلات اعطایی را به گونه ای اصلاح نمایند که انتقال مانده تسهیلات اعطایی که به مطالبات سررسید گذشته، معوق، مشکوک الوصول، سوخت شده، استمهال
همچنین با ارتباط کلیه خدمات و تسهیلات بانکی به شماره ملی ، کد پستی و کد ثبت شرکت ها، شرایطی را فراهم آورند که اعمال تصمیمات مقرر در این آئین نامه بر اساس مشخصات فوق، کاملا به صورت الکترونیکی
ماده 3- دریافت جریمه دیر کرد توسط بانکها با گذشت سه ماه از ابلاغ این آئین نامه، ممنوع بوده و بانکها موظفند در صورت عدم پرداخت به موقع اصل و سود تسهیلات در تاریخ سررسید و یا تاخیر در پرداخت اقساط، اقدامات زیر را انجام دهند:
1- در صورتی که بیش از یک ماه از سررسید بازپرداخت اقساط و یا اصل و سود تسهیلات (در خصوص تسهیلاتی که به طور یکجا بازپرداخت می شوند) گذشته باشد، ضمن اخطار کتبی به مشتری، لازم است موارد تنبیهی این آئین نامه به اطلاع وی رسانده شود.
2 - در صورتی که مطالبات به سرفصل مطالبات سررسید گذشته انتقال یابد، تا زمان تسویه بدهی، ارائه خدمات ذیل برای این مشتریان در کلیه بانکها ممنوع می باشد:
- صدور انواع کارت بانکی
- عملیات بانکی با استفاده از کارت اعم از دریافت، پرداخت ، انتقال وجه و غیره (بدون مسدود شدن حساب)
- استفاده از سایر ابزارهای پرداخت الکترونیکی نظیر اینترنت
- افتتاح حسابهای متمرکز برای مشتریان
3- در صورتی که مطالبات بیش از دو ماه در سرفصل مطالبات سررسید گذشته باقی بماند و هنوز به سرفصل مطالبات معوق انتقال نیافته باشد، تا یک ماه پس از تسویه بدهی، ارائه خدمات ذیل برای این مشتریان در کلیه بانک ها ممنوع می باشد:
- موارد اشاره شده در بند "2"
- قبول ضانت برای سایر اشخاص
- افتتاح هر گونه حساب جاری
- ارائه خدمات خرید و فروش ارز (به استثناء در شعب سرپرستی بانک ها در استانها)
- فروش ایران چک
- چک بانکی رمزدار
- عدم صدور گواهی حساب و صورت حساب
4- در صورتی که مطالبات به سرفصل مطالبات معوق انتقال یابد، تا سه ماه پس از تسویه بدهی، ارائه خدمات ذیل برای این مشتریان در کلیه بانکها ممنوع می باشد:
- موارد اشاره شده در بندهای "2" و "3"
- ارائه هرگونه تسهیلات
- افتتاح هر نوع حساب بانکی
- پرداخت وجه چک حساب های متمرکز (به استثناء شعبه افتتاح کننده حساب)
- صدور ضمانت نامه و گشایش اعتبار (به استثناء شعب مرکزی سرپرستی بانک ها در استانها)
- صدور هرگونه چک بانکی
- ارائه دسته چک جدید برای حساب های موجود
- صدور انواع حواله
- خرید هرگونه سهام
- مجوز صدور هرگونه تاسیس و توسعه توسط وزارتخانه مربوطه موارد ذیل علاوه بر موارد فوق برای این مشتریان از سوی بانکها اعمال گردد:
- نرخ کارمزد خدمات برای این مشتریان 2 برابر نرخهای مصوب
- ارائه دسته جدید برای حسابهای جاری موجود این افراد، صرفا به صورت دسته چکی خواهد بود که مخصوص مشتریان دارای مطالبات معوق بوده و نوع ، رنگ ، قطع و سایر ویژگی های آن توسط بانک مرکزی مشخص خواهدشد.
