زبان انتقال فرهنگ تغییر کرده است

سید رضا صالحی‌امیری بعدازظهر پنجشنبه در بیست و پنجمین اجلاس سراسری نماز که به میزبانی استان البرز در مؤسسه آموزش عالی امام خمینی مشکین‌دشت در حال برگزاری است، با اشاره به اینکه احیاگری نماز جزو نیازهای عمده کشور است، گفت: در فرآیند انقلاب اسلامی چهار دهه را سپری کرده‌ایم؛ دهه اول دهه حاکمیت ارزش‌های انقلاب اسلامی است.

وی با اشاره به اینکه در دهه اول انقلاب میان فرهنگ رسمی و غیررسمی شکافی وجود نداشت، تأکید کرد: حیات فرهنگی و اجتماعی در کشور نیازمند احیای فرهنگ دهه اول انقلاب اسلامی است در این دهه روح از خودگذشتگی، ایثار، معرفت‌جویی و اخلاق‌گرایی حرف اول را می‌زند.

صالحی امیری در ادامه با اشاره به اینکه دهه اول انقلاب اسلامی الگویی برای فرهنگ اجتماعی جامعه است، گفت: همه ما صف نفت برای تأمین سوخت و مساجدی که مملوء از انسان‌هایی بود که به همه کمک می‌کردند، یادمان می‌آید.

وی با اشاره به اینکه شدیداً جامعه امروزی ایران نیازمند احیای فرهنگ دهه اول انقلاب است، گفت: در دهه اول انقلاب با یک فراخوان، ۱۰۰ هزار جوان برای اعزام به عملیات محمد رسول‌الله (ص)، دعوت امام (ره) را لبیک می‌گویند؛ این مهم باید در جامعه احیا شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه دهه اول مهمترین نقطه عطف فرهنگی در جامعه است، گفت: ارزش‌های دهه نخست انقلاب اسلامی باید احیا و پاس داشته شود.

صالحی امیری به دهه دوم انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: در این دهه ظهور اینترنت و ماهواره را شاهد هستیم و نسل جدید با ارزش‌های جهانی آشنا شده‌ است، شکاف میان فرهنگ رسمی و غیررسمی و بروز برخی از تنش‌های فرهنگی جزو شاخصه‌های دهه دوم انقلاب است.

وی به آمار طلاق در دهه ۴۰ اشاره و خاطرنشان کرد: آمار طلاق در آن زمان یک درصد بود در حالی که در دهه ۵۰ به سه درصد، در دهه ۶۰ به هفت درصد، در دهه ۷۰ به ۱۳ درصد، در دهه ۸۰ به ۱۷ درصد و در دهه ۹۰ به ۲۷ درصد رسیده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه تحولات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در دهه دوم همزمان با چالش‌های فرهنگی همراه بوده است، به طرح این سوال پرداخت و گفت: چگونه می‌توانیم توسعه را بدون کمترین چالش مدیریت کنیم.

صالحی امیری تأکید کرد: کمتر اندیشمندی را سراغ دارم که الگوی توسعه‌ای را ارائه کرده باشد و الگوی اجتماعی و فرهنگی در آن لحاظ نشده باشد، جامعه در حال تحول مانند قطار در حال حرکت است.

وی با بیان اینکه جامعه بدون آسیب‌های اجتماعی یک جامعه آرمان‌گرایانه‌ است که هرگز به دست نخواهد آمد، گفت: جامعه ایران یک جامعه خاص بوده و امکان مطالعه تطبیقی با دیگر کشورها را ندارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه کشورهای دیگر الگوی توسعه خود را با سکولاریسم، اومانیسم و فمینیسم دنبال کردند، گفت: برخی کشورها با دین‌زدایی از برخی نهادها، اقدام به توسعه‌ای کردند که به واقع نمی‌توان نامش را توسعه گذاشت.

صالحی امیری، گسترش فمینیسم در جوامع غربی را نشانه‌ای از اسارت زنان دانست و تصریح کرد: غربی‌ها به اشتباه از فمینیسم به عنوان آزادی زنان نام می‌برند.

