فارس: مدير عامل بانك كشاوزي با بيان اينكه فاصله‌اي بين كشاورزان و بانك كشاورزي وجود ندارد به اعتبارات همسو با هدفمندي يارانه‌ها، تعيين 4 كارگروه براي بررسي واحدهاي مرغداري و دامداري نيازمند اصلاح تجهيزات، اعتبار يك هزار ميليارد توماني خشكسالي و اجراي آبياري تحت فشار، تفاهمنامه با وزارتخانه‌هاي جهاد كشاورزي و بازرگاني و مديريت حمل و نقل سوخت براي تامين سوخت شناورها و لنج‌ها از طريق اعطاي تسهيلات، توسعه دامداري و ذخيره سازي كالاهاي اساسي، قبول قولنامه و اسناد يك برگي زمين كشاورزا
بانك كشاورزي با اين هدف ايجاد شد كه در سخت‌ترين شرايط حامي كشاورزان بوده و زماني كه تمام درآمد آنها به يغماي دلالان و يا شرايط نامساعد محيطي، جوي و يا اوضاع بد اقتصادي مي‌رود و چه بسا اندك سرمايه‌اي براي تهيه بذر و كود و انجام شخم كشاورزي هم نباشد، تسهيلاتش اميدي براي زنده كردن دل ميليونها كشاورز خرده پا باشد،آنان را به ادامه شغل آبا و اجداديشان دلگرم كند و از اين گذار چرخهاي اقتصاد كشور نيز پر رونق تر از قبل بچرخد، اما اينكه اهداف متعالي آن تا چه حد به واقعيت پيوسته و يا به آن نزديك شده است، نيازمند كندوكاو در كارنامه و عملكرد اين بانك كشاورزي است.
در عين حال تاثير گذاري بانك كشاورزي در افزايش ارزش افزوده و ارتقاء سهم بخش كشاورزي در توليد ناخالص داخلي بر كسي پوشيده نيست، بنابراين در فرصت پيش آمده با مديرعامل بانك كشاورزي كشور در ارتباط با موضوعات مختلف مرتبط با كشاورزي به گفتوگو نشستيم.
محمد طالبي 45 ساله داراي دكتراي مديريت مالي از دانشگاه تهران و كارشناسي ارشد از همين دانشگاه است، او پيش از اين مدير عامل شركت سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه و در حال حاضر نيز علاوه بر عنوان مدير عاملي بانك كشاورزي، عضو هيئت علمي دانشگاه امام صادق(ع) است.
گفتگوي 1.5 ساعته با مدير عامل بانك كشاورزي در ساختمان اصلي اين بانك نبش خيابان پاتريس لومومبا انجام شد، ساختماني 8 طبقه. بر خلاف اغلب مديران عامل كه در طبقات فوقاني مستقر هستند دفتر طالبي در طبقه دوم است.
مديرعامل بانك كشاورزي در اين گفت و گو به محورهاي مختلفي چون اعتبارات همسو با هدفمندي يارانه‌ها، اصلاح و نوسازي تجهيزات به منظور كاهش مصرف انرژي، تعيين 4 كارگروه براي بررسي واحدهاي مرغداري و دامداري نيازمند به اصلاح تجهيزات،پرداخت وامهاي طولاني‌مدت و كم بهره به كشاورزان، اعتبار يك هزار ميليارد توماني خشكسالي و اجراي آبياري تحت فشار، تفاهمنامه با وزارتخانه‌هاي جهاد كشاورزي،بازرگاني و مديريت حمل و نقل سوخت براي تامين سوخت شناورها و لنج‌ها از طريق اعطاي تسهيلات، توسعه دامداري و ذخيره سازي كالاهاي اساسي، قبول قولنامه و اسناد يك برگي زمين كشاورزان به عنوان وثيقه و ضمانت و همچنين پرداخت وام به توليد كنندگان محصول ارگانيك پرداخت.
متن كامل اين گفتوگو را مي‌خوانيم:
*اقدامات بانك كشاورزي در راستاي هدفمندي يارانه‌ها چگونه خواهد بود؟
طالبي: هدف از اجراي هدفمندي يارانه‌ها، ساماندهي مصرف انرژي است و اين با سرمايه‌گذاري در زير ساخت‌ها و اصلاح تجهيزات مصرف‌كننده انرژي ميسر خواهد بود كه شامل تمام حوزه‌هاي زراعت، دامداري، مرغداري و شيلات است. براساس برنامه‌اي كه تنظيم شده يك سري وظايف در اين زمينه‌ها نيز به عهده بانك كشاورزي است.
