مهر: محقق دانشگاه هاروارد معتقد است با کمک فناوري هاي جديد امکان مطالعه دقيق بر روي دلايل خواب ديدن و حتي مفاهيم مختلف آن وجود دارد.
در فيلم جديد کريستوفر نولان با نام «آغاز» که در دسته فيلم هاي تخيلي گروه بندي مي شود شخصيت هاي فيلم مي توانند به روياهاي ديگر افراد وارد شده و در آن تغييراتي ايجاد کنند. شايد امروز دانشمندان واقعي نتوانند چنين کاري انجام دهند اما مي توانند با استفاده از فناوري هاي جديد تصويربرداري مغزي به راحتي فعاليت هاي مغز را مشخص کرده و بگويند که آيا فرد در حال حساب کردن، حرف زدن، خواندن و يا ترسيدن از يک کابوس است.
«ديردرا برت» روانشناس دانشگاه هاروارد مي گويد با اينکه فناوري هاي تصويربرداري روز به روز در حال دقيق تر شدن هستند اما وي در امکان عملي شدن آنچه در فيلم آغاز به نمايش گذاشته مي شود ترديد دارد.
اما دانشمندان در حال حاضر مي توانند با استفاده از فناوري هاي برق نگاري مغزي يا EEG، قلب نگاري الکتريکي يا EKG و فناوري حرکت چشم يا REMT طي دوره هاي مختلف خواب دريابند کداميک از بخش هاي مغز فعال است تا به اين شکل امواج مغزي فرد خواب را ضبط کرده و در برخي از مواقع روياي فرد را از طريق اين امواج مغزي ترجمه کنند.
نگاهي مخفيانه به روياهاي انسان
در يکي از آزمايش ها، محققان داوطلبي که به خواب رفته بود را از طريق کابل هايي به روباتي وصل کردند تا روبات بتواند آنچه فرد در رويا مي بيند را بازي کند. در اين آزمايش روبات از اطلاعات به دست آمده از حرکات چشم فرد براي يافتن جهتي که بايد به آن نگاه کند استفاده مي کرد.
به گفته «برت» امواج مغزي را مي توان به عمل ترجمه کرد. براي مثال فناوري تصويربرداري مغزي مي تواند تعيين کند فرد در خواب کابوس مي بيند و يا در حال پرواز کردن است.
ذهن انسان از فرصت خواب براي فعال سازي مجدد خود و حل مشکلات استفاده مي کند. «برت» براي اثبات اين فرضيه از تعدادي از دانشجويان خواست قبل از به خواب رفتن بر روي مشکلات و مسئله هاي تکاليف کلاسي خود تمرکز کنند. در پايان اين آزمايش نيمي از دانشجويان اعلام کردند خوابي درباره مسئله مورد نظرشان ديده اند و در حدود يک چهارم از آنها نيز پاسخ مسئله خود را در خواب يافته بودند.
به گفته «برت» اين نشان مي دهد مغز انسان مانند زماني که در بيداري براي حل مشکلي فعاليت مي کند در هنگام خواب ديدن نيز فعاليت خواهد داشت. دانشمندان در حال حاضر فوايد خواب مناسب در شب را به اثبات رسانده اند اما فوايد رواني روياها و مفاهيم آنها همچنان ناشناخته باقي مانده اند.
بيشتر روياها در مرحله REM، دوره اي که با حرکات متوالي چشم همراه است ظاهر مي شوند که طي اين مرحله بخشهايي از مغز استراحت کرده و عوامل شيميايي مغز از جمله انتقال دهده هاي نوروني تجديد نيرو مي کنند. با اين همه گاه روياها در ديگر مراحل خواب انسان نيز رخ مي دهند. به ويژه در افرادي که به اختلال فشار رواني پس آسيبي و ديگر مشکلات مختل کننده خواب مبتلا باشند.
به گفته «برت» خوابهاي عجيب مي توانند مهم و تشبيهي باشند. بسياري از روياها در صورتي که فرد درباره مفهوم آنها فکر کرده و به ريشه نمادين آن پي ببرد مي توانند در زندگي فرد تاثيرگذار باشند.
کابوس ديدن لازم است
در اين صورت اگر روياها شيوه اي طبيعي براي يافتن راه حلي خلاقانه براي مشکلات به شمار مي رود، شايد اين سئوال پيش آيد که هدف از کابوس ديدن چيست؟
«برت» مي گويد کابوس ها مي توانند براي هشياري ما از وجود خطرهاي ممکن به وجود آيند. کابوس هاي پس آسيبي که تنها مي توانند آسيبي دوباره به فرد وارد کنند، شايد در دوران اجداد و نياکان انسان مفيد بوده اند و در زمان حمله موجودي وحشي يا نزديک شدن يک خطر ، آنها را از خواب بيدار مي کرده اند.
اما اين زنگ هشدار تکاملي در زندگي امروز چندان کاربردي نيست زيرا کمتر پيش مي آيد خطرهايي که در زندگي مدرن در کمين انسانها قرار دارد. در فواصل زماني کوتاه براي قربانيان مشابهي تکرار شود، با اين حال برخي از کابوسها مي توانند توجه فرد را نسبت به امري نگران کننده و يا موضوعي که براي فرد از اهميت برخوردار است جلب کرده و واکنش وي را نسبت به آن موضوع تغيير دهد.
همچنين مطالعات «برت» نشان مي دهند بسياري از روياها مفاهيم پنهاني دارند و پيامهاي آن براي راهنمايي فرد در زندگي بيرون از سرزمين روياها است، همچنين گاه روياهاي عجيب و غريب هيچ مفهومي ندارند.
