| |
*شلوغي
*صف هاي طولاني
*هواي الوده
*صداي بوق
*سردرگمي
تهران خلوت بدون اين مصاديق نه تنها هم اكنون به رويا تبديل شده است بلكه مرگ تدريجي هم تهديدش مي كند !؟.
مشاهده كار و تلاش شهروندان در دقايق اول صبح خيلي خوب و تحرك آوراست اما صف هاي طولاني افراد براي سوار شدن به تاکسي يا هر وسيله نقليه که آنان را به محل کار برساند، كودكاني خواب الود كوله به دست كه پابه پاي مادر و پدر خود براي وسيله نقليه مي دوند، اتوبوس هاي پرمسافر بدون جاي سوزن انداختن صحنه هايي است كه از دقايق اوليه صبح ، همه ما در محيط خود از ان ازرده خاطر و شايد هم عصبي و كلافه مي شويم.
اين صحنه هايي از تراكم رفت و امد در پايتخت است كه در نتيجه ترافيك خودش را نشان مي دهد و هر روز هر شهروند چه كوچك چه بزرگ براي ساعاتي با ان روبروست و با وجود رنجيدگي خاطر از ان، آرزو مي كند كه شايد روزي طلسم ترافيک و شلوغي
شکسته و تهران ارام و خلوت شود.
مليحه قنبريان كارمند36 ساله دانشگاه شهيد بهشتي از جمله شهرونداني است كه به گفته خودش با وجود داشتن خودروي شخصي که از آن استفاده نمي کند هر روز 6 ساعت در مسير خزانه تا دانشگاه شهيد بهشتي تردد مي كند.
با وي در حالي كه خيلي از انتظار براي اتوبوس درخط هفت تير به تجريش خسته شده است همصحبت مي شوم، خانم قنبريان با لبخند درخصوص اتلاف6 ساعت وقـت روزانه اش در ترافيك مي گويد اگر به اين شرايط عادت نكنم بايد بايد زندگي را تعطيل کنم.
وي شهر را متعلق به همه مي داند و معتقد است نبايد خودروهاي شخصي در روزهاي كاري هفته در شهر تردد كند اما به علت ناکارآمد بودن شبکه حمل و نقل عمومي نبايد انتظار داشت كسي از ماشين شخصي خود استفاده نكند .
وي در ادامه مي گويد: حل معضل ترافيک يك شبه نمي شود و به كارشناسي، برنامه ريزي بلندمدت و فرهنگ سازي نياز دارد كه بايد مسئولان دستگاه هاي ذي ربط
آن را جدي بگيرند.
مشكل تراكم خودرو و رفت و امد در معابر و خيابان هاي تهران از اوايل دهه 1350 خودش را نشان داد اما با گذشت چهار دهه، شرايط بد ترافيكي در شهر حاكم است و هنوز هم حكايت ترافيك تهران وامانده است با گستره زماني و جغرافيايي طولاني تر.
به گفته حجت الله بهروز مديرعامل شركت كنترل ترافيك شهرداري تهران، ترافيك تهران سالانه به نسبت تعداد سفرها، حجم ترافيك و خودروهايي كه وارد مي شود به سرعت
سير صعودي دارد و سالانه حدود10 تا 15درصد بر حجم و دامنه ترافيك افزوده مــــي شود .
وي معتقد است كه هر روز صبح شهروندان تهراني در 2پيك ترافيكي به طور متوسط 2ساعت و نيم و عصرها 4ساعت در ترافيك خيابان ها و معابر معطل مي شوند و اقداماتي كه براي رفع ان صورت مي گيرد فقط شتاب آن را كند مي كند .
در واقع ترافيك تهران هم اكنون به زخم كهنه اي و مشكل روزه مره اي تبديل شده است كه هر از گاهي مسئولان شهري براي خلاصي كوتاه مدت از آن در برخي فصول سال با گردهمايي و پيچيدن نسخه اي مرهمي بر روي ان مي گذارند و به شهروندان اطمينان خاطر مي دهند كه كمتر با مشكل ترافيك در ان مقطع زماني مواجهند ولي با اين وجود شهروندان كماكان اين زخم كهنه و هميشگي شهر را به نوعي تحمل مي كنند و اينچنين است كه حكايت شلوغي و ترافيك شهر تهران همچنان باقيست؟!.
