زیان 47 میلیارد تومانی «هما»

سرمایه: شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) در سال 87 حدود 47 میلیارد تومان زیان دید که این زیان نسبت به سال 86 حدود 28 میلیارد تومان افزایش داشته است. این در حالی است که هم اکنون زیان دهی یکی از چالش های واقعی هما به منظور خصوصی سازی به شمار می رود.

مدیرعامل سابق شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران بارها در خصوص دلایل تاخیر در روند واگذاری مورد سوال قرار می گرفت اما وی براین باور بود که به دلیل پایین بودن نرخ بلیت هواپیما به یک شرکت زیان ده تبدیل شده و همین مساله موجبات کندی امور واگذاری آنها را فراهم کرده است.

وی در این خصوص معتقد بود تا زمان کاهش زیان و افزایش سوددهی نمی توان زمان آغاز واگذاری سهام «هما» را اعلام کرد. این در حالی است که از سوی برخی از دست اندرکاران فعال در بورس زمان واگذاری سهام شرکت ایران ایر نیمه دوم سال 87 اعلام شده بود.

فعالیت شرکت های هواپیمایی با شرکت های تولیدی متفاوت است به همین دلیل ایرلاین ها در سراسر دنیا جزء شرکت های سودده به شمار نمی روند یا اینکه از حاشیه سود پایین برخوردار هستند. فرهاد پرورش مدیرعامل ایران ایر در گفت و گو با سرمایه بازده صنعت هوایی براساس آمار بین المللی سال 2008، در شرایط عادی را 7/3 درصد اعلام کرد در حالی که در صنایع غذایی این بازدهی حدود 10 تا 27 درصد اعلام شده است.

حسامی مدیر عامل سابق هما همواره اذعان می داشت: «به رغم تمایل برای اجرای اصل 44 در مجموعه «هما» باید بگویم تا زمانی که ساختار هما تغییر نکند شرایط رفتن به بورس را ندارد. چگونه ممکن است در شرایطی که شرکت ها به سهامداران خود 20 تا 30 درصد سود می دهد هما دو تا سه درصد سود به سهامداران ارائه کند.»

البته رحمتی وزیر سابق راه و ترابری نیز که بارها در مورد زیان ده بودن هما مورد سوال قرار می گرفت باور داشت؛ شرکت هما زیان ده نیست بلکه این امر ناشی از نوع حسابرسی هماست و در صورت برآورد درآمد - هزینه می توان گفت این شرکت نه تنها زیان ده نیست بلکه سودده است. پرورش مدیرعامل ایران ایر در این خصوص اظهارنظر کرد: «ما نیز معتقدیم چنانچه بر مبنای اصول بین المللی اقدام کنیم می توانیم سودده باشیم چراکه به دنبال تحریم های اعمالی بر صنعت هوایی ایران خرید ناوگان به دشواری صورت می گیرد و خرید هر قطعه به صورت واسطه انجام می شود نه مستقیم. همین امر ناشی از افزایش 5 تا 10 درصدی خرید واسطه ای نسبت به خریدهای مستقیم است. همچنین هزینه های تعمیراتی ناوگان نه تنها در هما بلکه در سایر ایرلاین ها به سختی و با هزینه های بالا صورت می گیرد.»

اما به هر حال فرهاد پرورش که به تازگی سکان هدایت شرکت هواپیمایی «هما» را در دست گرفته پیرامون این مطلب که بالاخره تکلیف واگذاری هما و شرکت های زیرمجموعه آن به کجا رسید؛ اظهارداشت: «براساس آخرین مصوبات مجموعه هتل های هما از طریق مزایده و شرکت ایران ایرتور از طریق بورس تا پایان امسال به صورت 100 درصدی به بخش خصوصی واگذار خواهد شد.»

