جشنواره‌ای برای هیچ‌کس

روزنامه اعتماد- نیوشا مزیدآبادی: سی‌وسومین جشنواره موسیقی فجر امروز در حالی وارد هشتمین روز خود می‌شود که امسال نیز همچون سال‌های گذشته، نگاه مدیریتی این فستیوال با کاستی‌های فراوانی مواجه بوده است. به نظر می‌رسد کاستی‌هایی که تا امروز گریبان بسیاری از اجراهای جشنواره را گرفته در این فرصت اندک و تا آخرین روز اجرا مجالی برای  تغییر آن‌چنانی ‌نمي‌يابند. یکی از مهم‌ترین کمبودهای جشنواره امسال ضعف فراوانِ اطلاع‌رسانی و شیوه تبلیغات صحیح است که بُعدی وسیع پیدا کرده و اغلب کنسرت‌های حاضر در جشنواره را با کمبود مخاطب روبه‌رو کرده است. این در حالی است که پیش از این حمیدرضا نوربخش در گفت‌وگویی با «اعتماد» اعلام کرده بود امسال اساس انتخاب گروه‌های حاضر در فجر، مارکت بالا و میزان مخاطب آنها در گیشه است تا از این طریق درآمدزایی شود. اما با توجه به آنچه این روزها در جریان است و بر مبنای مشاهدات میدانی و عینی خبرنگاران و عکاسان رسانه‌های مختلف، اکثر کنسرت‌هایی که احتمال می‌رفت مخاطبان زیادی داشته باشند، با سالن‌های خالی و تماشاگران کم روبه‌رو شده‌اند. این موضوع نه تنها به چند کنسرت محدود نمی‌شود،  بلکه عجيب‌تر آنكه اجراهایی که در سایت بلیت فروشی، مُهر «sold out» هم خورده‌اند با صندلی‌های خالی برگزار شدند. از جمله این اجراها می‌توان به کنسرت «ارکستر نیلپر» در تالار رودکی، ارکستر «چکاوک» در تالار وحدت، ارکستر «نوبانگ مهر» در تالار وحدت، کنسرت «میشاییل کار» در فرهنگسرای نیاوران، تریو «وایلد استرینگز» در فرهنگسرای نیاوران، تریو «اگشیکلن» در تالار رودکی و کنسرت «اردوان کامکار» در تالار وحدت اشاره کرد. هر چند هنوز پیدا نیست اعلام «sold out» این کنسرت‌ها از سوی سایت بلیت‌فروشی انجام گرفته یا ستاد جشنواره، اما به نظر می‌رسد این ترفند برای سرپوش گذاشتن بر ضعف اطلاع‌رسانی و تبلیغات رسانه‌ای باشد. ضمن اینکه می‌توان این گمان را هم در نظر گرفت که ستاد جشنواره با این شیوه قصد دارد خود را از ارائه آمار دقیق بلیت‌های فروخته شده  مبرا سازد.

 

حمیدرضا نوربخش (مدیر سی و سومین جشنواره موسیقی فجر) در این باره در گفت‌وگویی با «اعتماد» عنوان کرد: «وقتی بلیت‌ها فروخته می‌شوند و یا به عنوان بلیت مهمان در اختیار هنرمندان قرار می‌گیرند، خود به خود از سایت بلیت‌فروشی خارج و «سولد اوت» اعلام می‌شوند.» نوربخش در پاسخ به اینکه مگر هر اجرا چند بلیت مهمان دارد، گفت: «آن قدر هم زیاد نیست ولی عرف این است که در آخرین لحظات بلیت‌های باقیمانده از هر اجرا را در اختیار هنرمندان قرار می‌دهیم  تا آنها در صورتی که مایل بودند در اختیار مهمانان‌شان بگذارند. اینکه مهمانان این اجراها نخواستند در سالن باشند به ستاد جشنواره مربوط نیست.» نوربخش روز گذشته در گفت‌وگویی با «فارس» به دلایل کمبود مواد تبلیغاتی مانند تیزر و ... اشاره و فیلترینگ مقطعی تلگرام و اینستاگرام را دلیل اصلی عدم تبلیغات دانسته و عنوان کرده بود: «وقتی ما با مشکل فیلترینگ این دو برنامه مواجه شدیم؛ روند تهیه تیزر برای گروه ها را متوقف کردیم چرا که با ادامه اعمال این محدودیت ادامه تحمل بار مالی نسبتا سنگین تهیه محتوای ویدیویی برای گروها، توجیهی نداشت و احساس کردیم این هزینه زائد خواهد بود.»