******
عوامل ترافيك در تهران:
معضل ترافيك تهران موضوعي چند بعدي است كه ناهنجاري هاي هريك از اين موضوعات به نوبه خود در كنار هم تجميع شده است و مشكلي را به نام ترافيك ايجاد كرده است، اگر به ترافيك به عنوان موضوع يك بعدي نگاه كنيم دچار خطا مي شويم و هر تلاشي با وجود ديگر پارامترها بي نتيجه خواهد بود.
بيشتر شهروندان تهراني در مصاحبه با ما عوامل اصلي ترافيك شهر را ضعف و كمبود ناوگان حمل و نقل عمومي سريع، راحت و ارزان، نداشتن مسئول مشخص، نهادينه نشدن فرهنگ ترافيك و پايبند نبودن به قوانين راهنمايي و رانندگي ، نبود قوانين قوي و جدي براي برخورد با متخلفان و فراواني خودروهاي شخصي در تهران بيان مي كنند.
*****
حال ببينيم نظر مسئولان شهري درباره ترافيك چيست ؟
*****
نبود مديريت واحد شهري: هم اكنون دهها دستگاه براي رفع ترافيك درشهر تهران تلاش مي كنند در واقع مراكز متعدد تصميم گيري مديريت ترافيك را برعهده دارند وهنوز اراده جدي و مديريت واحدي بران حاكم نيست ، هرچند برخي از دستگاههاي مسئول معتقدند كه اگرمديريت رابرعهده گيرند اين مشکل را براي بلندمدت حل و فصل خواهند كرد ولي با اين وجود هنوز مديريت واحد ترافيكي بر پايتخت حاكم نيست .
قاليباف شهردار تهران معتقد است اگر مديريت ترافيك را به شهرداري بسپارند در يك برنامه 4 سال اينده پازل ترافيك تهران رادور هم مي چيند ، همچنين راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ معتقد است كه اگر مديريت ترافيك را به اين نهاد واگذار كنند مشكل ترافيك را حل خواهد كرد .
سرهنگ هاشمي رييس پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ تعداد مراکز تصميم گيري را يكي از عوامل مهم معضل ترافيك تهران بيان مي كند و با اشاره به اينكه اميدي به رفع مشكل ترافيك نيست معتقد است: نبود مديريت واحد ترافيكي و قشري و جزيره اي عمل كردن باعث شده است مشكل ترافيك همچنان باقي بماند.
وي مي گويد: با توجه به شناختي كه از معابر و عبورو مروردرشهر و طرحهايي كه داريم اگر مديريت ترافيك تهران را به همراه 5ماده قانون به ما بدهند مشكل ترافيك تهران را حل خواهيم كرد .
هاشمي تشکري معاون حمل و نقل عمومي شهرداري تهران هم با تاكيد بر مديريت واحد شهري براي رفع معضل ترافيك پايتخت گفت: به علت نبود اين مديريت واحد و وجود دستگاه هاي مختلف براي رفع ان، هنوز خواست مردم براي حل مشکل ترافيک محقق نشده است .
****
ضعف قوانين و مقرارت راهنمايي و رانندگي :يكي از عوامل اشفتگي ترافيكي در پايتخت اينست كه قوانين و مقررات در حوزه ترافيك بازدارندگي لازم را ندارند و متناسب با شرايط روزنيست، همين امر باعث مي شود من و شما روزانه شاهد رفتارهاي زشت ترافيكي بدور از شان جامعه مدني و شهروندي باشيم .
سرهنگ هاشمي رييس پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ ضعف قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي را از جمله ديگر عوامل مهم ترافيک مي داند و با بيان اينکه برخي قوانين راهنمايي و رانندگي کارايي لازم را ندارد به طوري که برخورد پليس با متخلفان سختگيرانه و بازدارنده نيست مي گويد : قوي بودن قانون خودش نوعي بازدارندگي است، مسئولان ما بايد در تدوين قوانين و و مقررات راهنمايي و رانندگي بايد در وهله اول، دغدغه ايمني شهروندان را داشته باشند.
حجت الله بهروز مدير عامل شركت كنترل ترافيک شهرداري تهران با بيان اينکه قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي نقش مهمي در ايجاد نظم و انضباط ترافيکي در شهر دارد مي گويد اين قوانين بايد انقدر سختگيرانه و بازدارنده باشدکه هر متخلف در شهر با يک بار تخلف رانندگي ديگر جرات ارتکاب ان نداشته باشد .
معاون حمل و نقل وترافيك شهرداري تهران يكي از علت رفتارهاي زشت ترافيكي را سكوت قوانين راهنمايي و رانندگي در مقابل اين رفتارها مي داند و معتقد است : قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي ما قوي و جدي و سختگيرانه نيست.