وی اعلام کرد: «در صورت فراهم شدن شرایط این دو شرکت تا پایان سال جاری واگذار خواهند شد.»پرورش در پاسخ به سوال «سرمایه» مبنی بر اینکه در گذشته مدیران هما تمایلی به واگذاری این شرکت به بخش خصوصی را نداشته و با آمدن شما آیا این عدم تمایل وجود دارد؛ اظهارداشت: «بعید می دانم. در راستای خصوصی سازی آن هم برای شرکتی با این عظمت باید شرایط لازم فراهم و فرهنگ سازی مناسب صورت گیرد در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهیم شد.در این مورد نیز می توانید از معاون خصوصی سازی سوال کنید که طی یک سال گذشته چه اقدامات و جلساتی صورت گرفته است.» وی در مورد روند و زمان واگذاری «هما» اظهارداشت: «در صورت واگذاری هتل های هما و ایران ایرتور تا پایان سال، واگذاری هما روان خواهد شد چراکه براساس آخرین مصوبات شرکت هما نیز باید تا پایان امسال به بخش خصوصی واگذار شود اما این مهلت قابل تمدید است.»

هم اکنون روند خصوصی سازی در سازمان بورس و خصوصی سازی در حال انجام است و مشکل اصلی تنها زیان دهی است که پروسه آن باید طی شود.

به اعتقاد پرورش موضوع واگذاری ایران ایر متفاوت از سایر شرکت هاست چراکه براساس آخرین مصوبه 20 درصد آن دولتی است و 80 درصد آن باید واگذار شود که اگر دو شرکت مزبور واگذار شوند طبیعتاً خصوصی سازی هما روان تر خواهد شد.

پرورش از زیان دهی «هما» به عنوان چالش جدی این شرکت یاد کرد: «زیان دهی یک شرکت باعث بی تمایلی و عدم استقبال در بورس می شود.»

وی متذکر شد: «هما یک شرکت دولتی است و باید دستورات دولت را اجرا کند. هم اکنون یکسری پروازها در دستور کار هما قرار دارد که تکلیفی است یعنی به سبب مقتضیات سیاسی و اقتصادی کشور یکسری پروازها را دولت تشخیص می دهد که انجام شود، هرچند اینگونه پروازها از نظر بازرگانی سودده نباشند.»

گفتنی است؛ شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در سال 84 با 40 میلیاردتومان، در سال 85 با 28 میلیارد تومان، در سال 86 با زیانی 19 میلیارد تومانی مواجه شد به گفته مدیر عامل هما در سال 87 این شرکت با چشمگیری زیان تقریباًدر حدود 47 میلیارد تومان مواجه بوده است.

گفته می شود هزینه ایران ایر به ازای هر ساعت صندلی پرواز به طور متوسط 35 هزار تومان است اما متوسط درآمد نیز به ازای هر ساعت صندلی 30 هزار تومان است.

پرورش درباره دلایل افزایش زیان دهی «هما» توضیحاتی ارائه کرد: «افزایش هزینه های تعمیراتی و فرودگاه های داخلی و خارجی، اثرپذیری شرکت های هواپیمایی از بحران اقتصادی جهانی، پروازهای تکلیفی و خصوصاً دوفرودگاهی بودن و مهم تر از همه صندوق بازنشستگی کارکنان هما از عوامل اصلی این زیان به شمار می روند.»

ثابت ماندن نرخ بلیت علت زیان دهی

به اعتقاد پرورش ثابت ماندن قیمت بلیت هواپیما عمده ترین علت زیان دهی این شرکت به شمار می رود چراکه هزینه های عملیاتی همچنان رو به افزایش است و همین امر باعث شده درآمد شرکت هما حدود 700 تا 800 میلیارد تومان باشد.میانگین سالانه خرید هواپیما در شرکت هما از 2/1 فروند هواپیما در سال57 به10 فروند هواپیما در سال جاری افزایش یافته است. در حال حاضر تعداد هواپیماهای باری و مسافری هما به 64 فروند رسیده است.هم اکنون سه فروند هواپیمای باری در ناوگان این شرکت پرواز می کند.