*و تصويب 4 هزار ميليارد توماني هيئت وزيران براي هزينه در بخش كشاورزي هم در همين راستا بود؟
طالبي: نه چنين مصوبه‌اي نداشتيم.اعتبارات هدفمندي يارانه‌ها از منابع خاصي است، نحوه تخصيص و مصرف هم در قالب همان طرح تعريف مي‌شود، يعني هر فعاليتي كه مربوط به طرح هدفمندي يارانه‌ها باشد در همان عنوان و قالب توسط سازمان هدفمندي يارانه‌ها به دستگاه اجرايي مربوطه اعلام مي‌شود.برآورد وزارت جهاد كشاورزي در مورد اعتبار لازم براي بهينه‌سازي مصرف انرژي در حوزه كشاورزي و به تفكيك حوزه‌هاي زراعت، دامداري، مرغداري و شيلات مشخص و در حال عملياتي شدن است.
*رقم آن چقدر است؟
طالبي: مهم بخشي است كه به صورت تسهيلات از طريق بانك پرداخت مي‌شود، هر مقدار اعتبار كه به بخش‌ها اختصاص يابد به ميزان دو برابر هم بانك كشاورزي اضافه خواهد كرد،اما اجازه بدهيد اين اعداد و ارقام را وزارت جهاد كشاورزي خودش اعلام كند.
*شما دو برابر خودتان را اعلام بفرماييد.
طالبي: هرميزان از طرف وزارت جهادكشاورزي اختصاص يابد دو برابر مربوط به بانك به آن اضافه مي شود.
*چه برنامه‌هايي براي اختصاص عادلانه و درست اين اعتبارات داريد؟
طالبي: 4 گروه كارشناسي مشخص شده و در تاريخ‌هاي معيني در استانها حضور مي‌يابند و پرونده‌هاي مرتبط با واحدهايي كه مشمول بهينه‌سازي سوخت هستند را مطالعه مي‌كنند تا در زمان اجراي طرح مشكلي نباشد.
*واحدهايي كه نياز به تجهيز و نوسازي دارند را وزارت جهاد كشاورزي معرفي ميكند؟
طالبي: اصولاً مبالغ و فهرست واحدهاي مشمول از طريق وزارت جهاد كشاورزي معرفي مي‌شود و اين عمليات طي تفاهمنامه‌اي كه با بانك كشاورزي منعقد شده از طريق بانك اجرايي خواهد شد.
*شرايط و نحوه اختصاص اينگونه وامها چگونه خواهد بود؟
طالبي: در قالب طرحهاي سرمايه‌اي و سرمايه در گردش با بازپرداخت بلندمدت و با سود كم بهره اعطا مي‌شود،البته بخشي از سود بانكي را دولت تقبل ميكند.
*آقاي دكتر رقم كلي اين تسهيلات را بدون اشاره به جزئيات و سهم وزارت جهاد كشاورزي بفرماييد.
طالبي: اجازه بدهيد وزارت جهاد كشاورزي در زمان مناسب اعلام كند.
*بالاخره تمام اين طرح براي مردم است آيا نيازي به اين مخفي‌كاري هست؟
طالبي: از آنجايي كه اين طرح گستره وسيعي دارد و تعداد مشمولانش هم زياد است، برنامه‌ريزي عملياتي مفصلي نياز دارد بنابراين ايجاب ميكند بعد از اينكه متولي اصلي تمام كارهاي مربوطه را انجام داد، جزئيات آن منتشر شود.
*اكثر كارشناسان متفق‌القولند اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها در صورت همراهي مردم موفق خواهد بود و به نظر مي‌رسد اينگونه مخفي‌كاري‌ها اين همراهي‌ها را كمرنگ ميكند.
طالبي: البته بنده جزئيات مرتبط با بانك را توضيح دادم اما معتقدم اعداد و ارقام را متولي اصلي آن كه وزارت جهاد كشاورزي است اطلاع‌رساني كند.اين طرح بزرگترين طرحي است كه در قبل و بعد از انقلاب اسلامي اجرايي در يك دوره زماني معين انجام مي‌شود و تمام جزئياتش دقيق پيش مي‌رود و خوب است كه رسانه‌ها هم در اين زمينه كمك كنند.
