ایرانیان بی سوادند یا کم سواد؟

خبرآنلاین: هنوز هماهنگی کاملی بین وزارت آموزش و پرورش، نهضت سواد آموزی، مرکز آمار ایران و سازمان ثبت احوال وجود ندارد. برخی از 30 میلیون بی سواد می گویند و بعضی 4و نیم میلیون ایرانی را بی سواد می دانند. اما کدام درست است؟

هنوز عده ای معتقدند هنر نزد ایرانیان است و بس. حالا باید پرسید آیا سواد هم نزد ایرانیان است؟ اگر ملاک سواد را توانایی خواندن و نوشتن و محاسبات ساده ریاضی بدانیم، وضعیت ایران چطور است؟ آماری که دیروز منتشر شده نشان می دهد نزدیک به 3 و نیم میلیون ایرانی، فاقد توانایی خواندن و نوشتن ساده هستند، یعنی حدود 5 درصد جامعه. این آماری است که عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفته. بنابر اعلام علیرضا سلیمی، این تعداد بی سواد مطلق در جامعه امروز ایران، زندگی می کنند.

این آمار در حالی اعلام می شود که موضوع دستیابی به حداقل سواد برای اکثریت افراد جامعه، همواره مورد رصد مجامع بین‌المللی بود و سازمانهای بین المللی، هر ساله گزارش‌هایی از روند پیشرفت کشورها در این زمینه را منتشر می‌کنند. دولت ایران نیز مانند سایر اعضای سازمان ملل، با امضای سند جهانی توسعه آموزش متعهد شده است تا سال 2015 میلادی شاخص‌های سواد در جامعه را 50 درصد بهبود بخشد. ولی در شرایط فعلی، نمی توان با قاطعیت عنوان کرد دولت ایران به این هدف، دست یافته، زیرا آمار نگران کننده ای که مراکز آمار و اطلاعات رسمی در ایران منتشر می کنند، نشان می دهد شاخص بی سوادی در کشور، نگران کننده است.

جنبه دیگر نگران شدن از برآوردن شرایط دسترسی به حداقل سواد برای آحاد جامعه، این است که رشد سریع علمی در کشور، موضوعی انکار نشدنی است. آمار رشد علمی ایران در مقاطع مربوط به تحصیلات تکمیلی و همچنین جایگاه پژوهشی ایران در جهان نشان می دهد جامعه علمی کشور ما در ثلث قرن گذشته، با جهش چشمگیری در رشد علمی خود، روبرو بوده و توانسته طی این مدت، میزان تولید علمی در کشور را 18 برابر افزایش دهد. این در حالی است که کشورهای صاحب فناوری، تنها توانسته اند طی این مدت، به 2 برابر رشد علمی برای خود، دست پیدا کنند. اینجاست که تفاوت عظیم بین جامعه بی سواد محض و جامعه علمی و پژوهشی کشور، مشاهده می شود.

این مسئله در حالی نمایان می شود که طبق اظهارات مسئولان نهضت سواد آموزی، ایران برای توسعه آموزش پایه خود در میان بی سوادان، با مشکلاتی مانند نبودن اعتبار یا نیروی انسانی لازم، مواجه نیست و تنها و تنها، مانع باسوادشدن بی سوادان، بی انگیزگی آنها برای حضور در سر کلاس است.

 به این موضوع، مسئله گریز دانش آموزان از تحصیل را نیز باید اضافه کرد. مسئله ای که مدتهاست بر سر تعداد آمار آن، بحث شده. برخی از مسئولان آموزش و پرورش گفته اند تعداد دانش آموزان بازمانده از تحصیل، تنها اندکی بیش از 160 هزار نفر است ولی بعضی کارشناسان آموزشی مانند شیرزاد عبدالهی معتقدند تعداد این دانش آموزان، بسیار بیشتر از این میزان است.

در جدول زیر، به برخی از آمارهای اشاره شده درباره جمعیت بی سواد کشور، اشاره شده است: