جامعه تلگرامی ایران و بودجه سالانه کشور

1- همه درآمدهای کشور متعلق و در مالکیت مردم است. مردم نیز تصمیم گیری درباره نحوه هزینه کردن و اجرای آن را به نمایندگان خود در دو بخش منتخب یعنی دولت و پارلمان سپرده اند. رضایت و خواست مردم پیش شرط هر هزینه کردنی در بودجه سالانه کشور است.

پارلمان و دولت باید به عنوان وکلای مردم، پول و دارایی مردم را براساس خواست و نظر آنها هزینه کنند.

چیزی شبیه پولی که واحدهای یک مجتمع مسکونی جمع می کنند و در اختیار مدیر ساختمان قرار می دهند تا براساس نظر جمعی ساکنان، برای مجتمع هزینه شود.

2- در 20 سال اخیر و به دنبال باز شدن فضای رسانه ای و تقویت افکار عمومی، هر ساله نسبت به سال قبل، جزئیات بیشتری از محتوای بودجه سالانه در رسانه ها و فضای عمومی منتشر می شود و همزمان بخش بیشتری از مردم درباره این موضوع آگاه می شوند و سوالات و ابهاماتی درباره نحوه اختصاص بودجه ها و هزینه کردن بخش های مختلف بودجه در ذهن آنها شکل می گیرد.

امسال اما به مدد تلگرام به میزان بی سابقه ای جزییات بودجه و پرداخت ها به موسسات و مراکز مختلف و نسبت و مقایسه آنها با یکدیگر منتشر شد و برای اولین بار رئیس جمهوری به عنوان عالی ترین مقام اجرایی کشور (که تهیه و تنظیم بودجه در زیرمجموعه او انجام می شود) ناگزیر از توضیح و واکنش در برابر سوالات و ابهامات موجود در فضای عمومی و افکار عمومی شد.

علاوه بر این، سیدحسن خمینی به عنوان متولی حرم امام خمینی و رئیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام نیز در واکنش به موج ایجاد شده در افکار عمومی درباره چرایی و چگونگی هزینه کردن بودجه اختصاص یافته به نهادهای زیرمجموعه او نیز توضیح داد و حمید انصاری قائم مقام موسسه تنظیم و نشر آثار امام هم جزییات بیشتری را درباره نحوه هزینه کرد بودجه منتشر کرد.

سخنگوی حوزه علمیه نیز دیگر فردی بود که در واکنش به سؤالات افکار عمومی و ابهامات ایجاد شده درباره بودجه های اختصاص یافته برای این نهاد، تصمیم گرفت توضیح دهد.

این اتفاقات شاید در تاریخ ایران بی سابقه باشد. اینکه دولت ونهادهایی خارج از دولت ناگزیر شوند به صورت مستقیم برای افکار عمومی درباره بودجه دریافتی و نحوه خرج آن توضیح بدهند بدون اینکه طرف مشخص و معلومی مثلا در پارلمان یا جای دیگری از آنها توضیح خواسته باشد.

این روند شفاف سازی و اجبار به جوابگویی در هفته ها و سال های آتی به صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت و نتیجه آن قطعا خوب و خوب تر خواهد بود. نتیجه این خواهد شد که سال به سال این بودجه به خواست مردم نزدیک و نزدیک تر خواهد شد چرا که مردم عادی نیز می توانند درباره موارد خرج بودجه نظر بدهند و نظر خود را فراتر از پارلمان و دولت، اعمال کنند.

3- اکثریت بودجه باید در اختیار قوه مجریه باشد چرا که قوه مجریه وظیفه اداره جامعه را دارد. مردم دولت را انتخاب می کنند تا برنامه های مورد نظر انها را اجرا کند و دولت منتخب نیز در برابر برنامه ها و عملکرد خود به مردم پاسخگو و مسوول است. بدون بودجه، توانایی دولت برای اجرای برنامه های مورد نظر به میزان زیادی کاهش می یابد.

در صورتی که بودجه دراختیار نهادهای زیرمجموعه قوه مجریه نباشد در نتیجه همه این فرایند بی معنی و بلاموضوع می شود. نه دولت می تواند وعده های خود را اجرا کند و نه در برابر مردم می تواند درباره عملکرد خود پاسخی داشته باشد.

به عنوان مثال در حوزه فرهنگی هم اکنون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی اساسی این حوزه است و همه نیز این مجموعه را مسؤل و پاسخگوی مسائل فرهنگ و هنر می دانند اما سهم این وزارتخانه از بودجه اختصاص یافته برای فرهنگ در ایران، چیزی کمتر از 13 درصد است. در نتیجه وزارت فرهنگ نه توان اجرای برنامه های خود را دارد و نه می تواند پاسخگوی وضعیت فرهنگی کشور باشد.

4- هر کشوری دارای اولویت های اصلی و سپس اولویت های فرعی است.

آموزش، بهداشت و درمان، تامین اجتماعی، مدیریت اقتصاد، دادگستری و امنیت از جمله اولویت های اصلی هر کشوری است. حکومت وظیفه ای ندارد که خارج از اولویت های اصلی، هزینه کند و خود را درگیر دیگر مسائل چون خودروسازی، بنزین فروشی و ... سازد.

 5- بخش مهمی از مردم ایران اصولا اهل عدد و رقم نیستند. مثلا بسیاری نمی پذیرند که بودجه سالانه کشور یک عدد و رقم است. بسیاری این تصور را دارند که بودجه ایران نامحدود است.

انتشار جزییات دخل و خرج بودجه، بخش های مختلف مردم را با عدد و رقم و واقعیت های اداره مالی کشور آشنا می سازد. عدد و رقم، انسان را به سمت منطقی و عقلانی بودن سوق می دهد و این یک اتفاق خوب است.