تابناک : علی رغم انواع و اقسام مصوبات برای جلوگیری و کاهش روند صید ماهیان خاویاری، شاهد از بین رفتن عمده این ماهیان گرانقیمت و نابود شدن نسل ماهیان خاویاری در دریای خزر هستیم.
گرچه پیشتر رئيس انستيتو تحقيقات بين المللي ماهيان خاوياري از کاهش بيش از 90 درصدي ذخاير ماهيان خاوياري درياي خزر خبر داده و گفته بود: در صورت ادامه اين روند تا 10 سال ديگر ماهيان خاوياري منقرض مي شوند، امروز نیز مديركل محيط زيست استان گيلان، از کاهش شدید ماهیان خاویاری و یک دهم شدن صید ماهیان خاویاری که نشانه کاهش این گونه ماهیان در معرض انقراض است، خبر دادهاست.
بنابراین گزارش؛ پیش تر محمد پورکاظمي با ابراز نگراني بابت انقراض ماهيان خاوياري درياي خزر بيان داشت: ماهيان خاوياري از سال گذشته (2009 ميلادي) در ليست ماهيان «شديدا در حال انقزاض» قرار گرفته است.
وي با هشدار کاهش قابل توجه حجم ماهيان خاوياري مولد، تغيير سياست هاي پنج کشور حاشيه درياي خزر را ضروري اعلام کرد و افزود: سياست اين کشورها در مقابله با صيد غيرمجاز در راستاي احياي تخم ريزي طبيعي و افزايش رهاسازي بچه ماهي و کنترل آلودگي ها بايد تغيير کند و حفظ ذخاير مشترک حضور فعال تمامي اين کشورها را مي طلبد.
رئيس انستيتو تحقيقات بين المللي ماهيان خاوياري بستر سازي و انجام اقدامات مالي را در اين زمينه ضروي خواند و افزود: حفظ حداقل ذخاير ژنتيکي آب هاي ايران، ايجاد مناطق حفاظت شده در دريا و احياي رودخانه ها و بسترهاي تخم ريزي از جمله اقداماتي است که مي تواند بستر لازم براي حفظ ذخاير ماهيان خاوياري را فراهم کند.
پورکاظمي در خصوص تشکيل بانک ژن ماهيان خاوياري اظهار داشت: از 10 سال گذشته فعاليت براي تشکيل اين بانک شروع شده و اعتبارات آن هم از طريق سفرهاي استاني جذب شده است.
وي با اشاره به در حال انقراض بودن نسل ماهيان خاوياري در سراسر دنيا ، گفت: ماهيان خاوياري درياي سياه ، رودخانه هاي اروپا ، رودخانه آمو در مرز مشترک چين و روسيه و در مجموع 27 گونه ماهيان خاوياري در سراسر دنيا در معرض انقراض قرار دارند که اقدامات زيادي از جمله ممنوعيت صيد تا اختصاص اعتبارات هنگفت براي نجات اين گونه ها انجام شده است.
رئيس انستيتو تحقيقات بين المللي ماهيان خاوياري از رهاي سازي 5 تا 6 ميليون بچه ماهي خاوياري در درياي خزر خبر داد و افزود: در پروژه مشترک با کاسپيکو تعداد 13 عدد مولد نژاد رودخانه سفيد رود تحويل گرفته شد که براي تکثير و رهاسازي آنها اقدامات لازم انجام شده است.
خاویار های تقلبی
پورکاظمي از خاويارهاي تقلبي موجود در بازار سخن به ميان آورد و گفت: اين خاويارها در شرکتي روسي تهيه مي شود و از حدود 6 سال پيش وارد بازار ايران شدند اما تاکنون اطلاعي از حجم واردات آن در کشور به دست نيامده است و حتي مبادي ورودي اين خاويارهاي تقلبي هم نا مشخص است.
وي با بيان اينکه اين خاويارها از ماهي استخراج نمي شوند ، تصريح کرد: بر اساس تحقيقات انجام شده خاويارهاي تقلبي فاقد هرگونه ماده بيولوژيکي هستند و بهداشت و سلامت آنها تاييد نمي شود.
در زمینه کاهش تعداد ماهیان خاویاری نیز مدیر کل محیط زیست استان گیلان از کاهش شدید اینگونه های آبزی در دریای خزر خبر داده است.
به گزارش ایسنا، بر اساس آمارهاي موجود در پي افزايش صيد غيرمجاز در درياي خزر ميزان استحصال خاويار طي 30 سال گذشته به يكصدم كاهش يافته است.
مهندس امير عبدوس، مديركل محيط زيست استان گيلان در اين خصوص با اشاره به اين كه تمامي رودخانه‌هاي منتهي به درياي خزر برابر مصوبه شماره يك مورخ سال 1346 شورايعالي حفاظت محيط زيست به لحاظ صيد حفاظت شده اعلام شده‌اند و مسووليت اين حفاظت بر عهده سازمان حفاظت محيط زيست است ضمن هشدار نسبت به احتمال نابودي نسل ماهيان خاوياري در صورت ادامه روند فعلي به ايسنا گفت: يكي از دلايل اصلي كاهش ذخاير ماهيان خاوياري صيد در دهانه و مصب رودخانه‌هاي منتهي به درياي خزر بخصوص رودخانه سفيدرود به عنوان بزرگترين رودخانه شمال كشور است.
وي افزود: با شروع فصل تخم‌ريزي (اوايل اسفند ماه) ماهيان خاوياري از دريا به سمت رودخانه مهاجرت كرده و در سالهاي گذشته صيد غيرمجاز و بي‌رحمانه در اين مقطع خسارات زيادي را بر جمعيت و ذخاير اين گونه تحميل كرده است.
مديركل محيط زيست استان گيلان با اشاره به اقدامات اداره كل محيط زيست گيلان در اين خصوص گفت: از جمله اقدامات اين اداره كل در سالهاي گذشته متمركز كردن تعداد زيادي از محيط بانان در اين مقطع زماني به دهانه مصب رودخانه سفيدرود به منظور كنترل شكار و صيد بوده است كه متاسفانه به دلايلي همچون وسعت بسيار زياد محدوده مورد تاخت و تاز صيادان، جمعيت بسيار زياد متخلفان و دست به خشونت زدن تعدادي از آنها به دليل قيمت بالاي خاويار كه گاها منجر به درگيري با مامورين محيط زيست و در مقطعي تخريب اموال پاسگاه محيطباني سفيدرود و به آتش کشيدن آن را به همراه داشت، كمبود امكانات حفاظتي و اعتبارات مورد نياز اين اقدامات نتوانسته است مفيد و موثر واقع شود.
وي خواستار تشكيل كميته ملي حفاظت از ماهيان خاوياري و تشكيل يگان ويژه حفاظت از اين گونه ارزشمند جهاني شد و گفت: اين كميته بايد با دبيري سازمان حفاظت محيط زيست (معاونت محيط زيست دريايي) و عضويت دستگاههاي ذيربط از جمله ستاد كل نيروهاي مسلح و يگانهاي نظامي ـ نيروي دريايي سپاه و ارتش و ناجا، سازمان بنادر و دريانوردي و شيلات و مديران استاني اين دستگاهها در3 استان شمالي هرچه سريعتر براي نجات نسل ماهيان خاوياري تشكيل شود.
مديركل محيط زيست استان گيلان تصريح كرد: در عين حال پيش‌بيني طرح تملك دارايي سرمايه‌اي در برنامه پنجم در طرحهاي ملي سازمان حفاظت محيط زيست به منظور حفاظت از زيستگاههاي ماهيان خاوياري، پيش‌بيني اعتبار به منظور گسترش طرحهاي تكثير و رهاسازي ماهيان خاوياري توسط شيلات در 3 استان شمالي و توقف صيد ماهيان خاوياري توسط شيلات همگي از اقدامات اولويت‌دار و لازم‌الاجراست که بايد در دستورکار قرار گيرند.
وي در عين حال به ايسنا گفت: هماهنگي با نيروهاي مسلح اعم از نيروهاي دريايي سپاه و ارتش ، حراست دريا ، مرزباني ناجا و تمامي دستگاههاي دولتي ذيربط و كنترل شديد رودخانه استان در طول مقطع زماني فصل مهاجرت آبزيان به رودخانه‌ها از اقداماتي است که مي‌تواند در اين زمينه بسيار موثر باشد كه در اين خصوص لازم است اعتبارات ويژه‌اي براي فراهم شدن تداركات لازم هرچه سريعتر از سوي دستگاههاي ذيربط اختصاص يابد.
گفتنی است، در حالي كه ماهي خاوياري جزء گونه‌هاي حمايت شده محسوب مي‌شود و ضمن درج در فهرست قرمز اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN) در فهرست كنوانسيون تجارت گونه‌هاي در معرض خطر انقراض (CITES) نيز قرار دارد، جديدترين آمارها نشان مي‌دهد طي 5 سال گذشته صيد ماهيان خاوياري در ايران به يك چهارم و ميزان خاويار استحصالي نيز به نصف كاهش يافته است