5- در صورتی که مطالبات بیش از سه ماه در سرفصل مطالبات
- موارد اشاره شده در بندهای "2"، "3"، و "4"
- صدور ضمنانت نامه و گشایش اعتبارات در کلیه بانکها
- ثبت هرگونه اموال اعم
6- در صورتی که مطالبات به سرفصل مطالبات مشکوک الوصول انتقال یابد، علاوه بر تنبیهات فوق الذکر تمامی حسابهای جاری و پس انداز مشتریان در کلیه بانکها مسدود و بانکها
همچنین ارائه هرگونه خدمات بانکی برای این گونه مشتریان تا سه ماه پس از تسویه بدهی در کلیه بانکها ممنوع می باشد.
بانکها می توانند حسب مورد درخواست جلب این مشتریان را از دادگاه های زیر صلاح بنماید.
تبصره -1 - بانکها موظفند در خصوص بدهکارانی که مطالبات معوق آنان در کلیه بانکها بیش از یک میلیارد ریال می باشد،علاوه بر موارد بند (4) از پرداخت هرگونه تسهیلات جدید نیز به این گونه مشتریان خودداری نمایند. بانک مرکزی می تواند، همه ساله در این مبلغ تجدید نظر کند.
تبصره 2- بدهکاران زیر به مدت دو سال پس از تسویه بدهی از دریافت تسهیلات جدید محروم خواهند بود.
1- بدهکارانی که برای بار دوم در سرفصل مطالبات معوق قرار گرفته و ظرف مدت سه ماه نسبت به بازپرداخت بدهی خود اقدام ننموده اند.
2- بدهکارانی که بیش از دو بار در سرفصل مطالبات معوق قرار گرفته اند.
تبصره 3- بانکها مکلفند در خصوص بدهکاران جزء "2" تبصره (2)، حساب این افراد را نزد کلیه بانکها مسدود نمایند.
تبصره 4- بانکها مکلفند پس از ابلاغ این آئین نامه ، در قراردادهای خود با مشتری قید نمایند در صورتی که بدهی مشتری
تبصره 5- بانک مرکزی مکلف است دستورالعملی، در خصوص مشتریانی که دیرکرد هر یک از اقساط آنها کمتر از دو ماه باشد را تدوین و به تصویب شورای عالی مدیریت و برنامه ریزی اقتصادی برساند.
تبصره 6- بانک مرکزی می تواند با هماهنگی بانکهای کشور مواردی را غیر از موارد یاد شده تدوین و به تصویب شورای عالی مدیریت و برنامه ریزی اقتصادی برساند.
تبصره 7 - مشتریانی که در سر فصل مطالبات معوق قرار گرفته اند، چنانچه تا پایان سال 1386 نسبت به بازپرداخت بدهی خود اقدام نمایند، جرائم دیرکرد بخشوده می گردد، چنانچه مشتری جریمه را نپردازد، علاوه بر جرائم گذشته مشمول موارد این ماده نیز می شود.
تبصره 8- در صورت تعیین تکلیف بدهی معوق بدهکاران، بانکها مکلفند این افراد را از اقدامات بندهای (1) الی (6) این ماده، صرفا برای یک بار مستثنی نماید. منظور از تعیین تکلیف
تبصره 9- بانک مرکزی موظف است ضمن دریافت مشخصات (الزاما حاوی
تبصره 10- در صورتی که بدهکاران نسبت به ایفای تعهدات خود اقدام ننموده و برای بار دوم به سرفصل مطالبات معوق انتقال یابند، صرفا در صورت تسویه بدهی خود، از اقدامات بندهای (1) الی (6) این ماده مستثنی خواهند شد.
تبصره : تشویق
تبصره: وزارتخانه ها ، عدم مجوز
تبصره: لینک دفاتر با آمار
ماده 4- بانکها مکلفند اشخاص حقیقی و حقوقی (البته مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره، با توجه به قانون تجارت) موضوع تبصره (5) ماده (3) این آئین نامه را که میزان بدهی معوق یا مشکوک الوصول آنها به ترتیب بیش از 5 و 10 میلیارد
ماده 5- کمیته ای تحت عنوان "ساماندهی مطالبات معوقه" زیر نظر بانک مرکزی (شورای هماهنگی بانک ها) تشکیل و در خصوص نحوه وصول مطالبات معوق از مشتریانی که به چند بانک بدهی دارندو عنداللزوم واگذاری مسئولیت به بانکی که بیشترین مطالبه یا بیشترین وثیقه را دارد اقدام نماید و طی گزارشی به اطلاع بانک مرکزی برسانند.
ماده 6- بانکها موظفند به منظور انجام عملیات بانکی نظیر ارزیابی ظرفیت اعتباری متقاضیان خدمات بانکی، کلیه اطلاعات اعتباری مشتری از جمله مانده بدهی (جاری و غیر جاری)، چکهای
ماده 7- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و اداره ثبت احوال موظفند به منظور وصول مطالبات، اطلاعات مورد نیاز بانکها از اشخاص فهرست لیست سیاه، از جمله شناسایی اموال بدهکاران حقیقی و افراد تحت تکلف آنها و همچنین شناسایی اموال بدهکاران حقوقی و مشخصات مدیران و سهامداران عمده آنان را در اختیار بانکها قرار دهند. بدیهی است اطلاعات فوق، محرمانه بوده و صرفا به منظور احقاق حقوق بانک
ماده 8- بانکها موظفند لیست بدهکارانی که به دلیل عدم ایفای تعهدات دستگاههای اجرایی، به سرفصل سررسید گذشته و معوق انتقال یافته است را هر سه ماه یکبار به وزارت امور
وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است اختصاص بودجه به دستگاههای فوق الذکر را منوط به پرداخت با اولویت بدهی آنان به بدهکاران نماید.
تبصره - بانکها مجازند بدهکاران فوق الذکر را تا پرداخت بدهی توسط دولت (حداکثر برای دو سال) از مجازات های ماده (3) معاف نمایند.
ماده 9 - در خصوص موارد خاص و شرکتهایی که به دلیل سیاستهای دولت با مشکل مواجه شده اند کمیسیون منتخب دولت مامور رسیدگی به مشکلات واحدهای تولیدی با حضور نماینده تام الاختیار بانک عامل ، پس از استعلام نسبت به وضعیت بدهکار و دریافت نظر بانکها، در خصوص توجیهات فنی، مالی و اقتصادی و وضعیت وثایق هر طرح، تصمیمات لازم را اتخاذ
تبصره - کلیه پیشنهادات دستگاههای اجرایی وسایر نهادها جهت تمدید تسهیلات ، فقط از طریق کمیسیون اصل 138 قانون اساسی قابل بررسی است.
تبصره : استانداران از طرق این کمیسیون پیگیری معوق نمایند.
ماده 10- وزارت کار و امور اجتماعی
ماده 11- به منظور تسهیل در روند پیگیری وصول مطالبات بانکها، استانداران سراسر کشور، موظفند با همکاری بانکها و دستگاه های اجرایی، کارگروهی با همکاری دستگاه های ذیربط
تبصره - حدود اختیارات سرپرستی بانکها در هر استان، بر اساس تغییر در مانده مطالبات معوق آنها، کاهش یا افزایش خواهد یافت. دستورالعمل مربوط به این تبصره ظرف مدت دو ماه از ابلاغ این آئین نامه توسط بانک مرکزی تدوین و ابلاغ خواهد شد.
تبصره - دستورالعمل مربوط به حدود اختیارات شعب، سرپرستی بانکها و هیئت مدیره در هر استان بر اساس تغییر در مانده مطالبات معوق، ظرف مدت دو ماه از ابلاغ این آئین نامه توسط بانک مرکزی تدوین و به تصویب شورای عالی مدیریت و برنامه ریزی اقتصادی برسد.
