مهر: هنر کهن مسگری در کرمان این روزها درحالی در تصرف صنایع دستی بی کیفیت پاکستان و چین درآمده است که آخرین استادکاران این رشته صنعتی با سابقه شش هزار سال کرکره حجره های خود را پائین می کشند.
استان کرمان بدلیل در اختیار داشتن معادن غنی مس و دارا بودن دومین ذخایر مس جهان از دیر باز شاهد بروز هنر مسگری به عنوان قدیمی ترین صنایع دستی استان کرمان با قدمت بیش از شش هزار سال است اما گویی پس از سالها این هنر بدلیل عدم استقبال مردم از خرید ظروف مسی و جایگزین شدن آنها با ظروف چینی و عدم حمایت دستگاههای مرتبط از این رشته رو به فراموشی است.
پیش از این نیز خبرگزاری مهر در گزارشی نسبت به فراموشی کامل این هنر قدیمی در کرمان هشدار داده بود و پس از آن کلاسهایی آموزشی برای آموزش این رشته به جوانان دایر شد اما مسئله نگران کننده خاموش شدن صدای چکشهای مسگران کرمانی در یکی از قدیمی ترین بازارهای کرمان و در راسته مسگران است.
پس از گذشت شش ماه از آخرین گزارش مهر در خصوص وضعیت بازار مسگران هم اکنون دیگر حجره مسگری در این بازار وجود ندارد و همه مغازه ها عملا تبدیل به فروشگاههای اجناس درجه چند پاکستانی و چینی شده اند حتی در برخی قسمتهای بازار کرمان زنان پاکستانی به فروش ظروف بسیار بی کیفیت می پردازند.
در گذشته در هر یک از دهها حجره بازار مسگران کرمان یک استاد کار در درون حجره کارگاهی کوچک داشت و مس را در یک کوره کوچک که در میانه حجره قرار داشت به یکی از زیباترین هنرهای دستی ایران تبدیل می کرد.
مس از گذشته یکی از اجزای زندگی کرمانیان بود بطوریکهیکی از مهمترین اجزای جهیزیه هر دختر کرمانی یک دست ظروف کامل مسی بود اما هم اکنون اکثر زوجهای قدیمی کرمان نیز این ظروف را به دست فروشهای کرمانی به بهای بسیار اندک می فروشند و استفاده از این ظروف بدلیل سنگینی و گرانی کاملا منسوخ شده و بجای آن ظروف سبک و وارداتی چینی جایگزین شده است.
اثری از کوره های مسگری نیست
زمانی صدای آشنا و درعین حال زیبای چکشهای مکرر مسگران بر ظروف مسی یکی از نمادهای بازار بزرگ کرمان به عنوان بزرگترین راسته بازار سرپوشیده ایران محسوب می شد اما در حال حاضر کوره های مسگری و دهها استادکار این صنعت دیرپای کرمانی تبدیل شده اند به مغازه هایی که مهره های چینی و سنگهای ماههای تولد را می فروشند و فروشندگان آنها نیز هیچ آگاهی در خصوص مس ندارند و با این واژه ناآشنا هستند.
یکی از مغازه داران قدیمی این بازار در گفتگو با خبرنگار مهر در کرمان اظهارداشت: هم اکنون هیچ کارگاه مسگری در بازار مسگران کرمان وجود ندارد.
این پیرمرد کرمانی ادامه داد: تا چندی پیش یکی از مغازه های مسگری برای ساخت کارهای سفارشی باز بود و هم اکنون نیز برای برخی از کارهای سفارشی برخی مواقع بکار مشغول می شود.
این مسگر قدیمی کرمان که هم اکنون به فروش ظروف نیکلی و تعمیر آنها روی آورده است گفت: کمتر مغازه ای کار مسگری را می فروشد و اکثر مغازه ها هم به فروش ظروف نیکلی که از اصفهان به کرمان می آید می پردازند و دیگر جایی برای تولید و فروش ظروف مسی وجود ندارد.
وی افزود: اکثر مردم هم برای تعویض ظروف مسی با نیکل به بازار مراجعه می کنند.
استادکاران خانه نشین شده اند
وی در خصوص تعداد استاد کاران مس گفت: اکثر این افراد دارای سن زیاد بودند و هم اکنون یا فوت کرده اند و یا در خانه های خود خانه نشین شده اند.
