عقبگرد در حمل و نقل ریلی پایتخت

خبرگزاری فارس: اختلالات متعدد در مترو، تعطیلی و عدم استفاده کامل از برخی از خطوط و عدم تامین هزینه‌های مترو، کارایی این وسیله حمل و نقل عمومی را کاهش داده است.

 

به طور قطع می‌توان گفت که امروز مترو تهران، مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین وسیله نقیله عمومی است که روزانه قریب به ۴ میلیون نفر از شهروندان تهرانی از این وسیله نقلیه عمومی برای مسافرت درون شهری خود استفاده می‌کنند و در واقع مترو امروز به عنوان یک رکن اساسی برای کاهشی آلودگی هوا و ترافیک در پایتخت به حساب می‌آید.

بر طبق اعلام شهرداری تهران، اولویت اصلی شهرداری در دوره جدید بهبود وضعیت ترافیک و کاهش آلودگی هواست و مطمئنا بهبود اوضاع سرویس دهی وسائل نقلیه عمومی از جمله مترو یکی از مهم‌ترین ابزار‌های شهرداری در این زمینه است. اما نحوه مدیریت شهرداری در چند ماه اخیر باعث آن شده که به طور کامل از ظرفیت مترو تهران استفاده نشود.

گشت و گذار در لابه لای خبر‌های مربوط به مترو تهران در چند ماهه اخیر نشان می‌دهد که شهروندان پایتخت در استفاده از این وسیله نقلیه عمومی دچار مشکلات و معضلاتی شده اند. اختلال در مسافرگیری، نقص‌های فنی متعدد، تاخیر در حضور قطار‌ها در ایستگاه، اختلال به دلیل یخ زدگی در ایستگاه‌هایی که بر روی زمین هستند و ... تیتر بسیاری از رسانه‌ها در ماه‌های اخیر است.

در کنار چنین مسائل و مشکلات جزیی که تکرار پی در پی آنان، تبدیل به یک معضل و مشکل برای مردم و شهرداری می‌شود، عدم تکمیل خط ۶، تعطیلی خط ۷ و عدم استفاده کامل از خط متروی فرودگاه امام خمینی (ره) و ... عملا باعث بروز معضلات ترافیکی در سطح پایتخت شده است.

آبان ماه سال جاری طبق اعلام شهرداری تهران، خط ۷ مترو تهران به مدت ۶ ماه تعطیل اعلام شد. جدای از آنکه عده‌ای تعطیلی خط ۷ را یک عمل سیاسی قلمداد می‌کنند و آن را به عنوان ابزاری برای هجمه به شهردار سابق پایتخت می‌دانند، اما دبیر کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران ایجاد خطر جانی برای مردم را دلیل تعطیلی آن دانست و بازگشایی آن را منوط به ایمن سازی و تامین بودجه آن اعلام کرد.

وی آذرماه سال جاری در این باره گفته است: «باید تدبیری نیز در این خصوص اندیشیده شود چرا که هنوز منابع اعتباری به خط ۷ تزریق نشده و روند بهسازی به کندی صورت می‌گیرد که البته در راه خط ۷ مشکلات جدی وجود دارد چرا که تنها بحث سیگنالینگ آن بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد.»

کرونی همچنین با تاکید بر آنکه به دلیل کمبود منابع مالی، تجهیز و تکمیل خط ۶ در حال حاضر امکان پذیر نیست افزوده است: «حتما باید به صورت فاز بندی خط ۶ مترو افتتاح شود و باید از خاطره‌ها پاک کنیم که همه خط را به طور کامل به بهره برداری برسانیم چرا که این مسئله نه به نفع شهر و مردم است و منابع اعتباری فعلی نیز پاسخگوی این مسئله نیست. مدیریت شهری تلاش می‌کند که حداقل یک فاز از خط ۶ مترو تا پایان امسال مورد بهره برداری قرار گیرد.»

