سایه‌ سنگین میراث ترامپ بر دیپلماسی بایدن

یک روزنامه آمریکایی در گزارشی مطرح کرد سیاست‌های مخرب دونالد ترامپ در قبال ایران، به سه طریق عمده دیپلماسی بایدن را در زمینه احیای توافق هسته‌ای ایران به چالش کشیده است.

به گزارش ایسنا، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی درباره تاثیر سیاست‌های مخرب دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا بر دیپلماسی دولت بایدن در قبال ایران، نوشت: عوامل زیادی در چشم‌انداز رو به افول احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ دخیلند. اما شاید چیزی به اندازه میراث رئیس جمهور ترامپ، سر راه تلاش‌های دولت بایدن مانع ایجاد نکرده است.

نیویورک تایمز می‌افزاید: مسلما، این آقای ترامپ بود که در سال ۲۰۱۸، از توافق هسته‌ای که در دولت باراک اوباما مذاکره شده بود، خارج شد و آن را «بدترین توافق ممکن» خواند. اما کاری که او کرد، بیش‌تر از مانع ایجاد کردن بود. مقامات آمریکایی و تحلیل‌گران می‌گویند، اقدامات او به طور گسترده‌ای توان آمریکا برای مذاکره با تهران را به چالش کشید که خواسته‌هایی فراتر از توافق هسته‌ای مطرح کرده و رئیس جمهور بایدن بدون گرفتن امتیاز راضی به اجابت آن‌ها نشده است.

در گزارش این روزنامه آمده است: توافق اصلی برنامه هسته‌ای ایران را در ازای کاهش تحریم‌های اقتصادی اعمال شده بر آن که اقتصادش را با مشکل رو به رو کره بود، محدود می‌کرد. پس از آن که آقای ترامپ از توافق خارج شد و دوباره تحریم‌ها را اعمال کرد، ایران هم شروع کرد به تخطی از مفاد آن.

این گزارش مطرح می‌کند: با وجود هیچ گونه امتیازی در زمینه توافقی جدید و پیشرفت مدام ایران به سمت توامندی‌های هسته‌ای، دولت بایدن ممکن است مجبور شود که یا بپذیرد ایران ظرفیت ساختن یک بمب را دارد یا اقدامی نظامی انجام دهد که مانع انجام دادن این کار شود. موضع ایران همچنان این است که برنامه هسته‌ای آن اهدافی صلح‌آمیز را دنبال می‌کند، مانند تولید ایزوتوپ‌های پزشکی برای تشخیص و درمان بیماری‌.

نیویورک تایمز همچنین نوشت: رابرت مالی، نماینده  ویژه آمریکا در امور ایران ، ماه پیش در یک جلسه استماع در کنگره گفت،  ترامپ یک بحران هسته‌ای بیهوده برای بایدن بر جای گذاشت و فرصت حفظ توافق کم شده است.

در ادامه این گزارش آمده است: مذاکرات در وین برای احیای توافق هسته‌ای از اواسط مارس دچار وقفه شده است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، روز دوشنبه گفت، مقامات ایران «بایدن تصمیم بگیرند و بایدن خیلی زود این تصمیم‌گیری را انجام دهند که ببینند آیا می‌خواهند بر اساس چیزی که مذاکره شده پیش بروند یا نه و این کار در صورتی که ایران بخواهد، می‌تواند به سرعت انجام بگیرد.»

نیویورک تامیز نوشت: این ماه، پس از آن که آمریکا و متحدان اروپایی آن از ایران به خاطر عدم همکاری با بازرسان بین‌المللی[آژانس بین‌المللی انرژی اتمی] انتقاد کردند، مقامات تهران با خاموش و خارج کردن دوربین‌های نظارتی آژانس در تاسیسات هسته‌ای این کشور، اقداماتشان را شدت بخشیدند. بلینکن گفت، این اقدامات ایران «دل‌گرم‌کننده» نیستند.

در ادامه گزارش این روزنامه آمده است: روز سه‌شنبه، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفت که ایران طرح جدیدی به آمریکا ارائه کرده است اما جزئیاتی در این باره ارائه نکرد. او گفت، « ایران هیچ وقت از میز مذاکره کنار نکشیده است و بر این باور است که مذاکرات و دیپلماسی بهترین راه رسیدن به توافقی خوب و با دوام است». یک مقام ارشد دولت آمریکا در واشنگتن که از نزدیک در جریان مذاکرات است، گفت از هیچ گونه طرح پیشنهادی از سوی ایران اطلاعی ندارد اما آمریکا از ایده‌هایی که به توافق منجر می‌شوند، استقبال می‌کند.

نیویورک تایمز نوشت: طبق اظهارات چندین نفر که در جریان امور مذاکرات هستند، سایه میراث ترامپ به سه طریق قابل توجه بر این مذاکرات سنگینی می‌کند. اولی همان چیزی است که ایرانی‌ها آن را سلب اعتمادی شگرف تلقی می‌کنند؛ خروج یک‌جانبه ترامپ از توافق هسته‌ای، علیرغم پایبندی ایران به مفاد این توافق، مهر تاییری بر هراس تهران از این بود که آمریکا چقدر سریع‌ می‌تواند پس از برگزاری یک انتخابات تغییر رویه دهد.