*****
ضعف شبکه حمل و نقل شهري : روزانه در شهر تهران حدود 15ميليون سفر معادل 20ميليون جابجايي صورت مي گيرد که سهم حمل و نقل عمومي در اين سفرها 24درصد است ، شبکه حمل ونقل عمومي پايتخت هم اکنون پاسخگوي تقاضاي سفر شهروندان نيست و ناكافي و نامناسب است اين درحاليست که حمل نقل عمومي بايد انقدر توسعه بيابد و دردسترس باشد كه افراد الزامي براي استفاده از خودرهاي شخصي براي سفرهاي روزانه خودنداشته باشند .
هاشمي تشكري معاون حمل ونقل و ترافيك شهرداري تهران زيرساخت هاي شبكه حمل و نقل شهري پايتخت را غير استاندارد و نامطلوب دانست و گفت : براساس مصوبه دولت و مجلس سهم حمل و نقل عمومي شهر تهران تا پايان برنامه 5ساله چهارم بايد به 75درصد افزايش يابد.
محسن هاشمي مدير عامل شرکت متروي تهران هم با اشاره به اينكه افزايش روز افزون خودرو و نامناسب بودن معابر شهري در ترافيک شهر تهران نقش دارد مي گويد: جز با توسعه شبکه حمل ونقل شهري كه زير ساخت ان حمل ونقل ريلي است نمي توان بر غول ترافيک تهران فائق امد .
هدايتي کارشناس ارشد ترافيک هم با بيان اينکه هر روز برگستره زماني و جغرافيايي ترافيک شهر تهران افزوده مي شود مي گويد: به علت شبکه نامناسب و ناکافي حمل و نقل عمومي در شهر تهران، شهروندان بيشتر بر استفاده از خودرو شخصي تاکيد دارند.
*****
مديريت تقاضاي سفر : بسياري از كارشناسان بر مديريت تقاضاي سفر به عنوان يك عامل مهم در مهار ترافيك تاكيد دارند و معتقدند ارائه خدمات به مردم در قالب شهر الكترونيك مي تواند نقش مهمي در كاهش سفرهاي غير ضروري در سطح شهر داشته باشد .
هدايتي كارشناس ارشد ترافيك با بيان اينكه توسعه شبكه حمل و نقل ، ساخت و ساز بزرگراه ، خيابان و معابر در سطح شهر فقط براي رفع مشكل ترافيك راه گشا نيست گفت : بايد بامديريت تقاضاي سفر هم تعداد سفرها را كاهش داد و زمان سفرها را
توزيع كرد.
هاشمي تشكري هم با تاكيد برمديريت تقاضاي سفر در مهار ترافيك افزود: با بهره گيري از تجربه موفق ديگران مي توان به جاي راه سازي و ايجاد ابزار تسهيل حركت با ايجاد شهرك هاي الكترونيك و ارائه خدمات الکترونيک در فضاي مجازي که هم اکنون در پايتخت نيز عرضه مي شود ؛ بيشتر دستگاهها با برنامه ريزي مناسب در اين خصوص گام بردارند .
*******
ازدياد خودرو در سطح شهر و پايين بودن كيفيت انها : سرهنگ هاشمي نامناسب بودن معابر و خيابان هاي شهر، تناسب نداشتن شمار وسائل نقليه با سطح معابر شهري را از ديگر عوامل ترافيک در پايتخت برشمرد و مي گويد: سطح عبور و مرور و فضاي پاركينگ درشهر تهران 38ميليون مترمربع است و اين فضاي گنجايش 500 هزار خودرو با سرعت 30كيلومتر بيشتر ندارد واين درحاليست كه روزانه 3ميليون و 600 هزار خودرو در اين معابر تردد مي کند و در واقع از 7و 7دهم برابر ظرفيت معابر و خيابانهاي سطح شهر استفاده مي شود .
وي با اشاره به ساختار نامناسب هندسي معابر پايتخت گفت :97درصد از تقاطع هاي شهر تهران همسطح هستند که اين خود موجب ترافيک در سطح شهر مي شود.
سرهنگ هاشمي بااشاره به حجم زياد و كيفيت پايين و خودروها درحال تردد در پايتخت افزود:خودروسازان از استاندارد 4دهه گذشته براي توليد خودرو استفاده مي كنند و خودروهاي بدون ايمني و ضعيف به لحاظ بازدارندگي ، فرمانپذيري توليد مي كنند و هيچ كسي براي آن پاسخگو نيست .
