جوشاندن آب چه فایده‌ای دارد؟!

فرارو: خیلی از سازمان‌ها جوشاندن آب را برای تصفیه آب کشورهای در حال توسعه و ایمن سازی آب آشامیدنی در موقعیت‌های اضطراری توصیه کرده‌اند هر چند این کار به نیروی انسانی و انرژی زیادی احتیاج دارد.

جوشاندن فقط عوامل بیماریزا را از بین می‌برد و کدورت یا آلودگی شیمیایی همچون آرسنیک را از آب آشامیدنی حذف نمی‌کند. پس قبل از جوشاندن، آب می‌تواند توسط ته نشینی یا صاف سازی خالص گردد.

معرفی
جوشاندن قدیمی‌ترین و موثر‌ترین تصفیه آب خانگی است. این روش تصفیه آب هم در کشورهای در حال توسعه که در آن‌ها آب به طور معمول کیفیت میکروبی خوبی ندارد ترویج می‌شود و هم در کشورهای توسعه یافته و در مواقعی که تصفیه معمول آب دچار مشکل می‌شود و یا سیستم آبرسانی به علت بلایای طبیعی و یا دیگر موارد اضطراری دچار آسیب می‌گردد، چاره ساز است.

در گزارش سال ۲۰۰۸ نشان داده شده که ۲۱. ۲ درصد اهالی آسیای جنوب شرقی آب مصرفیشان را قبل از استفاده می‌جوشانند.

سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که آب وقتی به صورت غلتنده در حال جوش باشد بیانگر این واقعیت است که به درجه حرارت مورد نیاز ضد عفونی نائل آمده است.

به عبارت دیگر اگر جوشاندن آب بصورت درستی انجام شود قادر به غیر فعال ساختن و یا از بین بردن تمامی عوامل مسبب بیماری منتقله از طریق آب است.

این عوامل بیماریزا هم شامل کیست‌های پروتوزوآ هستند که در برابر ضدعفونی کننده‌های شیمیایی مقاومت خوبی از خود بروز می‌دهند و هم ویروس‌ها را در بر می‌گیرد که به علت کوچکی زیاد بصورت مکانیکی توسط میکروفیلتراسیون حذف نمی‌شوند.

حتی گرمای تا ۵۵ درجه سانتیگراد اغلب باکتری‌های بیماریزا، ویروس‌ها، تخم انگل‌ها و پروتوزوآهایی را که بطور معمول در آب بوده و بیماری را از آن طریق منتقل می‌نمایند از بین برده و یا غیر فعال می‌نماید.

برای جوشاندن باید از یک ظرف تمیز استفاده شود و بعد از جوشاندن آب باید در ظرف در پوشیده و تمیز ریخته شود و برای به حد اقل رساندن امکان آلودگی مجدد به دقت دستکاری گردد. (هیچ ظرفی نباید در تماس با آب قرار گیرد و بنابراین برای مصرف، آب باید در ظرف تمیز دیگری ریخته شود)

به رغم سادگی و کارآیی، جوشاندن معایبی را هم دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به نیاز به سوخت قابل خرید اشاره کرد که برای جوشاندن مناسب آب مورد نیاز است و همچنین می‌شود به نیاز شدید این روش به کارگر اشاره نمود.

تاثیر
اگر آب به نقطه جوش برسد، برای کشتن باکتری‌ها، ویروس‌ها، پروتوزوآ‌ها، تخم انگل‌ها و دیگر عوامل بیماریزای آب مناسب است.

غیر فعال سازی ناکامل عوامل بیماریزا در آب جوشیده یا به اینکه استفاده کننده‌ها آب را تا رسانیدن آن به درجه جوش گرم نمی‌کنند بستگی دارد و یا وابسته ذخیره ثانوی آن است.

جوشاندن کدورت، مواد شیمیایی همچون آرسنیک، مزه، بو و رنگ آب را از بین نمی‌برند. بنابراین قبل از جوشاندن، ته نشینی یا حتی صاف سازی (توسط صافی‌های پارچه‌ای یا ماسه‌ای و یا ماسه زیستی) اغلب مورد نیاز است.

حذف باکتری‌ها، ویروس‌ها، پروتووزوآ و تخم‌های انگلی در جوشاندن ۱۰۰ درصد است اما در عمل این امر در مورد باکتری‌ها بازدهی ۹۷ تا ۹۹ درصد دارد اما در مورد کارآیی آن در مورد دیگر عوامل بیماریزا اطلاعاتی در دسترس نیست.

قابلیت کاربرد
آلودگی شیمیایی همانند آرسنیک با جوشاندن حذف نمی‌شود. از طرفی آب مقادیر بالایی آهن (با رنگ قرمز)، کلسیم یا کلر دارد که برای جوشاندن مناسب نیستند.

اگر کلسیم آب زیاد باشد، بعد از جوشاندن رسوبات سفید رنگ در کف ظرف باقی می‌مانند.

در چنین حالتی ظرف پس از هر بار استفاده باید بخوبی شستشو شود. آب جوشیده بی‌مزه است و ممکن است بعضی مردم دوستش نداشته باشند. بنابراین آب جوشیده می‌تواند در فریزر سرد شود و یا تا درجه حرارت اتاق خنک گردد تا مزه خوبی بگیرد.

جوشاندن در جاهایی که منابع سوخت کافی (به عنوان مثال چوب، بنزین، برق، زغال چوب و...) در محل و در تمامی زمان‌ها با قیمت معقول در دسترس است، کاربرد دارد.

به ویژه در مناطق پر تراکم جوشاندن با سوخت چوب مناسب نیست زیرا موجب بهره برداری بیش از حد منابع چوب شده و آسیب زیست محیطی بعدی همچون فرسایش خاک و کویر زایی را رقم می‌زند.

آب جوش در عدم مراقبت سبب سوختگی می‌شود. تماس طولانی مدت با دود آتش یا اجاق هم ممکن است به بروز بیماری‌های تنفسی بینجامد. به همین دلیل فضای درونی محل پخت و پز باید بخوبی تهویه شود.

مزایا
به گونه‌ای کارآمد اغلب عوامل بیماریزا را از بین می‌برد.

یک روش ضدعفونی ساده، ارزان و گسترده است (به ویژه برای مردمی که در فرهنگشان مصرف زیاد چای وجود دارد)

برای جوشاندن می‌توان از اجاق‌هایی که با بیوگاز کار می‌کنند استفاده نمود (به عنوان مثال بیوگاز حاصله از توالت)

معایب
با مصرف سوخت می‌تواند گران تمام شود.

استفاده از سوخت‌های سنتی همچون هیزم، نفت و گاز به کویر زایی و آلودگی هوای داخلی منجر می‌گردد.

مشکلات بالقوه طعم برای مصرف کنندگان دارد.

خطر آسیب دیدگی (به ویژه وقتی بچه‌ها در دور و بر باشند)

کدورت، مواد شیمیایی، مزه، رنگ و بو را حذف نمی‌کند.

جز برای نوشیدنی‌های داغ، آب قبل از مصرف نیاز به خنک شدن دارد.