این مسگر قدیمی کرمان افزود: برخی از این افراد هم کار خود را تغییر داده اند اما استاد کاران با تجربه، دیگر به این کار اشتغال ندارند و می توان گفت این افراد آخرین استادکاران کرمان بودند.
یک مغازه دار کرمانی نیز که تعداد اجناس چینی و پاکستانی مغازه اش از تعداد معدود کارهای مسی آن بیشتر است به خبرنگار مهر گفت: تنها افرادی که برای خرید و یا دیدن اجناس مسی به بازار مسگران می آیند توریستهای داخلی و خارجی هستند از سوی دیگر کالاهای مسی بسیار گران هستند و کمتر کسی رغبتی به خرید این اجناس دارند و علت گرانی آنها بالا رفتن قیمت مس و از سوی دیگر کمبود این اجناس در بازار است.
وی درخصوص کالاهای موجود در مغازه اش نیز گفت: بیشتر این کالاها وارداتی از چین و یا پاکستان هستند و برخی از اجناس هم از شهرهای همچون اصفهان برای فروش به کرمان آورده شده اند.
این بازاری کرماندر خصوص علتعدم عرضه مس در مغازه اش گفت: مس کاری منحصر بفرد است و به همین دلیل هم تعداد معدودی جنس مسی در مغازه است که هر یک بین 500 هزار تومان تا یک میلیون تومان قیمت دارند.
مغازه دار دیگر کرمانی در این زمینه افزود: باید مسئولان میراث فرهنگی برای حفظ هنر مسگری در بازار اقدامی کنند و با حمایت از مسگران حداقل به صورت نمادین چند مغازه مسگری را در بازار دایر کنند.
فروش ظروف نیکلی بجای مسی
وی در خصوص قیمت بالای ظروف مسی گفت: اکثر این ظروف در حقیقت فانتزی هستند اما اینکه قیمت آنها در مقابل ظروف چینی و یا اصفهانی که در مغازه ها فروش می روند بالاست حقیقت ندارد زیرا در برخی مواقع قیمت ظروف چینی بسیار بیشتر است و تنها دلیل اینکه مغازه داران به فروش ظروف وارداتی روی آورده اند فروش بیشتر تعداد کالاها در مقابل کالاهای مسی است.
تنها استاد کار مسگری بازار کرمان نیز در خصوص فعالیتش به خبرنگار مهر می گوید: میزان سفارشهای مس در کرمان کاهش یافته است و به همین دلیل در اکثر مواقع حجره ام بسته است.
وی ادامه داد: باید تولید مس در کرمان به سمت کالاهای لوکس پیش برود اما هیچ سازمانی از این جریان حمایت نمی کند و درحال حاضر هیچ شاگرد مسگری در کرمان وجود ندارد و کسی هم تمایلی برای یادگیری تجربی در بازار وجود ندارد.
کسی از مسگران حمایت نمی کند
این استاد کار کرمانی گفت: هیچ جایی برای حمایت از مسگران وجود ندارد هر چند خبرهایی در خصوص برگزاری کلاسهای مسگری در کرمان شنیده می شود اما عملا این مسئله در رونق بازار مسگران بی تاثیر است زیرا از تجربه مسگران با تجربه کرمان در این کلاسها استفاده نمی شود.
وی خاطرنشان کرد: اکثر مسگران کرمانی اگر از آنها حمایت شود بار دیگر به کار در این زمینه می پردازند اما این کار عملا انجام نشده و این گونه کلاسها هم بدلیل اینکه کسی در آینده به صورت حرفه ای به این رشته نمی پردازند مقطعی است.
وی گفت: باید این حرفه را به صورت استاد شاگردی ادامه داد اما با این وضع بازار کسی علاقه ای به پرداختن حرفه ای به مسگری ندارد و به صورت تفریحی و به عنوان یک هنر به آن پرداخته می شود و عملا در فعال کردن کارگاههای مسگری بی تاثیر است.
این درحالی است که در سال گذشته پس از انتشار آگهی های برگزاری کلاسهای آموزش مسگری تعدادی از افراد علاقمند که بیشتر از دانشجویان دانشگاههای کرمان هستند در این کلاسها که از سوی میراث فرهنگی در کرمان برگزار می شوند شرکت می کنند اما به نظر نمی رسد بدلیل عدم پرداختن حرفه ای به این امر و همچنین وجود نداشتن راهکارهای مشخص برای حمایت ویژه از مسگران بار دیگر شاهد احیاء این هنر شش هزار ساله در شهر کهن کرمان باشیم.