****
ضعف اموزش و فرهنگ ترافيک :
ترافيك متاثر از انسان، راه ،وسيله نقليه و مقررات است با اندكي تامل مي توان دريافت كه نقش انسان درميان عوامل خيلي مهمتر است چراكه انسان هم واضع قوانين و مقررات و هم سازنده راه و وسيله نقليه است ، پس بايد براي نقش انسان در ترافيك جدي بود و براي رفع مشكل ترافيك انسان را محور اموزش قرار داد كه اين موضوع به علت اينکه
زمانبر است كمتر به ان پرداخته مي شود .
معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران با بيان اينكه كار فرهنگي زودبازده نيست گفت : به منظور نهادينه كردن فرهنگ ترافيك بايد همه دستگاهها ورود كنند و همه رده هاي سني در زمره مخاطبان اموزش قرار گيرند .
هدايتي كارشناس ارشد ترافيك پايبندي به مجموعه قوانين راهنمايي و رانندگي ، تفكر جمعي و احترام به حقوق ديگران ، احساس تعلق به شهر ، نظم در رانندگي و فرهنگ استفاده درست از امكانات را ازجمله مصاديق فرهنگ ترافيك مي داند ومي گويد : كارفرهنگي زمان بر و نتايج ان ماندگار است كه به علت بلند مدت بودن مسئولان كمتر سراغ ان مي روند .
بايد فرهنگ شهروندي را تا حدي ارتقا داد كه علاوه بر غلبه روحيه جمع گرايي بر شهروندان، آحاد جامعه ديدگاه قانون گريزي نداشته باشند.
سرهنگ هاشمي با اشاره به ضعف اموزش و فرهنگ سازي ترافيك در ميان شهروندان گفت :همه افراد جامعه بدون درنظرگرفتن سن و جنس و ميزان تحصيلات نياز به اموزش در خصوص ترافيك دارند.
بهروز مدير عامل شركت كنترل ترافيك شهرداري تهران با بيان اينكه نهادينه شدن فرهنگ ترافيك نقش مهمي در رواني ترافيك دارد مي گويد: گره عمده ترافيك در شهر تهران پايبند نبودن به فرهنگ ترافيك و نهادينه نشدن ان در ميان شهروندان است ، همه ما با فرهنگ ترافيك اشنا هستيم ولي به ان اهميت نمي دهيم .
*****
راهكار حل ترافيك تهران:
هر چند معضل ترافيك پايتخت براي همه ما به يك پديده ناميمون و مشكلي طاقت فرسا تبديل شده است ولي مي توان در سايه عزم ملي ، مديريت واحد و منسجم و كارامد با برخي اقدامات از جمله توسعه زير ساخت ها و شبكه حمل و نقل شهري ، قوانين و مقررات مدون با ضمانت اجرايي قوي ، مديريت تقاضاي سفر ، ارتقاي فرهنگ ترافيك ، بر اين پديده ناميمون چيره شد و تردد ارامي را براي شهروندان رقم زد .
سرهنگ هاشمي رئيس پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ راه برچيدن گره ترافيكي شهر تهران را در مديريت مبتني برطرح و برنامه بلند مدت ، اصلاح قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي ، نهادينه كردن فرهنگ ترافيك ، توسعه شبكه حمل و نقل عمومي راحت ، ارزان ،سريع و دردسترس مي داند .
تشكري معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران با بيان اينكه نبايد رفع مشكل ترافيك را به زمان بسپاريم تاكيد كرد: با سرمايه گذاري مناسب، بهره گيري از تجربه هاي موفق در خصوص ترافيك ، توسعه شهر الكترونيك، توسعه حمل و نقل عمومي در سايه همكاري دستگاهها و حمايت ها و همراهي شهروندان مي توان بر اين مشكل فائق امد .
هدايتي كارشناس ترافيك ايجاد شهري ارام و راحت را در گرو مديريت تقاضاي سفر و توسعه شبکه حمل و نقل عمومي كارامد، سريع، پاك، راحت، انبوه و قابل دسترس دانست .
و سخن آخر اين كه
اميدواريم يك روزي همه شاهد تهراني خلوت بدور از هول و هراس ديو هزار سر ترافيك و شهري ارام و راحت باشيم و "تهران خلوت" دچار مرگ تدريجي نشود و چه هنگام اين مهم تحقق مي يابد ......................... شايد وقتي ديگر.
