گرانی ۱۵۰‌ درصدی بلیت مترو حقیقت دارد؟!

روزنامه آرمان - آرزو ضیایی: قیمت بلیت مترو ۱۵۰‌درصد افزایش پیدا می‌کند؟ این اتفاق بعید به‌نظر می‌رسد، اما گمانه‌زنی‌ها درباره گرانی بلیت مترو در سال ۹۷ موجی از نگرانی را ایجاد کرده است. گرانی بلیت مترو استقبال از این وسیله حمل‌و‌نقل عمومی را به‌شدت کاهش می‌دهد، حال آنکه کلانشهر تهران بسیار آلوده و نیازمند رونق وسایل حمل‌و‌نقل عمومی است.

در واکنش به گرانی بلیت مترو روز گذشته فرماندار تهران گفت: «اگر این میزان افزایش با سیاست‌های دولت مغایرتی داشته باشد، فرمانداران نظر می‌دهند.» رئیس شورای شهر تهران هم عنوان کرد: «باید از پول نفت یارانه بگیرند و به حمل‌و‌نقل عمومی بدهند.»

بر اساس پیشنهاد شهرداری قیمت بلیت مترو در سال ۹۷ از ۸۰۰ تومان مصوب ۹۶ در صورت تصویب در صحن علنی شورای شهر تهران و تایید فرمانداری به 1000تومان افزایش خواهد یافت. همچنین پیشنهاد شهرداری برای بلیت تک‌سفره حومه به تهران که در سال ۹۶، ۸۰۰ تومان بود، ۱۵۰۰ تومان است. باتوجه به افزایش قابل‌توجه بلیت مترو در سال آینده باید به انتظار بنشینیم تا ببینیم که آیا این قیمت‌ها نهایتا از سوی شورای‌شهر تهران قطعی خواهند شد یا خیر. مساله آن است که مترو به‌عنوان یک وسیله حمل‌و‌نقل عمومی پرتردد میزبان اقشار مختلف مردم با توانمندی‌های اقتصادی متفاوت است و افزایش جهشی قیمت در نهایت به ضرر اقشار‌نیازمند و کم‌برخوردار خواهد شد. افزایش‌قیمت مترو در نهایت سبب نارضایتی این بخش از مسافران خواهد شد.

برخی دیگر از مسافران نیز استفاده از مترو را دیگر مقرون به صرفه نخواهند دانست و به فکر استفاده از خودرو‌شخصی خود می‌افتند، در این صورت چگونه می‌توان مشکلات ناشی از استفاده از خودروشخصی مانند افزایش میزان ترافیک یا آلودگی‌هوا را کاهش داد؟! تهران هم‌اکنون نیز به‌سختی نفس می‌کشد و سالانه تعداد زیادی از افراد در اثر بیماری‌های قلبی- تنفسی جان خود را در تهران از دست می‌دهند. بنابراین به‌نظر می‌رسد شورای شهر برای تصویب‌نهایی این قیمت‌ها نیازمند تامل و بررسی بیشتر تبعات این تصمیم است.

واکنش استاندار تهران

استاندار تهران در واکنش به احتمال افزایش ۱۵۰‌درصدی قیمت بلیت مترو گفت: اگر این میزان افزایش با سیاست‌های دولت مغایرتی داشته باشد، فرمانداران نظر می‌دهند. محمد‌حسین مقیمی در واکنش به افزایش نرخ بلیت مترو گفت:‌ نرخ بلیت مترو و اتوبوس جزیی از مصوبات و تصمیمات شورای‌شهر محسوب می‌شود، اما اگر با سیاست‌های دولت مغایرتی داشته باشد، فرمانداران نظر می‌دهند، اما وقتی تصویب شد دیگر اجرا می‌شود. او خاطرنشان کرد: این افزایش قیمت هنوز قطعی نشده و به تصویب شورا نرسیده است. لازم به ذکر است؛ تمام اعضای شورای شهر نسبت به این افزایش قیمت نظر مثبتی ندارند و احمد مسجدجامعی عضو شورای‌شهر این افزایش 150‌درصدی را مغایر با عدالت و عرف عنوان کرده است.

هر چند این لایحه هنوز در صحن‌شورا به تصویب نرسیده است، اما اعضای شورا معتقدند از آنجایی که درآمد کل مترو از محل فروش بلیت مسافری 20‌میلیارد تومان است و مترو سالانه 60‌میلیارد تومان زیان می‌بیند، وقت آن رسیده که استان البرز نیز در پرداخت هزینه‌های مترو سهم خود را ادا کند. رئیس شورای شهر با اشاره به هزینه بالای تجهیز مترو ادامه داد: بخش عمده‌ای از مترو ساخته شده اما تجهیز نشده است زیرا هزینه تجهیز مترو به بیش از 10 تا 12هزار‌میلیارد تومان پول نیاز دارد.

