| |
جام جم آنلاين: از دوازدهمين روز آبان امسال اعزام زائران به حج تمتع آغاز مي‌شود و صد‌ها هزار زائر از سراسر دنيا تا رسيدن به پيشگاه دوست، سفري معنوي را آغاز مي‌كنند، اما بجز معنويتي كه حج براي خيلي‌ها به ارمغان مي‌آورد كساني هم وجود دارند كه كيسه‌هايشان را از قبل حج پرمي‌كنند و دست قانون از دامن‌شان كوتاه است يا چنان به زير و بم قوانين آگاهند كه اصول چشم‌بندي در برابرش را بهتر از هر كسي آموخته‌اند!
شايد براي ما آدم‌هاي عادي كه هنوز راه‌هاي زد و بند و پول درآوردن بدون كار كردن را ياد نگرفته‌ايم تصور اين كه بتوان به واسطه حج تمتع و عمره ميليون‌ها ميليون تومان پول به جيب زد، ناممكن به نظر برسد اما واقعيت اين است كه فراواني متقاضيان اين دو سفر و شرايط خاص آنها، سال‌هاست محل سوءاستفاده گروهي از سودجويان شده است و ما قصد داريم در اين گزارش به برخي از اين روش‌ها اشاره كنيم.
شركت‌هاي واسطه‌گر، سودجويان در سايه
وقتي مصطفي خاكسارقهرودي، رئيس سازمان حج و زيارت در گفتگو با «جام‌جم» اعلام مي‌كند به دليل تصميم كميته مبارزه با آنفلوآنزاي خوكي، سازمان حج و زيارت امسال به جاي اعزام 97 هزار نفر زائر كه سهميه ايران محسوب مي‌شد تنها 65 هزار نفر را به حج مي‌فرستد، شما لابد گمان مي‌كنيد امسال بازار دلالان فيش حج كه از طريق خريد و فروش فيش‌هاي حج، سفر سالمندان را به حج تسهيل مي‌كردند و جوان‌ها را خارج از نوبت مي‌فرستادند، كساد مي‌شود اما در اشتباهيد! چون آنها به بهانه اين كه سال آينده ممنوعيتي براي اعزام سالمندان در كار نيست، همچنان مشغول خريد و فروش فيش به سالمندان هستند. به اين گفتگو كه خبرنگار روزنامه جام‌جم با يكي از اين بنگاه‌ها داشته است توجه كنيد:
مادربزرگ من خيلي آرزوي حج دارد. با توجه به اين كه ايشان بالاتر از سن مجاز براي اعزام به تمتع است، فكر مي‌كنيد راهي براي سفرشان به مكه وجود داشته باشد؟
دو راه را پيشنهاد مي‌كنم. اولي خريد فيش حج تمتع موسم بعدي است كه هزينه‌اش حدود 5 ميليون تومان است. راه دوم هم خريد فيش عمره براي اسفند است به قيمت يك ميليون و پانصد هزار تومان كه البته راه دوم احتمالش تقريبا صددرصد است.
شما فكر مي‌كنيد نظر دولت درباره جلوگيري از اعزام بالاي 65 ساله‌ها به حج تا سال آينده عوض مي‌شود و يا از اسفند امسال به آنها اجازه سفر عمره رفتن مي‌دهند؟ من در روزنامه‌ها خوانده‌ام آنفلوآنزاي نوع A تا دو سه سال آينده هم ماندگار است.
بله مطمئن باشيد آنها نمي‌گذارند اوضاع همين‌طور بماند. ما اطمينان داريم مادربزرگ شما هم امسال به عمره مي‌رود و هم سال آينده به تمتع.
خودم چطور؟ منظورم اين است كه اگر نخواهم منتظر بمانم راهي وجود دارد كه بتوانم خارج از نوبت به حج اعزام بشوم؟
حتما. براي موسم بعدي حج، شما هم اعزام مي‌شويد. البته قيمتش حدود 10 ميليون تومان است.
هر چند پاسخگوي تلفن اين دفتر خريد و فروش فيش حج، قيمت اعزام خارج از نوبت يك غيرسالمند را حدود 10 ميليون تومان تعيين كرد، تماس‌هاي ديگر نشان داد اين رقم گاهي تا 12 ميليون و 500 هزار تومان نيز صعود مي‌كند.
نكته جالب اينجاست كه برخي از اين دفاتر سال‌هاست بدون داشتن مجوزي مشخص در حال فعاليت هستند و سازمان حج و زيارت به عنوان تنها متولي حج كشور با وجود شكايت‌هاي متعدد هنوز نتوانسته است از فعاليت آنها جلوگيري كند.
