آسیبی به نام مناسک زدگی در دوری از سیره پیامبر(ص)

یک استاد حوزه و دانشگاه در خراسان جنوبی گفت: آنچه ما را امروز از سیره پیامبر(ص) دور می‌کند مناسک زدگی است به این معنا که به ظاهرعبادات توجه می‌کنیم اما از روح و باطن آنان غافل هستیم.

حجت‌الاسلام حسین قاسمی، در رابطه با درس‌هایی از بعثت پیامبر(ص)، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: مهم ترین پیام مبعث را نهج البلاغه و قرآن کریم بیان کردند؛ خداوند در قرآن می‌فرماید که در میان افرادی که سواد خواندن و نوشتن نداشتند پیامبری را مبعوث کردیم تا ابتدا آنان را از نظر اخلاقی تزکیه کرده و سپس کتاب و حکمت را برای آنان بیان کند.

وی با بیان اینکه با عمل به سیره پیامبر(ص) در واقع خود را از نظر اخلاقی تهذیب کرده و رذائل را از خود دور کرده و فضائل اخلاقی را به خود نزدیک می‌سازیم، تصریح کرد: در نهج البلاغه نیز جمله معروفی در مورد بعثت همه پیامبران وجود دارد و این است که امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند خداوند پیامبرانش را به سوی مردم مبعوث کرد و برای مردم فرستاد تا از مردم بخواهند که به پیمان فطرت خود وفا کنند.

این دکترای مدرسی معارف اسلامی با تاکید بر پایبندی بر فطرت و بیدار شدن آن به عنوان مهم ترین پیام بعثت پیامبران، اظهار کرد: باید با تزکیه نفس، خودسازی و با فهم و درک کتاب قرآن و فراگرفتن حکمت‌ها فطرت درون خود را بیدار کنیم و این همان امری است که پیامبر(ص) برای آن مبعوث شدند.

قاسمی با اشاره به چگونگی بهره گیری غیرمسلمانان از رسالت پیامبر(ص)، ادامه داد: خداوند فرموده که پیامبر رحمت است و بدیهی است پیامبر اسلام از این جهت رحمت است که مردم با قبول رسالت از الطاف معنوی ایشان استفاده کنند و در این راستا باید گفت تا زمانی که غیرمسلمانان مسلمان نشوند نمی‌توانند از این رحمت بهره ببرند و هرچند الطافی برای غیرمسلمانان نیز وجود دارد، اما جزئی است.

وی در مورد پیاده سازی سیره پیامبر(ص) به تناسب اقتضائات زمان، اظهار کرد: زمانی که ایشان حکومت اسلامی را تاسیس کردند بسیار متفاوت با زمان حاضر بود؛ جامعه عرب آن روز بسیار ساده و ابتدایی زندگی می‌کردند و حتی یک حکومت امپراطوری مذهبی در عربستان نبود و اولین حکومت را پیامبر(ص) تاسیس کردند.

قاسمی ادامه داد: درست است که در آن زمان جامعه ابتدایی بوده و تکنولوژی و صنعت وجود نداشت و با ابزار آن زمان نمی‌توان با دشمن مقابله کرد، اما قرآن کریم قاعده کلی را مشخص کرده و فرموده که هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با دشمنان‌، آماده سازید و همچنین اسبهای ورزیده برای میدان نبرد، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید! و همچنین گروه دیگری غیر از اینها را، که شما نمی‌شناسید و خدا آنها را می‌شناسد و هر چه در راه خدا و تقویت بنیه دفاعی اسلام انفاق کنید، بطور کامل به شما بازگردانده می‌شود و به شما ستم نخواهد شد.

وی با بیان اینکه در این زمان نیز باید براساس علوم جدید با دشمن مبارزه و حکومت داری کرد چراکه سیره پیامبر(ص) دفاع از اسلام بوده اما شکل آن در این زمانه تغییر پیدا کرده است، تصریح کرد: نکته بعدی این است که آیا لازم است به تمام سیره پیامبر(ص) عمل شود که در این مورد باید سیره ایشان را به سه بخش تقسیم کرد؛ ابتدا تکالیفی مربوط به پیامبر(ص) که به طور مثال واجب بودن نماز شب است که برای دیگران مستحب است.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: دسته دوم امور مستحب هستند و این موارد نیز الزامی نیست که رعایت شود؛ دسته سوم اموری است که جز تکالیف جامعه مسلمانان بوده و باید حتما رعایت شود.

قاسمی با بیان اینکه مهم ترین شاخصه‌ سیره پیامبر(ص) برخورد خوب و مداراکردن با مردم است که اگر اینگونه نبود مردم جذب ایشان نمی‌شدند، اظهار کرد: آنچه ما را امروز از سیره ایشان دور می‌کند مناسک زدگی است به این معنا که به طور مثال به ظاهر عبادات توجه می‌کنیم اما از روح و باطن آنان غافل هستیم؛ مناسک به منزله جسم انسان و صفات و ویژگی‌های اخلاقی به منزله روح انسان است‌ و کسی که فقط به ظاهر واجبات بپردازد اما از روح معنویات و اخلاق غافل باشد به سیره پیامبر عمل نکرده است.

وی افزود: اگر انسان در زندگی اجتماعی خود رشد اخلاقی نداشته و فقط به مناسک و عبادات توجه کند، رشد ناهمگونی در عبادات خود دارد و به اصل آنچه بعثت برای آن اتفاق افتاده نخواهد رسید چراکه گاهی همه عبادات و نماز را رعایت می‌کنیم اما در اخلاق حرفی برای گفتن نداریم که این‌ امر با سیره پیامبر(ص) تناسب ندارد.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: جامعه امروز ایران به نظر می‌رسد در جنبه ساده زیستی و دوری از تجملات نیاز به توجه بیشتر به سیره پیامبر اسلام(ص) دارد؛ جنبه بعدی مدارا و خوش اخلاقی با دیگران است که همیشه بدان نیاز داریم.

قاسمی با بیان اینکه اگر ساده زیستی رعایت شود مشکلات اقتصادی کاهش می‌یابد، افزود: پیامبران به دنبال تعلیم مسائلی بودند که بشر به آنان پی نمی‌برد؛ مانند سعادت ابدی، اخلاق و معنویت و معاد؛ به همین خاطر اگر بخواهیم مفاهیم دینی و انسانی را درک کنیم چاره‌ای جز دریافتن و توجه به رسالت نداریم.

وی یادآور شد: یادمان باشد مهم ترین اخلاق، اوصاف و آداب زندگی پیامبر(ص) خوش رفتاری و برخورد خوب با مردم بوده و در سیره ایشان حکومت داری در کنار تدین دیده شده است که باید مسئولان و مردم حتما بدان توجه کنند.