از سوخت یارانه بگیرید و به مترو دهید

رئیس شورای شهر تهران در مورد تبعات افزایش احتمالی نرخ بلیت‌مترو در سال آینده،‌گفت: همان‌گونه که در تمام کشورها از سوخت سوبسید می‌گیرند و به حمل‌و‌نقل می‌دهند در ایران هم باید از پول نفت سوبسید بگیرند و به حمل‌و‌نقل عمومی بدهند. محسن هاشمی‌رفسنجانی در رابطه با نرخ‌های پیشنهادی بلیت مترو در سال آینده،‌ گفت: هنوز مشخص نیست که تمامی این ارقام پیشنهادی مصوب شود چرا که همیشه دستگاه‌های اجرایی برای اینکه بتوانند بودجه‌هایشان را تامین کنند درخواست‌های بالایی را ارائه می‌کنند و هر دستگاه برای جبران هزینه‌هایش به شورا پیشنهاد می‌دهد. او ادامه داد:‌ اما این شورا است که سیاست‌ها را تنظیم می‌کند و اگر به‌صلاح بود نرخ بلیت را افزایش می‌دهد. هاشمی در مورد پرداخت بدهی دولت در بحث تجهیز مترو گفت: دولت همیشه دنبال آن بوده که سهم خود را از اعتبار تجهیز مترو پرداخت کند اما روش‌های‌پرداختی سخت و درآمدهای دولت نیز محدود است بنابراین باید روش‌هایی پیدا کنیم که دولت توان پرداخت سهم خود را داشته باشد.

گرانی جهشی، بی‌معنی است

یک نماینده تهران با اشاره به اینکه افزایش 150‌درصدی قیمت بلیت مترو به‌نفع مردم نخواهد بود، می‌گوید: در اینکه مترو تهران زیان‌ده است هیچ‌شکی نیست، یکی از دلایل زیان‌دهی مترو آن است که به‌دلیل نبود واگن در حجم موردنظر امکان جابه‌جایی مسافر وجود ندارد. محمدعلی وکیلی می‌افزاید: هزینه سنگینی را متحمل شده و مترو را برای امکان جابه‌جایی حدود هفت‌میلیون نفر آماده ساختیم. او می‌گوید: حال آنکه امکانات و تجهیزات مترو فعلی ظرفیت نهایی حدود 5/2‌میلیون در روز را دارد. اگر تجهیزات لازم برای تجهیز تمام خطوط فراهم می‌شد می‌توانستیم جای 5/2‌میلیون مسافر 5/7‌میلیون مسافر را با مترو جابه‌جا کنیم. وکیلی می‌افزاید: در این صورت مترو از زیان‌دهی بیرون آمده و قیمت‌ها مقرون به صرفه می‌شود. او تاکید می‌کند: از سوی دیگر دولت در قانون برنامه مکلف شده بخشی از یارانه قیمت بلیت حمل‌و‌نقل عمومی را بپردازد، اما ظاهرا این تکلیف را انجام نداده و شهرداری درصدد است سهم دولت را نیز بپردازد.

سهم یارانه‌ای ما به‌التفاوت قیمت تمام شده حمل‌و‌نقل عمومی را گویا شهرداری می‌پردازد که این موضوع باتوجه به کاهش درآمدهای علنا فشاری بر دوش شهرداری است. وکیلی می‌افزاید: با درک شرایط درآمدی شهرداری از اعضای شورا و شهرداری درخواست می‌شود جای فشار به مردم و افزایش150‌درصدی بلیت مترو از طریق ارتباط با دولت او را مجاب کند سهم 50‌درصدی یارانه خود در ارتباط با حمل‌و‌نقل عمومی را پرداخت کند تا بخشی از زیان مترو جبران شود و نیاز به فشار زیاد به مردم نباشد. او خاطرنشان می‌کند: در این صورت ممکن است مردم در استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی استنکاف داشته باشند. وکیلی می‌افزاید: حتما بلیت مترو باید اندکی گران شود، اما این گرانی به معنای افزایش یکباره 150‌درصدی نیست. در واقع گرانی جهشی بی‌معنی است، اما گرانی منطقی تا حدودی به افزایش درآمد مترو و تجهیز بقیه ناوگان مترو کمک می‌کند. او تاکید می‌کند: تمرکز شهرداری و شورای شهر باید بر دو مساله تجهیز ناوگان مترو و افزایش ظرفیت مسافربری آن باشد.

تجهیز ناوگان مترو از طریق فاینانس امکانپذیر است و از طریق تامین تکالیف دولت در ارتباط با یارانه حمل‌و‌نقل عمومی بخشی از این زیان جبران می‌شود و بخش دیگری که‌درصد قابل‌اعتنایی نیست از طریق گرانی بلیت جبران خواهد شد. او خاطرنشان می‌کند: اگر فرض بر آن باشد که با افزایش قیمت بلیت مردم از ناوگان مترو کمتر استفاده کرده و به استفاده از وسایل شخصی رو می‌آورند، این مساله بر آلودگی هوای تهران تاثیرگذار خواهد بود. بزرگ‌ترین وظیفه شهرداری و دولت افزایش ظرفیت حمل‌و‌نقل مسافر با تجهیز ناوگان است که تاثیر چشمگیری در آلودگی هوا خواهد داشت. بخشی از سیاست‌های شهرداری در ایجاد محدودیت‌ها برای خودروهای شخصی به‌دلیل تسهیل و همچنین مقرون به صرفه‌بودن استفاده مردم از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی است.