*برخي مي‌گويند در حال حاضر اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها به دليل آماده نبودن زيرساخت‌ها مناسب نيست، نظر شما در اين باره چيست؟
طالبي: اگر به دنبال آماده‌سازي 100درصدي زيرساخت‌ها باشيم، تأخير آن ادامه خواهد يافت زيرا اين طرح از زمان اولين برنامه قرار بود اجرايي شود، الان وضعيت اجتماعي مناسب است و همه دستگاه‌ها هم بر اجراي آن اجماع دارند.
*در مورد جزئيات تفاهم نامه اخيري كه به ستاد مديريت حمل‌ونقل سوخت در مورد بهينه‌سازي سوخت شناورها و وزارت جهاد كشاورزي در رابطه با پرورش تليسه‌ها و كاهش مصرف سوخت داشتيد، بفرماييد.
طالبي: مقرر شده است بانك كشاورزي با حمايت دولت تسهيلات ارزان قيمت به دارندگان شناورهاي صيادي بپردازد.
**پرداخت تسهيلات به كشاورزان تا 20 ميليون تومان و بدون وثيقه
*آيا تسهيلات خاصي براي شرايط خشكسالي و اجراي آبياري تحت فشار داريد؟
طالبي: دولت در قالب بودجه يك اعتباري دارد كه به طور خاص به ويژه شرايط خشكسالي و آبياري تحت فشار اختصاص مي‌دهد، چند روز پيش حدود 290 ميليارد تومان تفاهمنامه با وزارت جهاد كشاورزي براي تسهيلات‌دهي به اين بخش‌ها منعقد شد كه بيش از 2 برابر آن را نيز بانك كشاورزي اضافه ميكند تا به حوزه‌هاي مختلف كشاورزي در استانها اختصاص يابد و مجموع آنها حدود يك هزارميليارد تومان خواهد بود.
*معمولاً بانك وثيقه كشاورزان را قبول نمي‌كند اين در حالي است كه شايد تمام دارايي كشاورز زمينش باشد.
طالبي: در حال حاضر بانك كشاورزي تا 20 ميليون تومان براي كشاورزان به صورت ضمانتي وام مي‌دهد و نياز به ارائه وثيقه نيست. كشاورزان هم مي‌توانند ضامن اين وامها شوند اما در مورد آنهايي كه زمين‌هايشان به صورت مشاع است يا جزو زمين‌هاي واگذاري است كه سند بنامشان صادر نشده است، بخشنامه‌اي صادر شده تا اگر مشكل قانوني نداشته باشند در دريافت وام محدوديتي نداشته باشند.
در برنامه پنجم هم اين موارد پيش‌بيني شده تا بانك از لحاظ وثيقه‌گيري مشكل نداشته باشد و كشاورزان هم براي دريافت تسهيلات راحت باشند، در صدد هستيم اين موضوع به كميسيون كشاورزي مجلس ارائه مي‌شود.
*اكثر زمين‌هاي كشاورزي به صورت قولنامه‌اي خريد و فروش مي‌شوند در صورتي كه بانك اينگونه قولنامه‌ها را قبول ندارد.
طالبي: چرا ، بانك قبول ميكند اما اصل موضوع اين است كه اگر بانك كشاورزي هم بپذيرد بالاخره بايد اين مشكل به طور اساسي رفع شود از نظر قانوني سند يك‌برگي را نمي‌شود به عنوان وثيقه پذيرفت بلكه دستگاههاي ذيربط و سازمان اسناد و املاك بايد سند در اختيار كشاورزان قرار دهند و اين پذيرفتن سند يك برگي از سوي بانك نبايد بهانه‌اي براي به تأخير انداختن ثبت و صدور سند زمين‌هاي كشاورزي باشد.
**پرداخت يارانه كشاورزان در قالب تسهيلات و نقد
*بخشي از 30 درصد درآمد حاصل از هدفمندي يارانه‌ها به بخش كشاورزي اختصاص مي‌يابد كه معمولا مجراي استفاده آن بانك كشاوري است، اولويت‌هاي تخصيص به چه صورت خواهد بود؟
طالبي: الزاما اينطور نيست كه همه درآمدها براي استفاده در بخش كشاورزي از طريق اين بانك واگذار شود، زيرا بخشي از آن به صورت تملك دارايي و بخشي در قالب اعطاي يارانه مصرف خواهد شد.