 

یکی از کنسرت‌هایی که در سایت بلیت‌فروشی جشنواره «سولد اوت» اعلام شد ولی با صندلی‌های خالی مواجه بود، اجرای «ارکستر چکاوک» به رهبری رضا شایسته در اولین روز از جشنواره بود. رضا شایسته در گفتگو با «اعتماد» درباره اینکه چه تعداد از بلیت‌های کنسرت‌شان به عنوان مهمان در اختیار آنها قرار گرفته است،گفت: «در اجرای جشنواره‌ای هیچ چیز دست شما نیست، مثلا خود من اگر قرار باشد کنسرت مستقل داشته باشم، هیچ وقت ساعت ١٨:٣٠ یک روز وسط هفته را برای کنسرت انتخاب نمی‌کنم. از طرف دیگر امسال گروه‌ها به دلیل فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی واقعا در فروش بلیت‌های‌شان دچار مشکل بودند. به همین دلیل هم مجبور شدند خودشان این بلیت‌ها را از سامانه بلیت‌فروشی خارج کنند تا به عنوان مهمان در اختیار مخاطبان خود بگذارند. اما شکر خدا کنسرت‌ ما آبرومند برگزار شد.» با آنکه عبارت آخر رضا شایسته از این حکایت دارد که «ارکستر چکاوک» متحمل سختی‌های زیادی برای جذب مخاطب و پُر کردن سالن شده است اما این رهبر ارکستر درباره شیوه تبلیغاتی ستاد جشنواره موسیقی امسال گفت: «ستاد جشنواره فقط یکی دو روز قبل از آغاز اجراها موفق شد پوسترها و بیلبوردهای تبلیغاتی داشته باشد و بخش عمده تبلیغات از طریق کانال تلگرام ایران کنسرت انجام می‌گرفت که فیلتر بود. به همین دلیل برخی گروه‌ها مجبور شدند برای آنکه سالن خالی نماند بخشی از بلیت‌ها را از سایت بلیت‌فروشی خارج کرده و در اختیار مهمانان‌شان قرار دهند.»از آنجا که براساس اعلام نوربخش برخی از گروه‌ها به صورت درصدی با ستاد جشنواره تعامل کرده‌اند، انتظار می‌رفت که بخش عمده‌ای از تبلیغات اجراها نیز بر گردن نوازندگان و اعضای گروه‌ها باشد. رضا شایسته درباره نحوه تعامل «ارکستر چکاوک» با ستاد جشنواره درباره قراردادش صحبت روشنی نکرد و تنها گفت: «این تعامل به گروه‌ها و میزان مخاطبان آنها بستگی دارد و بر این اساس قراردادها یا درصدی هستند یا رقم ثابت دارند و یا اینکه براساس آنچه بلیت فروشی کرده‌اند عواید اجرا را دریافت خواهند کرد. به نظر من رقم قرارداد گروه‌هایی که فروش خوبی دارند (به خصوص کنسرت‌های پاپ) به صورت درصدی محاسبه می‌شود، گروه‌های کمتر شناخته شده‌ای که نوازندگان کمتری دارند احتمالا دستمزد می‌گیرند.» او در پاسخ به اينكه تا پيش از اين جشنواره‌ها براي جذب مخاطب نيازمند شبكه‌هاي اجتماعي نبودند، گفت: «در حال حاضر چند درصد مردم روزنامه می‌خوانند؟ چه کسی خبرگزاری‌ها را چک می‌کند؟ شبکه‌های اجتماعی زندگی مردم را در همه جوانب تحت تأثیر قرار داده است و ناخودآگاه زندگی همه ما به شبکه‌های اجتماعی کشیده شده است. یک زمانی همه اخبار جشنواره را ما از طریق روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها پیگیری می‌کردیم اما الان کسی این منابع خبری را نگاه نمی‌کنند.»