مردم، فراری از پیام‌های تبلیغاتی

روزنامه آرمان امروز - نگین باقری: قطعا برای شما هم پیش آمده که منتظر دریافت پیام مهمی باشید، اما به جای آن، پیامکی تبلیغاتی دریافت کنید. آن زمان است که از کوره در می‌روید و به تمام اپراتورهای تلفن همراه بد و بیراه می‌گویید، چرا که گاه و بیگاه بر صفحه تلفن همراهتان عرض اندام می‌کنند و کفرتان را در می‌آورند، اما این داستان سر دراز دارد. کافی است وقتی سر کیف هستید یکی از آنها را دنبال کنید. مثلا برای اینکه فال روزتان را ببینید عدد دو را به شماره ای ارسال کنید. آنگاه است که انواع پیام‌ها از سر و کله گوشی تان بالا می‌رود و شما تنها به دنبال روزنه ای می‌گردید تا از شر آنها خلاص شوید. این شرح حال بسیاری از شهروندان است که حداقل یک بار در زندگی خود به دام پیامک‌های تبلیغاتی افتاده اند.

سالیان سال است که کاربران تلفن همراه از مزاحمت مسابقه‌های پیامکی و پیام‌های تبلیغاتی دم می‌زنند و بارها شکایت خود را از این مساله اعلام کرده اند، تا جایی که مرکز توسعه فناوری اطلاعات اعلام کرد که مشترکان موبایل در بازه زمانی شش ماهه دوم سال ۹۲ بالغ بر ۱۴ هزار مورد شکایت از پیامک‌های انبوه و تبلیغاتی به این مرکز ارائه کرده اند. بر همین اساس آیین نامه ساماندهی و نظارت بر خدمات پیامکی شبکه‌های ارتباطی بهمن سال ۹۳ در جلسه شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید تا فعالیت‌های ابزار ارتباطی در مسیر قانونی قرار بگیرند، اما این مساله هم کمک چندانی به کاربران تلفن همراه نکرد، چرا که آنها باز هم با اعلام انصراف خود پیامک تبلیغاتی دریافت کردند، تا جایی که سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی به میان آمد و با ملزم کردن اپراتورهای تلفن همراه به ایجاد سامانه ای واحد خواستار لغو پیام‌های تبلیغاتی شد. گرچه سامانه ۸۰۰ تا حدودی مثمرثمر واقع شد، اما همچنان سودجویان خود را کنار نکشیده و با سیم‌کارت‌های شخصی دست به تبلیغات می‌زنند. از انواع سالن‌های آرایشی و خدمات بهداشتی و لاغری گرفته تا پیام‌های غیر اخلاقی که به تازگی در گوشی‌های همراه رخنه کرده اند. این پیام‌ها جدا از آنکه مشترکان تلفن همراه را کلافه کرده تبعاتی را هم برای کاربران نوجوان داشته است. تازه ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود، چرا که برخی سودجویان با شماره شخصی پیامک می‌فرستند که شما از شماره مورد نظر پیامک دارید و برای دریافت آن عدد پنج را وارد کنید. بر همین اساس هم شهروندان تصور می‌کنند که حتما فردی با آنها کار واجب دارد و به دلیل عدم هزینه، پیامکش نرسیده است، اما پس از ارسال عدد پنج کاشف به عمل می‌آید که شماره تبلیغاتی بوده است. به تازگی سرپرست معاونت نظارت سازمان تنظیم مقررات رادیویی در این باره گفته که اپراتور و سازمان تنظیم مقررات تنها در حد پروانه ارائه شده می‌‌توانند در این عرصه ورود کنند و پیگیری این موضوعات به مراجع قضائی مربوطه بر می‌گردد. حسین فلاح جوشقانی در توضیح بیشتر این مطلب عنوان کرده است: پیش از این مشترکان پیامک‌‌های مختلف تبلیغاتی و ارزش افزوده را دریافت می‌‌کردند، اما پس از مدتی با ابلاغ مصوبه ۱۴۷ سازمان تنظیم مقررات تمام اپراتورها موظف شدند پیش از ارسال پیامک‌‌های انبوه در مورد محتوای آنها از مراجع ذی‌صلاحی مانند وزارت ارشاد و یا در مورد محصولات پزشکی، از وزارت بهداشت تاییدیه لازم را دریافت کرده و سپس اقدام به ارسال پیامک کنند. او ادامه داده است: پس از مدتی نیز سامانه ۸۰۰ راه ‌اندازی شد تا با کمک آن امکانی ایجاد شود که مشترکان تمام اپراتورها بتوانند از طریق تماس با یک شماره ثابت و واحد عدم علاقه‌ مندی خود به دریافت پیامک‌‌های تبلیغاتی و ارزش افزوده را اعلام کنند. این مقام مسئول بیان کرده است: بر این اساس پدیده ‌ای رواج گرفت که البته از قبل هم وجود داشت، اما با قطع پیامک‌‌های تبلیغاتی شدت گرفت و بدین ترتیب عده ‌ای اقدام به ارسال پیامک‌‌های مختلف با شماره‌‌های شخصی کردند که در این میان دایره محتوایی این تبلیغات از مواردی مانند تور کشورهای مختلف تا تبلیغ محصولات جنسی گسترده است. او با بیان اینکه در این شیوه عده ‌ای تعدادی از مشترکان تلفن همراه را به طور اتفاقی انتخاب کرده و پیامک‌‌های خود را به جای شماره‌های ارسال پیامک انبوه با شماره‌‌های شخصی ارسال می‌‌کنند، گفته است: برای مقابله با این موضوع ما از اپراتورهای مختلف خواسته ‌ایم در صورتی که این شرکت‌ها با اپراتور فعالیت یا ارتباط کاری داشته‌اند هرچه سریع‌تر این ارتباط قطع شود، اما زمانی که ارسال این پیامک‌‌ها به شیوه شخصی صورت بگیرد، اپراتور قادر به بررسی محتوای پیامک‌‌ها و نظارت محتوایی بر آنها نبوده و نمی‌‌تواند در این عرصه ورود کند. فلاح همچنین متذکر شده است: البته براساس پروانه‌ ای که برای اپراتورها صادر شده نحوه‌ رسیدگی به تخلفات دیده شده است، اما با توجه به لزوم رعایت حقوق شهروندی، اپراتور در موارد شخصی نمی‌‌تواند محتوای پیامک‌های مشترکان خود را رصد کند، برهمین اساس اگر در این حوزه تخلفی صورت می‌گیرد، لازم است این مساله از سوی مراجع قضائی مربوطه پیگیری شود. این در حالی است که با وجود انواع تبلیغات در شبکه‌های مجازی و دسترسی آسان به اینترنت هنوز عده ای از سودجویان به دنبال طعمه هستند و بعضا پیامک‌هایی را ارسال می‌کنند که اصلا مورد نیاز مخاطبان نیست، تا جایی که مردم نخوانده این پیام‌ها را حذف می‌کنند. از سوی دیگر، برخی افراد، موسسات و گروه‌ها پا را فراتر گذاشته و تبلیغات خود را به تلفن ثابت و در خانه‌ها و ادارات نیز کشانده اند، در حالی که این کار اصلا وجه قانونی ندارد و آنها تنها به این فکر هستند تا با قالب کردن محصولات خود به مردم سودی را به جیب بزنند. بر همین اساس مزاحمت پیامک‌های تبلیغاتی، مسابقه‌های پیامکی و بازاریابی از طریق تلفن‌های ثابت نقض حقوق شهروندی است که مدت‌هاست مردم را به ستوه آورده است، گرچه خلأهای زیادی در این زمینه وجود دارد، اما اکنون تبلیغات به مرحله‌ای وارد شده است که باید فکری اساسی برای آن کرد، چون سبب سلب آسایش عمومی در جامعه شده است و مردم دیگر به سرویس‌های پیامکی اعتنایی ندارند.