ماده 12- بانکها می توانند مطالبات مشکوک الوصول که به دلایل متقن از قبیل ورشکستگی و یا علل دیگر قابل وصول نباشند را، پس از تصویب مجمع عمومی بانکها، به عنوان مطالبات سوخت شده تلقی و طبق مقررات به حساب های مربوطه افزایش سرمایه منظور نمایند. البته بانکها تا چند سال پس از انتقال مطالبات لاوصول به سر فصل مطالبات سوخت شده در خصوص وصول این گونه مطالبات پیگیری نمایند.
تبصره - وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی مکلفند دستورالعمل احصاء شرایط و ویژگی های بدهی های لاوصول را جهت انتقال به سرفصل مطالبات سوخت شده، تدوین و حداکثر تا دو ماه از ابلاغ این
ماده 13- شورای عالی نظارت و برنامه ریزی اقتصادی و بانک مرکزی موظفند ظرف مدت یک ماه از ابلاغ این آئین نامه نسبت به اصلاح دستورالعمل ها و آئین نامه های ناظر بر اعطای تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی به نحوی اقدام نمایند که از ایجاد مطالبات معوق اجتناب گردد.
ماده 14- بانک ها موظفند به منظور تقویت ارزیابی پروژه ها و نظارت بر مصرف تسهیلات اقدامات لازم از جمله تقویت کادر کارشناسی خود و یا بهره گیری از شرکت ها و موسسات مشاوره ای در ارزیابی و نظارت بر مصرف تسهیلات را انجام دهند.
ماده 14- بانک ها موظفند نسبت به تقویت کار کارشناسی خود حداکثر تا پایان ... و با بهره گیری از شرکتها و موسسات مشاوره ای، ضمن رعایت ضوابط در پرداخت تسهیلات ، نظارت بر عملیات
تبصره- بانکها می توانند برای بهبود عملکرد وصول مطالبات ، سیاست های مناسبی همچون استفاه از امکانات بخش خصوصی را در امر وصول مطالبات به کار گیرند.
ماده 15- بانکها موظفند جهت پوشش ریسک اعطای تسهیلات خود، از خدمات موسسات بیمه استفاده نمایند.
تبصره 1- بانک مرکزی و بیمه مرکزی موظفند ظرف مدت یک ماه طرح جامع بیمه انواع تسهیلات را به دولت ارائه دهند.
تبصره 2- بانکها مجاز نیستند هزینه بیمه تسهیلات را از مشتریان اخذ نمایند.
ماده 16- بانکها موظفند پس از تصویب این آئین نامه، ظرف مدت حداکثر یک ماه، با اطلاع رسانی مناسب و به صورت کتبی مقررات این آئین نامه را با تاکید بر مواد 3 ، 4 به کلیه مشتریان اعتباری بالای یک میلیارد ریالی خود اعلام نمایند.
بدیهی است اطلاع رسانی کتبی (قبل از اقدام) به تمامی اشخاص دارای بدهی سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول در خصوص مواد 3 ، 4 ، 8 ، 10 و 11 این آئین نامه توسط بانک ها الزامی است.
ماده 17- بانکها موظفند حداکثر ظرف
ماده 18- بانک مرکزی موظف است به منظور نظارت بر حسن انجام این آئین نامه، دستورالعمل لازم برای ارزیابی عملکرد بانک ها در خصوص مطالبات معوق و سیستم های تشویقی و تنبیهی را تدوین و ابلاغ نماید.
نکته:
- توجه به افراد مجهول المکان، یا ضامن و بدهکار فوت شده اند
- در خصوص افرادی که عدم پرداخت آنها مورد قبول بانک است و واحد تولیدی نمی باشند اشاره ای نشدهاست.