وی با اشاره به اینکه در مقابله تفکرات غربی، ما به اندیشه‌ای باور داریم که مبتنی بر وحدانیت است، گفت: هر نوع مطالعه تطبیقی و تجربی برای اینکه بتوانیم الگوی غربی را پیاده‌سازی کنیم، عقلانی نیست.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه نیازمند الگوی بومی توسعه در چارچوب‌های عقلانی هستیم، خاطرنشان کرد: توسعه‌ای که در نگاه مردم محسوس باشد، از اهمیت زیادی برخوردار است.

صالحی امیری در بخش دیگری از سخنان خود به فلسفه برگزاری اجلاس نماز اشاره کرد و به طرح این سؤال پرداخت که چگونه می‌توانیم با تمسک بر نماز، آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهیم.

وی با تأکید بر اینکه کلید نماز باید قفل آسیب‌های اجتماعی را باز کند، گفت: در دهه سوم انقلاب با اتفاقات جدیدی مواجهیم؛ برخی هنجارهای اجتماعی را شاهد هستیم که در رفتار افراد در سطوح مختلف شکل گرفته است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه شبکه‌های اجتماعی فاقد مرزهای مشخص هستند، گفت: چالش بزرگ جهان، شبکه‌های اجتماعی است؛ این شبکه‌ها هم فرصت و هم تهدید تلقی می‌شوند.

صالحی امیری با طرح این سؤال که چگونه می‌توانیم نماز را در شبکه‌های اجتماعی تولید و بازتولید کنیم؟ گفت: دشمنان از طریق شبکه‌های اجتماعی سعی بر جذب جوانان و اشاعه فرهنگ غربی دارند.

وی با اشاره به اینکه در یکی از شبکه‌های اجتماعی ۱۵۰۰ کانالی وجود دارد که هر کدام ۵۰۰۰ عضو دارند، تصریح کرد: تولید اطلاعات در این شبکه‌ها بدون پالایش انجام می‌شود؛ این همان تهدیدی است که از آن یاد می‌شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه چگونه می‌شود برای مصرف روزانه خوراک، به دنبال بهداشت و استانداردها باشیم اما نسبت به تولیدات شبکه‌های اجتماعی بی‌تفاوت باشیم، گفت: اگر بناست در جامعه، زیست فرهنگی داشته باشیم، باید جوانانی را تربیت کنیم که در آینده خواهان اخلاق‌گرایی و تحول‌خواهی باشند.

وی بخشی از آسیب‌های اجتماعی را ناشی از کم‌توجهی به برخی مسائل دانست و گفت: اینکه جوانان را رها کنیم یا به اقسام مختلف محدود کنیم، خیانتی بزرگ است؛ جامعه نیازمند الگوی عقلانی است و خوشبختانه دولت در شورای عالی فضای مجازی، لایحه‌ای را به تصویب رسانده که فضای مجازی در کشور مدیریت شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه فضای مجازی یک اقیانوس است، دولت و شورای عالی فضای مجازی، استراتژیک مدیریت فضای اجتماعی را به تصویب رسانده؛ حال عده‌ای نباید این مسئله را تعبیر به محدودیت کنند.

صالحی امیری، طلاق، ایدز، سرقت، ناامنی، تخریب و فساد را محصول فضایی دانست که در آن امنیت فرهنگی نیست و گفت: نماز، امنیت فرهنگی افراد را در جامعه تضمین می‌کند.

وی گسترش آسیب‌های اجتماعی در ایران را به دلیل سهل‌انگاری‌های انجام شده در حوزه نماز دانست و گفت: نماز باید به یک گفتمان تبدیل شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه نماز داروی حیات‌بخش ایران در دهه چهارم انقلاب اسلامی است، خاطرنشان کرد: اگر جایگاه نماز تبیین شود، می‌توانیم امیدوار باشیم که آسیب‌های اجتماعی کاهش خواهد یافت.