مشخص کردن حد و مرز پیام‌های تبلیغاتی

یک وکیل دادگستری درباره مزاحمت‌های اپراتورهای تلفن همراه در گفت‌وگو با «آرمان امروز» می‌گوید: آنچه مسلم است پیام‌های تبلیغاتی و مسابقه‌های پیامکی ایجاد مزاحمت برای شهروندان می‌کنند. از جمله برای من که به دفعات چنین پیام‌هایی را دریافت کرده‌ام. فریده غیرت می‌افزاید: حتی افراد، موسسات و نهادها به تلفن‌های همراه اکتفا نکرده و فراتر از آن فعالیتشان به تلفن‌های ثابت نیز کشیده شده است که گاهی اوقات بنده و شهروندان مجبور به قطع تلفن نیز شده ایم. او اظهار می‌کند: ایجاد مزاحمت پیام‌های تبلیغاتی یا مسابقه‌های پیامکی یک مساله است. از نظر قانونی می‌توان آنها را پیگیری و از سر منشأشان شکایت کرد؛ منتها اگر بدانیم که این پیام‌های تبلیغاتی از چه کسی و کجاست، چرا که بیشتر این پیام‌ها توسط افراد و موسسات شناخته نشده ارسال می‌شوند. به همین دلیل عملا طرح شکایت با مشکلاتی روبه‌رو است. او با بیان اینکه مزاحمت‌های پیامک‌های تبلیغاتی نقض حقوق شهروندی است، ادامه می‌دهد: اصولا هر امری که مزاحمتی برای شهروندان ایجاد کند، مانع حقوق شهروندی می‌شود و قانون با آن مخالف است، چرا که قانون حقوق شهروندی به حیثیت و آزادی افراد بها می‌دهد. به همین دلیل مزاحمت‌های پیامک‌های تبلیغاتی مغایر با حقوق شهروندی به حساب می‌آید و ضروری است که برای این مشکل چاره اندیشی کرد. این وکیل دادگستری بیان می‌کند: باید مقامات بالاتر مانع فعالیت‌های تبلیغاتی غیرمجاز افراد و موسسات با تلفن‌های همراه و ثابت شوند، اما در حال حاضر این مانع وجود ندارد. او عنوان می‌کند: گرچه شماره‌هایی ارائه شده که شهروندان در صورت عدم تمایل، پیامک‌های تبلیغاتی را قطع کنند ولی به نظر من آن هم کارساز نیست، چون بنده از این شماره‌ها هم استفاده کردم، اما همچنان پیام‌های تبلیغاتی و مسابقه‌های پیامکی را دریافت می‌کنم. غیرت توضیح می‌دهد: باید به این فکر باشیم که حد و مرزی را برای افراد، موسسات، نهادها و گروه‌هایی که می‌خواهند کار تبلیغاتی انجام دهند ایجاد کنیم تا مزاحمتی برای مردم ایجاد نشود. او در مورد افرادی که از شماره‌های شخصی به تبلیغات می‌پردازند، می‌گوید: تعقیب این‌گونه پیام‌های تبلیغاتی راحت‌تر است و شهروندان می‌توانند از صاحب آن شماره شکایت کنند. او عنوان می‌کند: مزاحمت‌های اپراتورهای تلفن همراه که رو به گسترش است، اشکال و ناهنجاری در جامعه به حساب می‌آید. به همین دلیل باید از آنها ممانعت کرد و خط قرمزی را برایشان در نظر گرفت تا از حد خود تجاوز نکنند.