در ادامه این گزارش آمده است: ایرانی‌ها پای میز مذاکره در وین خواستار تضمینی شده‌اند که هر کسی پس از بایدن به قدرت برسد، نتواند دوباره توافق را فسخ کند. ۲۵۰ نفر از ۲۹۰ نماینده مجلس شورای اسلامی ایران در اواخر فوریه نامه‌ای به رئیس جمهور ایران نوشته و از او خواستند « از تجربیات گذشته درس بگیرد» و «بدون دریافت تضمین لازم، هیچ توافقی را قبول نکند». مقامات دولت بایدن گفته‌اند چنین چیزی با توجه به نظام دموکراتیک آمریکا امکان‌پذیر نیست(مذاکرات هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی در دوران ریاست جمهوری جورج دبل‌یو بوش آغاز شد و در سال ۲۰۱۵ با یک التزام عملی ریاست جمهوری آمریکا در دوران باراک اوباما به توافق هسته‌ای منتهی شد. این توافق هیچ‌گاه به عنوان یک معاهده در سنای آمریکا تصویب نشد.)

نیویورک تایمز در این راستا نوشت: یکی از نگرانی‌های ایرانی‌ها در این زمینه این است که شرکت‌های خارجی اگر فکر کنند فشار تحریم‌های آمریکا ممکن است دوباره بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی اعمال شود، ممکن است به سرمایه‌گذاری در ایران بی‌میل باشند.

در ادامه گزارش این روزنامه آمده است: دومین مانع عمده‌ای که ترامپ سر راه احیای توافق هسته‌ای ایجاد کرد، اعمال حدود ۱۵۰۰ تحریم جدید علیه ایران بود. ایران اصرار داشته است که این تحریم‌ها لغو شوند و روی یکی از آن‌ها بیش از همه پافشاری کرده است که قرار دادن نام سپاه پاسداران ایران در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا در سال ۲۰۱۹ بود. دولت‌های قبلی آمریکا سپاه پاسداران را که [ادعا می‌شود] بر نیروهای نظامی نیابتی ایران در لبنان، سوریه و یمن نظارت می‌کند و در عراق به شورشیانی که آمریکایی‌ها را کشته‌اند کمک کرده، محکوم کرده‌اند. اما آن‌ها نسبت به اعلام کردن شاخه نظامی یک کشور خارجی به عنوان یک گروه تروریستی هشدار داده بودند.

این روزنامه همچنین نوشت: مذاکره‌کنندگان ایرانی گفته‌اند، بایدن باید برای رسیدن به یک توافق، نام سپاه پاسداران را از این فهرست خارج کند. اما بایدن بدون این که ایران امتیازات دیگری ارائه کند، از انجام دادن این کار سر باز زده است و بلینکن در ماه آوریل، این گروه را یک سازمان تروریستی اعلام کرد.

گزارش نیویورک تایمز آورده است: برخی تحلیل‌گران این موضوع را بیشتر نمادین می‌دانند. آمریکا تا همین الان هم سپاه پاسداران و فرماندهان آن را به شدت تحریم کرده است و انتظار می‌رفت تاثیر این تنبیه‌ها پیامدهای بلندمدتی برای اقتصاد ایران به همراه بیاورد. با این وجود، سنای آمریکا لایحه‌ای غیرالزام‌آور را در ماه مه با آرای ۶۲ به ۶۳ تصویب کرد که مانع بایدن از خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست می‌شود. یک مقام ارشد دولت آمریکا که می‌خواست نامش فاش نشود، گفت، دولت این کشور حاضر بوده است این اقدام را انجام دهد، اما تنها اگر ایران آمادگی ارائه تضمین‌های جدیدی درباره نگرانی‌های امنیتی مرتبط با سپاه پاسداران باشد.

این روزنامه به مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران درباره احیای توافق هسته‌ای، به عنوان مانع سوم بر جای مانده از زمان دولت دونالد ترامپ یاد کرده و نوشت: ترامپ پس از صادر کردن دستور ترور قاسم سلیمانی، یک فرمانده ارشد ایرانی در سال ۲۰۲۰، ایران را بیش از پیش برآشفت.

در این گزارش درباره مشکلی که مانع سوم ایجاد می‌کند، آمده است: رابرت مالی در طی مذاکره با ایران در وین از طریق میانجی‌های اروپایی از هتل دیگری در آن سوی خیابان با ایران ارتباط برقرار می‌کرد. این موجب کند شدن روند مذاکرات و در برخی مواقع، موجب ایجاد سوء تفاهم‌هایی زمان بر می‌شد.

این روزنامه همچنین نوشت: مقامات دولت ترامپ انتظار چنین پیچیدگی‌هایی را در سطوحی مختلف داشته‌اند، چون در واقع، آن‌ها سیاستی را ایجاد کردند که بخشی از هدفش این بود هرگونه مذاکرات را در آینده، بدون تغییراتی مشهود در رفتار ایران سخت کند.

نیویورک تایمز از سوی دیگر مطرح کرد: مقامات دولت بایدن می‌گویند، ترامپ خواسته‌های بیشینه‌گرایی از ایران داشت که واقع بینانه نبودند، حتی با توجه به فشار اقتصادی زیادی که دولتش بر تهران اعمال کرده بود.

این روزنامه می‌نویسد، دنیس راس، نویسنده و دیپلمات پیشین آمریکایی معتقد است دو طرف هنوز انگیزه مصالحه دارند.