همچنین یک ماه پس از افتتاح خط ۸ مترو در اواخر دوره قبلی شهرداری تهران که پل ارتباطی مسافران با فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) بود و خدمات رسانی در آن به صورت شبانه روزی صورت می‌گرفت، اما مدیریت جدید شهرداری، شهریور ماه امسال به بهانه تجهیز این خط، ساعت کاری آن را به ۷ ساعت در روز کاهش داد. مسئولان مترو تهران ارتقاء سرعت حرکت قطارها، کم کردن فاصله گذر و برطرف کردن مشکلات ریل سوم و برق در این خط را از جمله دلایل کاهش ساعت سرویس دهی اعلام کرد.

به نظر می‌رسد عدم توانایی شهرداری در استفاده از پتانسیل بالای مترو تهران را باید در تامین بودجه و اعتبارات جست و جو کرد. موضوعی که نجفی، شهردار پایتخت هم به آن اذعان دارد و آبان ماه سال جاری در جلسه کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «در زمینه یارانه بلیت مترو دولت باید یک سوم از بلیط مترو را پرداخت کند، اما به‌دلیل اینکه دولت در سال‌های گذشته سهم خود را پرداخت نکرد، شهرداری تهران این رقم را پرداخت کرده است و در واقع دولت به تعهدات خود در این زمینه عمل نکرده است.»

مرتضی الویری رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر این موضوع را چنین روایت می‌کند: «یک ماه قبل، اعضای شورا با رئیس‌جمهور جلسه‌ای داشتند که در آن جلسه بحث بدهی دولت به شهرداری بیان شد. یکی از مصادیق مطرح شده در این جلسه موضوع پرداخت یارانه اتوبوس و مترو بود که در تماس تلفنی، محمدباقرنوبخت- سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه- قول داد ظرف مدت یک هفته این بدهی پرداخت شود علی رغم اینکه نوبخت قول داده بود که یک هفته‌ای یارانه مترو و اتوبوس را بدهد، اما متاسفانه اقدامی از سمت دولت انجام نشد و لازم است شورای شهر نسبت به پیگیری آن اقدام کند.»

مشکل عدم تامین بودجه تجهیز مترو در شهرداری تهران به گونه‌ای است که حالا به یک بحران تبدیل شده است. بحرانی که صدای اعضای اطلاح طلب شورای شهر را هم در آورده است. محمد علیخانی عضو شورای شهر تهران آذر ماه سال جاری درباره عدم تخصیص اعتبار جهت تکمیل و راه اندازی پروژه‌های نیمه‌تمام در شهر تهران می‌گوید: «متاسفانه در سه ماه گذشته نه تنها این امر صورت نگرفته است بلکه تسهیلات قطعی مترو به صورت غیرقانونی صرف سایر هزینه‌های مدیریت شهری از جمله پرداخت حقوق شده است. این در شرایطی است که خط ۶ و خط ۷ مترو باید تکمیل و ایمن‌سازی شود، لذا از شهردار تهران انتظار می‌رود در اسرع وقت نسبت به اختصاص منابع مترو اقدام کند.»

حالا در چنین شرایطی شورای شهر و شهرداری برای حل این بحران و جبران هزینه‌های خود به دنبال افزایش قیمت بلیت مترو هستند. علیخانی ۸ اسفند در صحن شورای شهر تهران پیشنهاد افزایش ۲۵ درصدی بلیت درون شهری، ۶۰ درصدی فرودگاه امام خمینی (ره) و ۱۵۰ درصدی حومه تهران را به شورای پنجم داده است.

طبق معمول نتیجه ناتوانی دولت و شهرداری در تامین بودجه خود، منجر به راه حل‌های پیش افتاده ای، چون فشار بر مردم برای تامین چنین کسری بودجه‌هایی است. حالا باید ماند و نظاره گر بود که چنین طرحی تصویب می‌شود یا خیر و در صورت تصویب چه تاثیری بر روند توسعه حمل و نقل ریلی تهران یا همان مترو خواهد داشت؟ سوالی که با اندکی تامل در آن، جوابش از همین حالا مشخص است.

اما اداره و مدیریت این مجموعه اخیرا با چالش‌های زیادی مواجه شده است.