| |
روزنامه هفت صبح: همیشه آغاز فصل انتخابات همراه است با فصل انواع و اقسام تبلیغات مختلف، از پوستر و بنرهای تبلیغاتی بگیرید تا دیدارهای مردمی متنوعی که در تمام این فعالیت ها تلاش می شود رأی بیشتری را به همراه داشته باشد. امسال در این دوره انتخابات با فصل جدید و پدیده نوظهور تبلیغات روبرو هستیم که به نظر می رسد برخی کاندیداهای انتخابات مجلس قصد دارند از این پدیده؛ بهترین بهره را ببرند.
این فصل جدید در دور انتخابات پیش رو، چیزی نیست جز شبکه های ارتباطی تلفن همراه. شبکه های ارتباطی و اجتماعی که این روزها با سرعت هر چه بیشتر در میان مردم طرفدار پیدا می کند و دیگر جزو جدایی ناپذیر زندگی شان به حساب می آید.
شاید بتوان گفت همان پروسه ای که در انتخابات سال 92 و مذاکرات هسته ای از طریق شبکه های اجتماعی و ارتباطی شکل گرفت و بخش بزرگی از طرفداران دولت در این شبکه هاحضور پررنگی داشتند، سبب شده تا برخی کاندیداها نیز به این فکر بیفتند که خودشان پیشقدم شده و با راه اندازی گروه های مختلف تلگرامی، اینستاگرامی و ... با مردم ارتباط نزدیکتر و مستقیم تری داشته باشند و به نوعی تبلیغات از راه دور راه انداخته اند.
برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند که این سبک تبلیغات آغاز تغییر در روند تبلیغات است. عده ای معتقد هستند که این فضا می تواند جولانگاهی باشد برای کسانی که دست به فعالیت های افشاگرانه می زنند و دیگر کنترل این فضا غیرممکن خواهد بود اما عده ای نیز بر این عقیده استوارند که اگر به درستی از این شبکه های اجتماعی و ارتباطی استفاده شود، مردم می توانند با دست پرتری دست به انتخاب بزنند و با بررسی دقیق تر عقاید و نظرات کاندیدای مورد نظرشان انتخابی معقول تر نیز داشته باشند.
در این گزارش تلاش کرده ایم به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا این پدیده نوظهور در انتخابات پیش رو پدیده مثبتی است یا خیر و می تواند آسیب های زیادی را به وجود آورد. به همین منظور با حمید ضیایی پرور، استاد ارتباطات و چهار نماینده مجلس به گفتگو پرداخته ایم که می توانید در ادامه بخوانید.
ایجاد فضای گفتگو فرصتی برای کاندیداها
این روزها کاندیداهای انتخابات مجلس زودتر از روزهایی که شورای نگهبان برای تبلیغات رسمی ابلاغ می کند، کار خود را در گروه های تلگرامی و ... آغاز کرده اند و با برگزاری نشست ها و جلسات پرسش و پاسخ تلاش می کنند تا هر چه بیشتر طرفدار و رأی های مورد نظرشان را تا زمان انتخابات به دست آورند. در این زمینه حمید رضایی پرور، استاد ارتباطات در گفتگو با هفت صبح گفت: «نمی شود منکر این ماجرا شد که شبکه های اجتماعی مانند تلگرام و ... دیگر تبدیل به یک ضرورت اجتناب ناپذیر شده است.
این شبکه های اجتماعی و ارتباطی بسیار راحت و از طریق گوشی های همراه در اختیار همگان قرار دارد و نزدیک به 90 درصد محتواها نیز خوانده و به اشتراک نیز گذاشته می شود. به همین دلیل چنین فضایی علاوه بر گروه های تبلیغاتی، برای سازمان ها، ارگان ها، مسئولان و ... نیز می تواند محیط مناسبی باشد تا در کمترین زمان با بیشترین مردم ارتباط برقرار کنند.»
او درباره رایگان بودن این شبکه های اجتماعی نیز توضیح می دهد: «از آنجایی که استفاده از این شبکه های اجتماعی تقریبا به شکل کاملی رایگان است، به همین دلیل هزینه تبلیغات در آن نیز نسبت به رسانه های دیگر مانند تلویزیون، رادیو و روزنامه و سایت های مختلف ارزان تر است. در این میان کاندیداهای مجلس نیز بدشان نمی آید از چنین فضایی برای تبلیغات استفاده کنند.»
ضیایی پرور در خصوص اینکه مخاطبان و استفاده کنندگان از این شبکه های اجتماعی طبقه متوسط، جوان و تحصیل کرده رو به بالا هستند و طبقات پایین و کم سواد جامعه از این شبکه ها کمترین استفاده را می برند، گفت: «با توجه به این مخاطبان اقنا کردن آنها با تبلیغات مستقیمی که «به من رأی بدهید» اتفاق نمی افتد. آنها با ایجاد فضاهای گپ و گفت و پرسش و پاسخ است که می توانند با این قشر از استفاده کنندگان در شبکه های اجتماعی ارتباط برقرار کنند و از طریق صحبت ها و واکنش هایی که نشان می دهند، مخاطب را قانع کنند که به آنها رأی دهند.»
