حذف بازارهای صادراتی پودر شوینده

سرمایه: حذف تعرفه های واردات پودر شوینده در عمل بازارهای صادراتی عراق و افغانستان را به نفع کشورهای ترکیه از دست بازرگانان ایرانی خارج کرده است.

در شرایطی که مصرف داخلی پودر شوینده در ایران حدود 460 هزار تن و تولید داخلی حداقل 420 هزار تن است، به دلیل واردات بی رویه،حذف تعرفه های واردات و یارانه، پودر واردات پودر شوینده عملاً بیش از 40 هزار تن برآورد می شود و صنعت پودر شوینده و صادرات آن را در معرض تهدید قرار داده است.

در حال حاضر 13 کارخانه تولید پودر شوینده در کل کشور وجود دارد که از این تعداد تنها هفت کارخانه با میزان تولید 420 هزار تن در سال مشغول فعالیت هستند.

در حالیکه ظرفیت واقعی تولید پودر شوینده درکشور نزدیک به یک میلیون و دویست هزار تن است. در حال حاضر هفت واحد فعال بالغ بر 90 درصد تولید داخلی را برعهده دارند و 10 درصد مابقی در اختیار سایر واحدهاست.

افزایش هزینه تمام شده تولید، مشکلات سیستم بانکی برای پرداخت وام و مشکلات تامین مواد اولیه و در نهایت اعلام خبر حذف تعرفه واردات پودر شوینده از جمله عواملی است که کاهش تولید این محصول را در داخل کشور موجب شده است.

این در حالی است که پس از خروج پودر شوینده از سبد حمایتی دولت، تولیدکنندگان داخلی نیاز به زمان بیشتری برای استقرار تکنولوژی های جدید تولید و به روز کردن واحدهای خود دارند تا بتوانند با ایجاد مزیت رقابتی در صورت حذف تعرفه های واردات امکان رقابت با محصولات وارداتی را داشته باشند.

در شرایط فعلی تولیدکنندگان داخلی نیاز به زمان بیشتری جهت هماهنگی با نیاز بازار و فعال سازی ظرفیت های خالی خود به میزان 780 هزار تن را دارند.

در عین حال، بروز سایر مشکلات در زمینه تولید و تامین مواد اولیه گرفتاری هایی را برای این صنعت به وجود آورده که تولیدکنندگان طی نامه ای به رئیس جمهوری خواستار رفع این موانع شده اند و اعلام کرده اند در صورت ادامه این روند نه تنها بازارهای صادراتی حذف می شود بلکه تولید داخلی نیز متوقف خواهد شد.

از سوی دیگر پس از اعلام حذف شدن تعرفه واردات پودر شوینده سرمایه گذاران و تولیدکنندگان انگیزه خود را برای تولید این محصول از دست داده اند. به طوری که به گفته کارشناسان پیش بینی می شود میزان تولید این محصول تا سقف 20 درصد با کاهش روبه رو شود.

از نگاه تحلیلگران و کارشناسان بخش صنعت، پیشنهاد حذف تعرفه واردات پودر شوینده تصمیم شتاب زده و عجولانه از سوی دولت بود که بزرگ ترین ضربه را به تولید داخل وارد کرد. در حال حاضر تعرفه واردات پور شوینده به صورت فله 20 و پاکتی 25 درصد است.

همچنین صنعت شوینده تا مقطع اول خردادماه امسال از یارانه تفاوت قیمت برخوردار بود و این محصول در سبد حمایتی دولت قرار داشت و به این ترتیب سیستم حمایتی که به مدت ده ها سال بر این صنعت سایه انداخته بود فرصت های تجهیز و تغییر تکنولوژی و آمادگی برای ورود به عرصه رقابت را از بین برد. حال آنکه حذف تعرفه واردات پودر شوینده به صورت جدی از سوی دستگاه های اجرایی کشور مطرح و در حال پیگیری است به نظر می رسد تولید داخل نتواند حتی نیمی از نیاز کشور را تامین کند.

صنعت شوینده به دلیل ظرفیت 2/1 میلیون تنی و نیاز داخلی حدود 450 هزار تنی می تواند علاوه بر تامین تمام نیازهای کشور، بالقوه در یک فضای رقابتی داخلی، اهداف و منافع دولت که همان صادرات این محصول است را نیز تامین کند.

