|
در آخرت فقط عمل صالح خریدار دارد
حقیقت بندگی، اخلاص است. یعنی اگر همه چیز و همه کار را برای خدا انجام دادید و بقیه را پوچ بدانید، این اخلاص و بندگی است.
اخلاص همان توحید عملی است؛ یعنی در اعمال که برای عبودیت حق انجام میدهد، غیر از خدای تعالی کسی در آنها سهمی ندارد. عبادتهای اسلام هم سازنده نفوس انسانی و الهی است. نماز و روزه و حج و جهاد، ...، همه سازندهاند؛ یعنی نهاد انسان را میسازند و باطن او را اصلاح میکنند. در نفوس الهی، شرور و فساد نیست، ولی عباداتی سازنده است که اخلاص در آنها باشد. اگر بشر در عمل خود، غیر خدا را شرکت ندهد، عبادات، او را از مرحله حیوانیت به مرحله انسانیت میرسد.
شریک عمل ممکن است مخلوق حق باشد، ممکن است اقتصاد باشد، ممکن است مقام باشد، که اگر در کارهای خدا شرکت کند، عمل را از اخلاص خارج میکند. مقدار کمی از نماز با اخلاص، بشر را از محرمات الهی نهی کند، از غیبت و تهمت نهی کند، باید با آن تقوا و ایمان پیدا کند. اگر کسی نماز خوانده است و دید سازنده نیست، بداند نمازش معیوب است. قبولی اعمال از همین جا تجربه میشود اگر ظواهر و منویات او مورد رضای حق است، این نماز، نماز پاکی است. عبادات اسلام برای این است که انسان بسازد.
در آخرت، اعمال بازارشان کساد است و خریدار ندارد مگر عمل خالص.
شیطان به خاطر ما از درگاه خدا رانده شد. وقتی خداوند حضرت آدم (ع) را خلق کرد و فرمود: سجده کنید، همه ملائکه سجده کردند مگر ابلیس که تکبر کرد و سجده نکرد. گفت: خدایا من بهتر از او هستم من از آتش خلق شدهام و او از خاک. آنگاه رانده شد حالا که رانده شد کینه ما را به دل گرفت چون به خاطر ما از درگاه خدا رانده شد گفت: «فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ إِلَّا عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ»؛ خدایا! به عزتت قسم، همه بنیآدم را گمراه میکنم مگر آن عده که عبادتشان خالص باشد.
خالص آن است که به طمع بهشت نباشد، از ترس جهنم هم نباشد، خدا را دوست داشته باشد و برای خدا کار بکند. همان طور که حضرت امیر(ع) برای خدا اطعام کرد، نه توقع مزد دارند نه توقع اینکه مردم تعریفشان را بکنند.
«معصیت» انسان را به شیطان نزدیک میکند
انسان از یک طرف به جایی میرسد که جبرئیل هم نمیتواند همراه او برود و از یک طرف مسیری را طی میکند که گرگها هم از پشت سرش بر میگردند و میگویند ما تا این اندازه حاضر نیستیم؛ این هر دو اختیارش دست خود بشر است: «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا».
خیال نکنید که انسان از روز اول، معصیت کار بوده است اشتباهات، تو را بیچاره کرده است همچنان که بشر از اول معتاد نیست. کجسلیقگی مبتلایش کرده و الان دیگر نمیتواند کاری بکند. کج سلیقگی در اسلام و در راه حق و باطل از همه بدتر است.
ما هنوز خدا را نمیشناسیم منشأ آن این است که آلوده هستیم اگر میخواهی خدای تعالی به تو کمک کند و از برکات خدا کمال استفاده را بکنی با حرف نمیشود. در خلوت و جلوت باید محرمات الهی را ترک کرد، باید توطئهها، دروغگوییها، تهمتها، کمفروشیها، کلاه گذاریها و شیطنتها را که اسمش را عقل گذاشتهایم کنار بگذاریم.
منشأ همه اشتباهات، خود انسان است ما به آن انسان کامل کاری نداریم چون به آن نمیرسیم. باید همت ما این باشد که کسی را آزرده نکنیم، مال کسی را نبریم، غیبت کسی را نکنیم و برای نجات از رذایل اخلاقی تلاش کنیم. «عمل صالح» انجام واجبات الهی و ترک محرمات است اینها ایمان را تقویت میکند، معصیت و نافرمانی خدا کار را به جایی میرساند که ایمان را از انسان سلب میکند اینگونه نیست که بگویید ما ایمان داشتیم و الان هم داریم.
اگر در مسیر شیطان قرار گرفتی و حرکت شما حرکت شیطانی بود این ایمان هم از شما گرفته میشود؛ «ثُمَّ کَانَ عَاقِبَةَ الَّذِینَ أَسَاءُوا السُّوءَى أَنْ کَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ وَکَانُوا بِهَا یَسْتَهْزِئُون» عاقبت امر مردم معصیت کار این است که دیگر ایمان هم ندارند.