انتقاد خاتمی از برخی اظهارات دولتی‌ها

به گزارش ایسنا رییس جمهوری اسبق ایران در رونمایی از سایت گنجینه‌ی باز نسخ خطی اسلامی ـ ایرانی که هم‌زمان با ایام میلاد پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی (ص) برگزار شد ،این موضوع را به همراه موارد ذیل مطرح کرد :

• ملت ایران یکی از این ملت‌هاست که دوبار آفریننده‌ی تمدن بزرگ جهانی بوده است؛ یکی قبل از اسلام و بعد از آن‌که اسلام آمد و آفتاب درخشان اسلام بر جان این ملت تابید.

• حتا آن‌هایی که اسلام نیاوردند، عظمت آموزش‌ها و جهت‌گیری‌های اسلام را پذیرفتند و به همین دلیل است، کم نیستند شخصیت‌های غیرمسلمان که در آفرینش تمدن اسلامی نقش داشته‌اند.

• بدون این‌که ما بخواهیم نقش دیگر ملت‌ها و اقوام را در ایجاد و بسط تمدن اسلامی انکار کنیم، بدون هیچ‌گونه تعصبی عرض می‌کنم، اگر ایران و ایرانی را از عرصه‌ی تمدن فرهنگ اسلامی حذف کنیم، مشخص نیست از این جریان چه خواهد ماند.

• تمدن اسلامی در یک برهه‌ای از زمان درخشش خود را داشته و بعد، روبه افول نهاده است و امروز بیش‌تر آثار ذهنی آن تمدن و فرهنگ در ما باقی مانده است، هم‌چنان که آثار و مآثر تمدن اسلامی امروز خزانه‌ی ارزشمندی است، برای هویت تاریخی ما.

• البته مطالبی شنیده می‌شود که خیلی برای ما تعجب‌آور است که دولت یا دولت‌مردان یا کسان دیگری می‌گویند، در حال آفرینش تمدن بزرگ اسلامی دوباره هستیم و گویا تمدن بزرگ اسلامی مثل یک ساختمان است که طراحی بکنیم و مهندسی بیاوریم و کار آماده شود!

• تمدن این چنین نیست! تمدن از متن جان مردم برمی‌خیزد و بستگی به چگونگی نگاهی دارد که به عالم و آدم داشته باشد.

• در حال حاضر ما در دوره‌ی آشفتگی ذهنی به‌سرمی‌بریم، یعنی معلوم نیست نگاه ما چه نگاهی به عالم و آدم است. نگاهی که گذشتگان ما داشتند در جای خود قابل توجه بود و در نتیجه‌ی آن فرهنگ و تمدن خاصی پدید آمد؛ اما امروز دنیا عوض شده است و معلوم نیست ما چه نگاهی به عالم و آدم داریم. بنابراین معلوم نیست آینده‌ی ما چه خواهد بود.

• معتقد به فراتاریخی بودن دین و وحی الهی هستیم .امروز حتا اگر بخواهیم کلام جدید در دنیا داشته باشیم، نمی‌توانیم از اندیشمندان و بزرگان دیروز و حاصل اندیشه‌ی آنان، بی‌نیاز باشیم. در عین حالی که ما نمی‌توانیم بگوییم که ما خاتم الفلاسفه و نه خاتم العلما داریم، آن‌ها آدم‌های بزرگی بودند که سؤال‌های زمان خودشان را درک کردند و پاسخ‌هایی دادند و امروز پرسش‌ها و نیازهای تازه‌ای مطرح شده است.