این کارشناس ارتباطات با اشاره به آنچه توضیح داد در ادامه به این نکته اشاره کرد که بنابراین برای موفق بودن در این فضا باید طراحی تبلیغات و کار کارشناسی انجام بگیرد: «استفاده از این فضا برای تبلیغات نیاز به کار کارشناسی قوی دارد. همانطور که در دنیا نیز از این فضا به صورت کاملا تخصصی استفاده می شود.
اوباما، رییس جمهور آمریکا نیز در زمان انتخابات بهترین بهره را از شبکه های اجتماعی برد. اگر به صورت حرفه ای و تخصصی از این فضا بهره برداری شود، شخصا فکر نمی کنم با پدیده ای منفی روبرو باشیم که تبعات منفی مانند فیلتر کردن را به همراه داشته باشد بلکه می توان این فضا را مانند فرصتی دید که در آن کاندیداها خودشان را معرفی می کنند و مردم با علم بیشتری می توانند در انتخابات مجلس شرکت داشته باشند.»
نمایندگان چه می گویند؟
1- چنین استفاده ای مناسب نیست
موسی الرضا ثروتی نماینده مجلس در گفتگویی در پاسخ به این سوال که آیا استفاده از تلگرام برای تبلیغات در انتخابات ابزار مناسبی است یا خیر گفت: «شبکه های اجتماعی و ارتباطی از آنجایی که شبکه ای بین المللی است و به راحتی در کشورهای خارج از ایران هم می توانند با آن ارتباط برقرار کنند، ممکن است از همین روش اطلاعات کشور را شنود و رصد کنند. بنابراین من به شخصه استفاده از چنین پدیده ای را برای استفاده تبلیغاتی مناسب نمی دانم.»
او با اشاره به اینکه ممکن است در این فضا، محیطی برای افشاگری و تهمت و افترا به وجود آید، بنابراین وجود این فضا را چندان خوشایند نمی داند و می گوید: «اگر کاندیداها بخواهند از این فضا برای تبلیغات استفاده کنند اینجا محیطی می شود برای بیان اخبار، اطلاعات، دیدگاه و تفکرات شان. همچنین از آنجایی که در اینجا به راحتی می توان تهمت و افترا زد و افشاگری انجام داد، بنابراین بسیاری از اطلاعات و اخبار کذب یا صحیح را به راحتی در اختیار استکبار جهانی قرار خواهیم داد که به هیچ عنوان خوب نیست. بنابراین استفاده از چنین فضایی باید از طریق مسئولان امنیتی مورد بررسی قرار گیرد.»
2- در شهرستان های کوچک جواب نمی دهد
عزت الله یوسفیان یکی دیگر از نمایندگان مجلس نیز در گفتگویی در خصوص وجود شبکه های اجتماعی در عرصه تبلیغات گفت: «این دسته از تبلیغات در شبکه های اجتماعی برای شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد می تواند تاثیرگذار باشد که تعداد نمایندگان زیاد است و شناخت ها نیز پایین است اما چنین شبکه هایی هیچ گاه در شهرستان هایی که قرار است یک یا دو نفر انتخاب شوند، رخ نخواهد داد چون کسانی که برای انتبخابات پای صندوق های رأی می روند، کاندیدا را به خوبی می شناسند و وجود این شبکه های اجتماعی تاثیری در انتخاب او نخواهد داشت.
3- ابزاری مناسب
شهرا میرگلوی بیات، نماینده مجلس وجود شبکه های اجتماعی را هم مثبت می داند و هم منفی و به هفت صبح می گوید: «با وجود چنین شبکه های اجتماعی می بینید که کاندیداهای مجلس از خیلی وقت پیش فعالیت های تبلیغاتی خود را شروع کرده اند. استفاده درست از این شبکه ها بسته به وجدان آنها دارد چون این شبکه های اجتماعی مانند تیغ دو لبه می مانند. اگر به درستی از آن استفاده کنند با وجدان کاری، تقوا و حفظ خطوط قرمز یعنی از چارچوب قوانین و مسائل شرعی فراتر نرود می تواند بسیار هم خوب باشد اما اگر در روند کارشان غرض ورزی باشد یا قصد تخریب دیگران را داشته باشند قاعدتا وجود چنین شبکه هایی برای تبلیغات به هیچ عنوان خوب نخواهد بود.
4- شمشیر دو لبه
کارن خانلری عضو دیگری از مجلس نیز معتقد است اگر حفظ حد و مرز استفاده از شبکه های اجتماعی رعایت شود می تواند مثبت هم باشد و به هفت صبح می گوید: «من خودم به شخصه تبلیغات به روش کلاسیک یعنی استفاده از روزنامه و سایت های رسمی را ترجیح می دهم اما استفاده از شبکه های اجتماعی نیز مانند استفاده از یک چاقو است. اگ ربه درستی از آن استفاده شود خوب است در صورتی که با همان چاقو می توان جنایات بزرگی هم انجام داد. نمی توان از نفوذ شبکه های اجتماعی در جامعه و در میان جوان ها گذشت و از آنجایی که قانونی برای استفاده از این شبکه ها وجود ندارد بنابراین فکر نمی کنم استفاده اخلاقی از آن چندان آسیب جدی بخواهد بزند.»