رئيس سازمان حج و زيارت در اين باره توضيح مي‌دهد: ما معتقديم فعاليت اين شركت‌ها غيرقانوني است و از آنها شكايت كرده‌ايم و حتي اين شركت‌ها در دادگاه محكوم شده‌اند. اما اقدام اساسي‌تري كه براي متوقف كردن اين شركت‌ها كرديم آزاد كردن خريد و فروش فيش حج از طريق 1500 دفتر ويژه سازمان حج و زيارت در سراسر كشور است.اما با وجود گفته‌هاي رئيس سازمان حج و زيارت اين شركت‌ها همچنان به فعاليت‌شان ادامه مي‌دهند، اين در حالي است كه بسياري از علماي ديني معتقدند فيش حج قابل انتقال نيست چرا كه به عنوان تكليفي شرعي به فرد منتقل مي‌شود با اين حال خلا‡هاي قانوني سبب شده است اين شركت‌ها با دلال فيش‌هاي حج سودهايي ميليوني به دست آورند.
سفارت هم بله؟!
«سفارت عربستان در اعزام زائران آزاد نقش دارد.» شنيدن اين ادعا از زبان هركس به جز خاكسار قهرودي جاي شك و شبهه دارد، اما وقتي اين موضوع از سوي رئيس سازمان حج و زيارت مطرح مي‌شود، به شنوندگان اطمينان مي‌دهد كه سفارت عربستان از شيوه‌اي به جز شيوه سازمان حج و زيارت هر سال زائراني را به عربستان مي‌فرستد.
قهرودي اظهار مي‌كند: اين زائران را بايد به 2 گروه تقسيم كرد. گروه اول كساني هستند كه از طريق آشنايي با سفير و بدون پرداخت هزينه مي‌روند، اما گروه دوم از طريق دلال‌ها به سفارت متصل مي‌شوند و ويزا مي‌گيرند.
او در پاسخ به اين پرسش كه گروه دوم تا چه سقفي هزينه مي‌پردازند، مي‌گويد: هرچند سفارت اظهار مي‌كند هزينه‌اي براي صدور ويزاي حج نمي‌گيرد، اما مسلم است كه وقتي پاي دلال‌ها وسط مي‌آيد كارها صرفا براي رضاي خدا نيست به طوري كه به واسطه دست به دست شدن ويزا بين سفارت و زائر و دلال گاهي قيمت آن به 7 ميليون تومان هم مي‌رسد.
سود ناچيز 21 ميليارد توماني
به گفته خاكسار قهرودي، سفارت عربستان هر سال حدود 2500 تا 3000 نفر را به اين شيوه به حج مي‌فرستد. سفارت عربستان اعزام اين تعداد از زائران را حق خود مي‌داند، اما سازمان حج و زيارت، نارضايتي خود را از اين وضعيت به وزير عربستان منتقل كرده است.
شايد شما هم از آن دست خوانندگاني هستيد كه خيال مي‌كنيد سهم 3000 نفري زائران آزاد سفارت در برابر سهميه 97 هزار نفري امسال كشورمان رقمي ناچيز باشد، اما به اين نكته توجه كنيد كه اگر هر زائر دستكم 7 ميليون تومان براي دريافت ويزا بپردازد، اين رقم براي 3000 زائر حدود 21 ميليارد تومان خواهد شد كه عدد كوچكي به نظر نمي‌آيد!
رئيس سازمان حج و زيارت تاكيد مي‌كند: تعداد زائران امسال حدود 32 هزار نفر كمتر از حد مجاز تعيين شده از سوي سفارت عربستان بود، با توجه به موضوع و براي جلوگيري از تبديل شدن اين سهميه به فرصتي براي اعزام زائران آزاد از سوي سفارت اين كشور هم، نامه‌اي به وزير حج عربستان نوشتيم و از آنها درخواست كرديم اين حق را براي ايران محفوظ نگه دارند.
كره از آب گرفتن در كشورهاي ثالث
سودجويان حج فقط در كشور خودمان يا سفارت عربستان نيستند و اصرار ايرانيان به حج رفتن از هر طريق ممكن باعث شده است، كشورهاي ثالثي مثل دبي، قطر و تركيه هم درگير حج ايراني‌ها شوند و صاحبان تورهاي اعزامي به حج در اين كشورها، در ازاي دريافت پول‌هاي ايرانيان به آنها خدمات ارائه كنند.
از سوي ديگر با توجه به اين كه همه كشورها به نسبت جمعيت‌شان سهمي از اعزام زائر دارند و متقاضيان حج در گروهي از كشورهاي اروپايي كمتر از سهميه تعلق گرفته به آن كشورها هستند، برخي صاحبان تورهاي زيارتي، بخشي از اين سهميه‌ها را در ازاي دريافت هزينه‌هايي به ايرانيان مي‌دهند كه اين اقدام هم علاوه بر وجه خيرخواهانه‌اش، سود مالي براي صاحبان اين تورها دارد.
حج نظارت قوي‌تري مي‌خواهد؟
هرچند رئيس سازمان حج و زيارت كه اين روزها موضوع تمديد نشدن حكمش از طرف وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي شايعه رفتنش از سازمان حج و زيارت را قوت بخشيده است ادعا مي‌كند سودجويي‌ها در حوزه حج، هيچ ارتباطي به نقص نظارتي اين سازمان ندارد، اما واضح است كه انحصاري شدن حج به واسطه اختيارات قانوني اين سازمان آن را موظف به نظارت و جلوگيري از سوء‌استفاده‌هاي مالي كرده است.
