مدرسه مخصوص مادربزرگ‌ها!

ساعت دو بعدازظهر هر روز، وقتی ساکنان روستا در حال چرت زدن نیمروزی  هستند، زنان مسنی که ساری‌های صورتی رنگ پوشیده‌اند و کیف یا پلاستیک در دست دارند به سوی کلبه‌ای رنگارنگ راه می‌افتند.در داخل کلبه که پُر از گل‌های رنگارنگ است، زنان مسن چهارزانو روی قالیچه‌ای که روی زمین گِلی پهن شده است، نشسته‌اند. بعد مدادها، گچ‌ها و تخته‌های نوشتن را از کیف‌ها یا کیسه‌هایشان بیرون می‌آورند. چند دقیقه بعد، زن جوانی کمی دعا می‌خواند و آماده می‌شود تا حروف الفبا را به مادربزرگ‌ها آموزش بدهد.این مدرسه شاید تنها مدرسه در کشور هند باشد که مخصوص زنان مسن بیسواد است. معلم این مادربزرگ‌ها، همان معلم نوه‌های آنها در مدرسه ابتدایی روستا است که تصمیم گرفته تا به آنها خواندن و نوشتن و ریاضی پایه را بیاموزد. یک انجمن خیریه‌ به کمک معلمی به نام خانم یوگیندا بانگار این مدرسه را تأسیس کرده‌ است.خانم بانگار به خبرنگار رویترز می‌گوید: «این زنان وقتی دخترانی جوان بودند، این فرصت را نداشتند که به مدرسه بروند و خواندن و نوشتن یاد بگیرند. الان هدف ما این نیست که آنها را برای رفتن به کالج یا یافتن شغل اداری تربیت کنیم. ما می‌خواهیم به آنها خواندن و نوشتن یاد بدهیم. ما می‌خواهیم آنها هم مثل بقیه اعضای خانواده‌شان بتوانند اسم‌شان را بنویسند و امضا کنند.»در چند دهه اخیر، با توسعه اقتصادی و تأکید زیاد بر گسترش آموزش، سطح سواد در کشور هند به طور پیوسته در حال رشد است و این خبر خوبی است. اما زنان هنوز از مردان عقب‌تر هستند و این عقب ماندگی در نواحی روستایی بیشتر دیده می‌شود. در روستا، بیشتر دخترها را یا به مدرسه نمی‌فرستند یا بعد از پایان دوره ابتدایی شوهر می‌دهند یا به کار در مزرعه می‌گمارند.مطابق با آمار منتشر شده، حدود 79 درصد مردان روستایی هندی باسواد هستند و این میزان برای زنان تنها 59 درصد است.مدرسه مادربزرگ‌ها که هدفش خواندن و نوشتن به زنان بالای 60 سال است، خانم مورمعلم روستا  به خبرنگار رویترز می‌گوید: «اول خیلی نگران آموزش به این زنان بودم. حتی مادرشوهر من هم در کلاس‌ها حاضر می‌شد. اما آنها خیلی خوشحالند و واقعاً مشتاق یادگیری هستند. گاهی احساس می‌کنم که کلاس بچه‌ها را اداره می‌کنم. بقیه معلم‌ها به بچه‌ها آموزش می‌دهند و من از معدود معلم‌هایی هستم که فرصت یافتم تا به زنان مسن هم خواندن و نوشتن یاد بدهم.»

 

تشخیص تفاوت این روستا با بقیه روستاهای منطقه غربی هند خیلی آسان نیست. چون ظاهر آنها مثل هم است. تفاوت در باطن و زیر پوست روستاها نمایان می‌شود.این روستای زیبا که در فاصله 100 کیلومتری شهر بمبئی قرار دارد، خانه 70 خانواده است. جاده‌ها خاکی و تمیز هستند، خانه‌ها آجری هستند و با حصار از هم جدا شده‌اند. اینجا باغ‌های زیبا خودنمایی می‌کنند.

 

خانم بانگار می‌گوید: «30 زن در محدوده سنی شصت تا نود سال، شش روز در هفته و هر روز بعدازظهر به مدت دو ساعت در مدرسه حاضر می‌شوند. در سال گذشته، آنها حروف الفبا و اعداد را یاد گرفتند و حالا هم می‌توانند اسمشان را بنویسند و هم چیزهای مختلف را بشمرند.»مادربزرگ‌ها همراه با معلم‌شان ساری‌های صورتی می‌پوشند تا متحدالشکل باشند و مدرسه‌ای واقعی را تجربه کنند.کامال کیشاو 68 ساله که مشغول شستن لباس است می‌گوید: «مدرسه رفتن را خیلی دوست دارم. من هم یاد گرفتم که اسمم را بنویسم و هم الفبا را بلدم. زانوهای من درد می‌کند، برای همین نمی‌توانم خیلی روی زمین بنشینم. این تنها مشکلم در مدرسه است.» او در 12 سالگی ازدواج کرده و هرگز به مدرسه نرفته است.داستان زندگی همه مادربزرگ‌های روستا تقریباً مشابه کامال است. بیشتر آنها هرگز به مدرسه نرفته‌اند و در سن پایین ازدواج کرده و به خانه شوهر رفته‌اند.در حالی که سن ازدواج قانونی برای زنان در هند 18 سال است، اما حتی امروز تقریباً نیمی از دختران هند قبل از رسیدن به سن قانونی به خانه بخت می‌روند. این آماری است که از سوی آژانس کودکان سازمان یونیسف اعلام شده است.در سال 2009، دولت هند قانون حق آموزش را تصویب کرد که نقطه عطفی در تاریخ این کشور محسوب می‌شود. بر اساس این قانون، کودکان خانواده‌های فقیر و بی‌بضاعت باید تحت آموزش رایگان قرار بگیرند و رفتن به مدرسه تا 14 سالگی برای همه کودکان اجباری است.نخست‌وزیر هند آموزش دختران را یک اولویت می‌داند؛ برای همین در سال 2015، فراخوانی را با عنوان «با آموزش هر دختر، زندگی‌اش را نجات دهید» اعلام کرد.

 

خبرنگار رویترز روزی را با این مادربزرگ‌ها سپری کرد. او این طور تعریف می‌کند:حدود 20 زن با ساری‌های صورتی رنگ و کتاب هایشان راهی مدرسه می‌شوند. بعضی‌ها با نوه‌هایشان می‌آیند. بعد از خواندن دعا، آنها حروف الفبا را مرور می‌کنند. برخی از آنها نوشتن را با گچ روی تخته‌هایشان تمرین می‌کنند و روی حروف تمرکز می‌کنند تا خوب یاد بگیرند. آنها دانش‌آموزانی واقعی هستند که دوست دارند یاد بگیرند. گاهی با هم حرف می‌زنند و درگوشی چیزهایی می‌گویند که لبخند را روی لب‌هایشان می‌آورد. بعد جدول ضرب را تمرین می‌کنند. بچه‌های کوچکتر به اشتیاق مادربزرگ‌هایشان نگاه می‌کنند و لذت می‌برند.آنوسیا کوکیدار 65 ساله می‌گوید: «وقتی دختر کوچکی بودم، هرگز آموزشی ندیدم و اصلاً به مدرسه نرفتم. واقعاً حس فوق‌العاده‌ای دارد که با زن‌های همسن و سال روستا در کلاس درس می‌نشینم و یاد می‌گیرم. حالا می‌توانم اسمم را بنویسم. کمی هم خواندن و نوشتن بلدم. واقعاً خوشحالم و حس خوبی دارم.»خانم بانگار تصمیم دارد تا چنین مدرسه‌هایی را در روستاهای دیگر هند هم برپا کند. او تصمیم دارد در آینده‌ای نزدیک، علاوه بر خواندن و نوشتن، مهارت‌های دیگری چون صنایع دستی محلی را هم در برنامه درسی مادربزرگ‌ها بگنجاند. او تصمیم دارد تعداد زنان توانمند را افزایش بدهد تا شرایط زندگی خود و خانواده‌هایشان را بهتر کنند.