فرض كنيد در مورد نحوه استفاده اين درآمدها در بخش آبياري تحت فشار دو روش وجود دارد اول اينكه مجري قبل از اجراي طرح به بانك مراجعه كند كه در اينصورت مشمول تسهيلات است و يارانه دولت هم در قالب سود كم اين وامها مستتر است، اما اگر مجري كار را انجام داده و بعد به بانك مراجعه كند در اينصورت يارانه سهم دولت به صورت نقدي پرداخت مي‌شود كه حدود 1.5 ميليون تومان براي هر هكتار است(يعني 50 درصد هزينه‌ها) و در ساير موارد مانند مكانيزاسيون و غيره هم به همين طريق انجام مي‌شود.
*كلا پرداخت از طريق بانك انجام مي‌شود؟
طالبي: پول كه بايد در بانك باشد،اما تاييد و صدور دستور پرداخت و غيره از طريق خود دولت انجام مي‌شود.
*چرا همه تسهيلاتي كه به بخش كشاورزي داده مي‌شود از طريق بانك كشاورزي نيست و از طريق بانكهاي ديگر هم انجام مي‌شود؟ اين حس فاصله‌گيري كشاورزان از بانك كشاورزي را بيشتر تقويت ميَ‌كند.
طالبي: بخش كشاورزي گسترده و منابع مورد نياز هم خيلي زياد است اينكه كشاورزان از ساير بانك‌ها نيز تسهيلات مي‌گيرند امر پسنديده‌اي است و معناي آن حركت در راستاي سياست‌هاي پولي و اعتباري است، زيرا طبق اين سياست بانك‌ها موظند 25 درصد منابع خود را به بخش كشاورزي اختصاص دهند اما اگر گفته شود كه بانك كشاورزي تسهيلات به كشاورزان نمي‌دهد بايد بگويم كه اين بانك مجهز به سيستم بسيار پيشرفته مديريت اطلاعات است، همه اطلاعات شعب با جزئيات كامل در اين سيستم نمايش داده مي شود و يك مدير به راحتي مي‌تواند تمام وامها، يا عملكرد شعبه را كنترل كرده و نقاط ضعف احتمالي را تذكر دهد ضمن اينكه شعب بانك كشاورزي و مديران و كاركنان بانك همه و همه افتخار خود را خدمت به كشاورزان عزيز مي دانند و اين افتخار را با هيچ چيز ديگري معامله نمي‌كنند.
ما تمام تسهيلات خودمان را به كشاورزان مي‌دهيم و كسي نمي‌تواند هيچگونه تخلفي در آمار، ارقام و گزارشات پيدا كند و كسي نمي‌تواند اثبات كند كه بانك كشاورزي از كشاورز فاصله گرفته است ، اما كشاورزي طي 3 سال اخير تحت تاثير شرايط خشكسالي بوده و اين مسئله ارتباط برخي از كشاورزان را با بانك تحت تاثير قرار داده است با اين وصف به تازگي قرض الحسنه 500 هزار توماني براي اين كشاورزان نيازمند در نظر گرفته‌ايم.
*نحوه اختصاص مبلغ 500 هزار تومان به كشاورزان چگونه است؟
طالبي: بانك كشاورزي و كشاورز در هم آميخته است، كشاورز سال‌هاست كه از بانك كشاورزي وام بيمه و غرامت مي‌گيرد، بانك كشاورزي خانه كشاورزان است بنابراين بانك با همه اين كشاورزان آشناست،اما در مواردي هم هست كه سازمان جهاد كشاورزي به عنوان كشاورزان مستحق دريافت تسهيلات قرض‌الحسنه افراد را به بانك معرفي مي‌كنند.
**تسهيلات بانك كشاورزي خرد است
*از نظر مجهز بودن به سيستم‌هاي مديريتي بانك كشاورزي رتبه چندم را دارد؟
طالبي: بانك كشاورزي معمولا تسهيلات خرد مي‌دهد به طوري كه در طول سال به بيش از يك ميليون نفر تسهيلات پرداخت ميكند. تا آخر آبان سال جاري به 800 هزار نفر تسهيلات داده شده است، 5/4 ميليون بهره‌بردار كشاورزي در كشور است كه پرداخت تسهيلات حجم زيادي كار لازم است. در حالي كه در ساير بانك‌ها حتي وامهاي 50 ميليارد تومان هم داده مي‌شود،اما در بانك كشاورزي اين مبلغ حداقل به 10 هزار نفر داده مي‌شود كه حجم كار بانك را فوق‌العاده افزايش مي‌دهد.