اما آنچه می تواند امکان رقابت یک محصول و کالای تولیدشده را با محصول دیگر کشورها و راه دستیابی به بازارهای هدف دنیا فراهم کند قیمت تمام شده آن محصول است این در حالی است که به گفته دست اندرکاران این صنعت قیمت تمام شده این محصول بعد از آزادسازی قیمت پودر شوینده به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد.
همچنین در زمان یارانه ای بودن پودر شوینده و زمانی که این محصول با یک سوم قیمت واقعی در بازار به فروش می رسید تعرفه وارداتی آن 40 درصد بود که این تعرفه در زمان آزادسازی قیمت پودر به 20 درصد کاهش یافت.

مصطفی مقدسی دبیر شورای تولیدکنندگان پودر شوینده ضمن انتقاد از سیاست های اتخاذ شده در ارتباط با پودر شوینده می گوید: «آیا زمانی که سیاست حذف تعرفه واردات پودر شوینده در حال بررسی بود سیاست گذار بر این مساله واقف نبوده که وقتی قیمت محصولی سه برابر می شود به طور طبیعی رقبای خارجی فرصت حضور بیشتری در بازار داخلی به دست می آورند، این اتفاق نیز به معنی فداکردن یک صنعت و بیکارشدن صدها هزار فرد شاغل است.»

نا همخوانی سیاست دولت با فضای کسب کار
مقدسی همچنین با انتقاد از بی توجهی دولت به فضای فعلی کسب و کار در اتخاذ سیاست هایش تصریح می کند: «تفاوت در بهره های بانکی، هزینه های دستمزد، شرایط تورمی، نرخ غیرواقعی ارز، مشکلات تجاری و بین المللی که باعث افزایش بهای تمام شده و ایجاد شرایط نابرابر و غیرعادلانه در رقابت با شرکت های خارجی می شود، امکان اجرای چنین سیاست های شتاب زده ای از جمله حذف ناگهانی تعرفه واردات پودر شوینده را غیرممکن می کند و در این شرایط نیز تمام تهدیدها به سوی تولیدکنندگان داخلی است.»

از دست دادن بازارهای صادراتی
حذف تعرفه واردات پودر شوینده همچنین صادرات این محصول را با کاهش مواجه کرده است.

به گفته آملی، عضو شورای تولیدکنندگان پودر شوینده سال گذشته 150 هزار تن پودر شوینده دستی به 36 کشور از جمله آذربایجان، ارمنستان، تاجیکستان، پاکستان و بحرین صادر می شد که پس از اعلام خبر حذف تعرفه این میزان تا حدودی با کاهش روبه رو شد.

گفته می شود ایران به عراق نیز صادرات داشت که در حال حاضر می توانیم بگوییم صادرات پودر شوینده به این کشور در حال صفرشدن است.»

کاهش صادرات ایران به دیگر کشورها موجب شد تا رقبای صادراتی ایران از جمله آلمان، انگلیس و ترکیه که تا سال گذشته در رده های چهارم، پنجم صادراتی قرار داشتند توانستند از ایران پیشی بگیرند. در حال حاضر برندهایی چون پراک اند گندل و لیبر براول بازارهای صادراتی دنیا را در اختیار خود دارند.

این در حالی است که پیش از این پودر تاژ ایران به دلیل کیفیت در بازارهای صادراتی پیشتاز بود.

این عضو شورای تولیدکنندگان پودر شوینده با اشاره به جوایز صادراتی کشور چین برای تولیدکنندگان چینی می گوید: «متاسفانه در حالی که کشور چین برای تولیدکنندگانش 13 درصد جوایز صادراتی در نظر گرفته ایران هنوز جوایز دو و سه سال پیش را نیز پرداخت نکرده است.»او این اقدام را نتیجه بی توجهی دولت به تولیدکنندگان و اقدام برای ضعیف نگهداشتن تولیدکنندگان و صنعتگران داخل می داند.

آملی تاکید می کند: «این سیاست های شتاب زده بیکاری 100 هزار کارگر فعال در صنعت پودر شوینده را به دنبال دارد.»

کارشناسان اقتصادی بر این باورند رویکرد دولت به واردات در بخش های مختلف تولیدی و صنعتی ضربات فراوانی را به این بخش وارد کرده و این سوال را در ذهن تحلیلگران به وجود آورد که آیا این دولت و مسوولان تجارت را بر تولید ارجح تر می دانند؟