گزارشی از تورهای طبیعت گردی مخرب

روزنامه شرق: فستيوال رنگ و جشن بالن آرزوها؛ اين موج و مُد جديد اين روزهاي گردشگري و طبيعت‌گردي برخي برگزارکنندگان تورهاي گردشگري شده است. فراخوان‌هايي در اينستاگرام و تلگرام و بستن تور با يک تا چهار، پنج اتوبوس و راهي‌شدن به سمت مناطق بکر طبيعت ايران؛ اما اين تنها يک روي سکه اين تورها است.

 

روي ديگر آن به تخريب و آسيب‌هاي گاه جبران‌ناپذیر مناطق بکر طبيعي مربوط است. وقتي گروهي پر‌تعداد از گردشگران که حساسيت چنداني به حفاظت از طبيعت ندارند، وارد اين مناطق مي‌شوند و با خود ردي از رنگ‌هاي شيميايي (البته گفته مي‌شود اين رنگ‌ها براي انسان خطر ندارد؛ ولي آيا براي طبيعت هم بي‌خطر هستند؟) صداي بلند موسيقي، چرخ ماشين‌هاي آفرود و همين‌طور صدها بالن کاغذي يا پلاستيکي بر جاي مي‌گذارند، بديهي است که دست‌کاري عمده‌اي در ساختار طبيعي مناطق اعمال شده است. موجي که حتي با اعتراض و مخالفت تعداد زيادي از فعالان گردشگري و طبيعت‌گرد هم مواجه شده است. اين گفته يکي از فعالان در نقد همين تورهاست:

«‏به‌تازگی موجي از سوی تعدادي از بچه‌هاي سفر راه افتاده که پشت‌سرهم فستيوال رنگ و بالن آرزوها مي‌گذارد، بدون توجه به آلودگي محيط زيست. فقط برای جمع‌کردن لايک بيشتر. متأسفانه هيچ‌کس هم جلودارش نيست.

 

خواهش می‌کنم به جاي نمايش، طبيعت‌دوست واقعي باشيم. ‏یک نفر در شبکه‌هاي اجتماعي شديدا ادعاي سفري‌بودن و علاقه‌مند محيط زيست‌بودن دارد؛ ولي فقط فالوئر و لايک برایش مهم است و البته جمع‌کردن گردشگر بيشتر مهم است.  همين چند وقت پيش ‏يک فستيوال برگزار کردند، در نمرود، خيلي از هيچ‌هايکرها آن برنامه را يادشان است که نصفه‌شب ريختند آنها را جمع کردند؛ ولي برایشان عبرت نشد و باز هم فستيوال پشت فستيوال... يا ‏همين چند روز پيش در جزيره هنگام يک جماعت ٦٠، ٧٠ نفري آمده بودند، بعد از رفتنشان ديدم قسمتي از ساحل را رنگي کرده‌اند، کلي هم زباله رها کرده‌اند به امان خدا. من معتقدم ‏اگر کسي ادعاي طبيعت‌گرد‌بودن و اين‌کاره‌بودن دارد، در وهله اول بايد به گروهش ياد بدهد زباله‌هایشان را جا نگذارند. بايد به آنها ياد بدهی، حافظ محيط زيست باشند. نه اينکه يک گروه بزرگ آدم ببري تا ثابت کني من خفن هستم! بعد هم اينستاگرام را پر کني از عکس‌هایت».

 

او در بخش ديگري از انتقادات خود به اين اقدامات هم اين‌طور اشاره کرده است: «‎‏‎به او مي‌گويم آقا اين چند صدتا بالن آرزويي را که فرستادي هوا، چه کسی مي‌خواهد جمع کند؟ مي‌گوید اينها کاغذي هستند و يک آفتاب بخورد به طبيعت برمي‌گردد! کاغذ سه ماه طول مي‌کشد تا جذب طبيعت بشود؛ ولي در اين سه ماه زيبايي بصري چه مي‌شود؟ طبيعت زشت نمي‌شود؟ ‎‏‎همه چيز شده کپي ناشيانه از کارهاي خارج. مي‌خواهي اداي فستيوال رنگ هندي‌ها را دربياوري؟ فقط رنگ‌بازي‌اش را ديده‌اي؟ رفتي جست‌وجو کني که کجا بايد رنگ ريخت؟ رفتي تحقيق کني اين رنگ‌ها چه آسيبي به طبيعت مي‌زنند؟ تو حتي نمي‌داني کاغذ در چه مدت جذب طبيعت مي‌شود! فقط «برگزاري» برایت مهم است! ‏‎طبيعت، محيط زيست، اينها اموال عمومي همه ما هستند. بايد برای تک‌تک‌ ما مهم باشند. من به‌عنوان يک ‎طبيعت‌دوست واقعي اين چيزها برایم دغدغه است. حس مي‌کنم دارند با اين کارها به خانه‌ا‌م تجاوز مي‌کنند».

 

اين هم نقد يکي ديگر از فعالان اين حوزه به برگزاري اين مدل تورهاي گردشگري است: «چند وقتي است مسخره‌بازي جديدي به نام فستيوال يا تور رنگ‌بازي به راه افتاده که از دوستان آگاه، فرهيخته، گرامي و طبيعت‌دوست واقعي خواهش مي‌کنم چنين برنامه‌هاي مخربي را که با حضور پرتعداد و رفتار غيرمسئولانه‌شان باعث تخريب و تهديد جنگل، مرتع، پوشش گياهي بيابان، کوير، حيات وحش و جامعه محلي مي‌شوند، به‌شدت تحريم کنيد تا دست سودجويان و افراد نا‌آگاه از منابع طبيعي کشور کوتاه و قطع شود».اما برگزاركنندگان در پاسخ بر معدني‌بودن اين رنگ‌ها تأكيد مي‌کنند و مدعي شده‌اند اين‌ رنگ‌ها معدني است و به طبيعت آسيبي نمي‌زند. تنها مشكل اين رنگ‌ها، رنگي است كه از آن به جا مي‌ماند كه آن هم پس از يك بارش باران از بين خواهد رفت. اين در حالي است كه طبق آمارهاي رسمي در هندوستان در سال ٢٠١٥ بيش از ٢٠٠ نفر در طول جشن رنگ‌ها به دليل مسموميت شديد به رنگ در بيمارستان بستري شده و حتي يک نوجوان ١٣‌ساله به علت همين نوع مسموميت جان خود را از دست داده است.

 

با‌اين‌حال پس از کارزاري که تعدادي از دوستداران محيط زيست عليه اين تورهاي گردشگري آغاز کرده و در نقد اين اقدامات مطلب نوشته‌اند، بحث‌هاي پردامنه‌اي ميان طبيعت‌گردان به راه افتاد و تعدادي از برگزاركنندگان اين فستيوال‌ها از برگزاري تور ‌جشن رنگ‌ها خودداري كرده و پذيرفته‌اند کارشان اشتباه بوده است. عده‌اي هم در صفحات خود در شبکه‌هاي اجتماعي از ديگر طبيعت‌گردان و دوستداران طبيعت عذرخواهي كردند. يكي از برگزاركنندگان اين مدل تورها چند روز پيش در صفحه اينستاگرام خود با گذاشتن يك پست اين‌طور نوشت: «من شخصا جزء آن دسته هستم که اين مدل برنامه‌ها را برگزار کردم و با وجود استفاده از رنگ‌هاي خوراکي و بدون ضرر باز هم اگر به طبيعت آسيبي رسانده‌ام، معذرت مي‌خواهم و اعلام مي‌کنم اي کاش اين کار را نکرده بودم».