پوست خربزه عربستان زیر پای ترامپ؟!

خبرآنلاین نوشت: این نمایشی که دو روز گذشته در ریاض به صحنه رفت اگر چه حاصل کار 15 ساله عربستان است، اما خیلی کمک عربستان نمیکند و معادلات حل گسلهای سیاسی اجتماعی این کشور را که در یاداشتهای دیگر به آنها اشاره کرده ام پیچیده تر میکند.

سعودیها از سال 2002 که سیاست مهار دو جانبه ایران و عراق مطرح شد و آنگونه که حتی دنیس راس میگوید نمیداند چرا بخش ایران آن در سال 2003 حذف و آمریکا فقط به عراق حمله کرد، دیگر ارام و قرار نداشتند و به هر دری زدند تا ایران نتواند در قامت و جایگاه منطقه ائی خود ایفای نقش کند!

عربستان خیلی تلاش و هزینه پنهان و آشکار کرد و خیلی سناریو نویسی کرد تا آمریکا را به عنوان حامی در اردوگاه خود حفظ کند. وقتی موفق نشد ، همزمان وزیدن نسیم بهار عربی، همچنان دید آمریکا خیلی آماده دفاع از سلاطین و شاهان خاورمیانه نیست و پشت حسنی مبارک را خالی کرد، لذا از در دیگری وارد شد و همراه قطر و ترکیه با فراهم کردن زمینه گسترش داعش و سایر گروهای مسلح در سوریه از طریق جنگ نیابتی به اختلافات طائفی دامن زد تا شاید از این طریق جایگاه منطقه ائی خود در مقابل ایران را تثبیت کند. خوشبختانه در دوران دولت دموکراتها بدلیل سیاست آنها مبنی و اصرار به مسائل حقوق بشری روابط دو کشور به حدی از تلخی و گزندگی رسید بود که به راحتی میشد زاویه سیاست خارجی دو کشور را در اواخر دوران اوباما ملاحظه کرد.

با آغاز ریاست جمهوری ترامپ سعودیها زود پیامش را گرفتند که وی کاسبکارانه بدنبال دریافت هزینه های آمریکا در دفاع از عربستان است. بنابراین در کیسه سخاوتمندیشان از جیب مردم عربستان شل شد و عربستان تلاش زیادی کرد تا پای ترامپ را به مشکلات منطقه باز نماید و آنچه که اعداد و ارقام 480 میلیلرد دلاری خرید تسلیحاتی عربستان مطرح میشود فقط شامل رومیزیهاست و سعودیها در همین مدت کوتاه نیز خرجهای پنهان دیگری نیز داشته اند که با این اوضاع و احوال نه چندان محکمی که ترامپ دارد بعید نیست چند وقت دیگر گندش در اید!

اگر چه ترامپ در آغاز سفر به صراحت گفته در نزد او تجارت سعودی با آمریکا بر مسائل حقوق بشری اولویت دارد و در سخنرانی اش هم از سرمایه گذاری حجیم سعودی و تولید شغل در آمریکا تشکر کرده است اما همه ماجرا به تجارت ختم نمیشود.

دولت آمریکا به خوبی میداند که عربستان بخش مهمی از گسترش تروریسم در منطقه و شکلگیری و حتی هویت داعش را از طریق دامن زدن به جنگهای طائفی شکل داده است. سعودیها علاوه بر اعمال روشهای تخریبی در سیاست خارجی شان در خاورمیانه و شروع و ادامه جنگ در یمن که باعث یک فاجعه انسانی شده است هیچ عملکرد قابل دفاعی ندارند و اینکه ترامپ برای مبارزه با داعش به عربستان رفته است مضحکه ائی بیش نیست و کاریکاتورهائی که در مطبوعات منتشر شده به راحتی پیام این اقدام سبک و سخیف دولت آمریکا را به تصویر میکشند.

شروع اولین سفر خارجی ترامپ از عربستان نه اقدامی مقرون به عقل و مصلحت سیاسی و نه کمکی به کاهش تنش در منطقه است، بلکه می تواند به افزایش تنش هم بیانجامد. این سفر تبعات مخرب فراوانی در منطقه خواهد داشت و باعث غرور بیش از حد سعودیها میگردد. این سفر ممکن است از دید ترامپ اقدامی مصلحت گرایانه و یا کاسبکارانه باشد اما مسئولانه نیست و دودش به چشم همه خواهد رفت. سعودیها بخوبی میدانند که ترامپ جایگاه چندان محکمی در آمریکا ندارد و حتی اگر دوران ریاست جمهوری اش را هم تمام کند آن فرد قدرتمندی نیست که بتوان روی اعمال و اقوالش حساب کرد. اینگونه اقدامات نمایشی کمکی به حل مشکلات منطقه ائی در روابط دو و چند جانبه نمی کند.

اختلاف در نظرات و دیدگاهها و حتی عملکرد دو کشور در سیاست خارجی امری پذیرفته شده است اما تبدیل این مسائل به رویکرد امنیتی و یا تعریف مرزهای منافع در سطح منطقه و گله از ایران به اینکه در مسائل منطقه دخالت میکند خیلی قابل قبول نیست. ایران اهدافی در سیاست خارجی خود دارد که سعودیها هم دارند و این نباید منشاء رویکرد تخاصمی دو کشور شود. خنده دار اینست که شاه عربستان مردم و حکومت ایران را از یکدیگر جدا میکند و یا عادل جبیر از ایران می خواهد در مسائل داخلی کشورهای منطقه دخالت نکند و در همان حال رعایت مسائل حقوق بشری از سوی ایران را خواهان است. یعنی عربستان حق دارد در مسائل ایران دخالت کند اما ایران نمی تواند به دنبال منافع و اهداف سیاست خارجی اش باشد!