صالحی امیری گفت: برخلاف نظر بسیاری از دانشگاهیان که معتقدند ایران دچار بحران معرفتی شده است، بنده با این مسئله مخالفم، خوشبختانه شاخص‌ها نشان می‌دهد ما به لحاظ معرفت دینی، رو به تعالی هستیم ولی در حوزه مناسک دچار مشکل شده‌ایم.

وی نماز را یک معرفت الهی دانست و گفت: در حال حاضر جامعه ایران بیش از هر چیز دیگری نیازمند احیای فرهنگ نماز است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه ذائقه مردم دستخوش تغییر شده است، اما معرفت دستخوش این تغییر نشده، گفت: برای این مهم مصداقی مهمتر از اربعین سراغ ندارم، مردم برای ادای احترام به سالار شهیدان به خیابان‌ها آمدند و برخی نیز علیرغم وجود تهدیدها، رهسپار عراق شدند.

صالحی امیری با بیان اینکه آسیب‌های اجتماعی و مناسکی همیشه قابل درمان است، گفت: اجلاس سراسری نماز می‌تواند نسخه‌ای ارائه کند که آسیب‌های اجتماعی با کاهش مواجه شود.

وی تصریح کرد: اینکه مردم در گذشته آبگوشت و دیزی می‌خوردند ولی الان به پیتزا علاقه‌مند شده‌اند و یا اینکه برخی در گذشته کوفته تبریزی را ترجیح می‌دادند ولی حالا لازانیا سفارش می‌دهند، مهم نیست؛ مهم درکِ تغییر ذائقه مردم است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه زبان انتقال مفاهیم تغییر کرده است، گفت: نیروی انتظامی نمی‌توانست قوانین را درب منزل مردم ارائه کند ولی با ساخت انیمیشن «سیاساکتی»، فرهنگ درست رانندگی را به خانه‌های مردم برد.

صالحی امیری با بیان اینکه الگوی مصرف در جامعه تغییر کرده است، گفت: قبل از تولیدات فرهنگی باید نیازسنجی انجام شود، برای مثال ما عروسک «دارا و سارا» را می‌سازیم که به علت سنگینی، کودک آن را بغل نمی‌کند ولی غربی‌ها عروسک «باربی» را می‌سازند که نمونه‌ای از فمینیسم است.

وی با تأکید بر اینکه باید تلاش کنیم خلاقیت و نوآوری در حوزه فرهنگ محسوس باشد، گفت: رسانه‌ها از جمله رسانه ملی با تولید انبوه فیلم، انیمیشن و تیزر حرفه‌ای، اقدام به ارتقای فرهنگ نماز در جامعه شوند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، احیای کانون‌های فرهنگی مساجد به عنوان حل مسئله در محله را ضروری دانست و گفت: احیا کردن مسجد به معنای باز کردن در مسجد نیس، به معنای احیای جایگاه مسجد در نظام دینی است.

صالحی امیری با بیان اینکه اگر مساجد احیا شوند، نماز احیا می‌شود و آسیب‌های اجتماعی کاهش می‌یابد، گفت: استفاده حداکثری از شبکه های اجتماعی برای تولید معرفت در جامعه از اهمیت زیادی برخوردار است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه جامعه نیازمند خیزش ملی برای احیای فرهنگ نماز است، گفت: باید با مفاهیم و سلیقه‌های جدید، تولیداتی در حوزه فرهنگ داشته باشیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ایجاد یک فضا برای زیست فرهنگی در جامعه را مهم توصیف کرد و گفت: زیست فرهنگی در جامعه در فضای انگ‌زنی و افتراء شکل نمی‌گیرد، در فضای اخلاق، انسانیت و همدلی شکل می‌گیرد.

صالحی امیری تأکید کرد: همگان باید بدانند اگر به همدیگر توهین کنند، اخلاق از بین می‌رود.

وی با اشاره به اینکه افزایش مصرف سرانه فرهنگی از اهمیت زیادی برخوردار است، گفت: ۶ میلیارد تومان برای بهداشت هزینه می‌شود، این در حالی است که باید پرسید برای سوءمصرف فرهنگ چقدر اعتبار نیاز است.