بنابراين باتوجه به شرايط اين بانك سيستم مديريتي خاصي هم مي‌طلبد و در اين راستا تلاش كرديم مديريت ها و فعاليت‌‌هاي بانك را براي نيل به اين منظور مكانيزه كنيم و الان مديريت‌ها كاملا آنلاين است.
در اين بانك سيستم‌هاي مديريت داشبورد(dashboard management)، سيستم مكانيزه نظارت بر طرح‌ها، مديريت رايانه‌اي تسهيلات و CRM وجود دارد كه اطلاعات وامها، وصولي‌ها، تجهيز منابع و ريزترين اطلاعات را در دور افتاده ترين شعبات شهرستان‌ها در اختيار قرار مي‌دهد و بنده همه اطلاعات شعبات شهرستان را به طور آنلاين و حتي عملياتي كه انجام مي‌دهند را درجريان هستم و عملكرد همه شعبات قابل رؤيت است.
**سهم تشكلهاي كشاورزي از تسهيلات بانك
*روند تسهيلات‌دهي امسال چگونه بود؟
طالبي: تا پايان آبان ماه سال جاري 49 هزار و 500 ميليارد ريال تسهيلات به كشاورزان پرداخت شده است كه 8/23 درصد مربوط به زراعت،20 درصدحوزه دامداري و مرغداري، 7/3 درصد حوزه آب و خاك، 1/6 درصد باغداري، 5/7 درصد صنايع مرتبط با كشاورزي، 5/1 درصد شيلات، 1/16 درصد خدمات كشاورزي، ، 2/2 درصد گلخانه‌ها و نزديك يك درصد قالي بافي و صنايع دستي، 3 درصد ماشين آلات و ادوات كشاورزي و 3 درصد پروش زنبور عسل بوده است.
* آيا به توليد محصولات ارگانيك و سالم هم تسهيلاتي تعلق مي‌گيرد.
**حمايت از توليد محصولات ارگانيك
طالبي: قرار است نشستي با توليد كنندگان داشته باشيم و تصميم بر اين است بخشي از هزينه‌اي كه اين توليد كنندگان براي گرفتن گواهي نامه هزينه مي‌كنند را بانك كشاورزي پوشش دهد،بازار محصولات ارگانيك دنيا حدود 60 ميليارد دلار در سال 2009 و 15 ميليارد دلار در سال 1999 بود كه نشان دهنده رشد زياد بازار جهاني است، زيرا اين محصولات به 5/1 تا 4برابر قيمت محصولات معمولي فروخته مي‌شود و تعداد زيادي از مصرف كنندگان متقاضي اين محصول هستند.برخي توليدكننده ها در كشور ما هم به توليد اينگونه محصولات گرايش دارند. در اين زمينه وعده داديم به كساني كه بتوانند نشان بين‌المللي ارگانيك بگيرند تسهيلات كافي داده شود. اين نشان را موسسه بين المللي I FOAM به توليد كننده‌هايي كه شرايط لازم را داشته باشند اعطا ميكند به طوري كه اين محصول را 3 سال تحت نظر مي‌گيرند و اگر اطمينان پيدا كردند كه مصرف مواد شيميايي نداشته است،گواهينامه صادر مي‌شود.
*آيا محصولاتي در كشور ما وجود دارند كه از اين موسسه گواهينامه گرفته باشند.
طالبي: بله محصولاتي مانند زيتون، زعفران و عسل و انار بوده است.
*جالب است موسسه اي بين المللي در كشور ما مشغول كم كردن باقي مانده سموم در محصولات كشاورزي است در حالي كه مسئولان داخلي توجهي به اين موضوع ندارند.
طالبي : البته با همت جهاد كشاورزي و موسسه استاندارد و ساير نهادهاي ذيربط، استاندارد حد مجاز آلايندگي سموم اخيرا ابلاغ شده است و محصولي كه اين برچسب را داشته باشند محصول سالم تلقي مي‌شود،بنابراين در كشور نيز به كاهش باقيمانده سموم محصولات كشاورزي توجه مي شود.
*اما آزمايشگاه‌هاي تعيين حد مجاز سموم نيز به صورت فراگير در كشور وجود ندارد.
طالبي: آماده كردن اين آزمايشگاه‌ها كار دشواري نيست.
*آيا تسهيلاتي براي توليد كنندگان محصول سالم در نظر گرفته‌ايد؟
طالبي: براي كساني كه موفق به گرفتن برچسب رعايت حد مجاز آلايندگي سموم باشند تسهيلاتي در نظر گرفته خواهد شد.
