خبرگزاری تسنیم: رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی دلیل تخریب واحدهای مسکن مهر سرپل ذهاب در زلزله سال گذشته را اعلام کرد.
محمد شکرچی‌زاده اظهار کرد: بر اساس اطلاعاتی که مرکز
لرزه‌نگاری کشور، موسسه ژئوفیزیک و دستگاه‌های شتاب‌نگار مرکز ارایه
کرده‌اند سال گذشته ۶۰ درصد حرکت پوسته زمین در کل فلات ایران به طور متوسط
افزایش پیدا کرد که پیش‌بینی می‌شود این رخداد، ادامه یابد. به هر صورت
این لرزش‌ها ممکن است به دلیل انتقال تنش بین حوزه‌ای تا ماه‌ها ادامه یابد
و باید راهکار‌هایی مناسبی در این رابطه و جلوگیری از خسارات احتمالی ناشی
از زلزله داشته باشیم.
وی ادامه داد: زلزله‌های سال ۹۶ کشور مانند زلزله سرپل ذهاب کرمانشاه نشان داد اگر زلزله به ویژه در مراکز پرجمعیت شهری اتفاق بیفتد همه دستگاه‌های اجرایی و به ویژه همکاران ما را در حوزه‌های راه و شهرسازی درگیر می‌کند و تمامی دستگاه‌های اجرایی باید در این زمینه آمادگی داشته باشند؛ بنابراین ما به عنوان افرادی که در هم در حوزه ساختمان و هم در حوزه‌های حمل و نقل با آثار زلزله مواجه هستیم هم باید دانش اولیه زلزله کافی داشته باشیم و هم اینکه ببینیم که چه اقداماتی را باید انجام دهیم تا حداقل خسارت‌ها وارد شود.
شکرچی‌زاده تصریح کرد: در موضوع مدیریت ریسک ما همواره ۳ پارامتر کاهش ریسک موجود با مقاوم‌سازی ساختمان‌ها به ویژه در بافت‌های ناکارآمد، انتقال ریسک از طریق بیمه و جلوگیری از ایجاد ریسک جدید را مورد توجه قرار می‌دهیم و با انجام این سه کار، آنچه از ریسک باقی می‌ماند، می‌شود مدیریت بحران؛ بنابراین اگر ما قبل از وقوع حوادث همچون زلزله این سه کار را انجام داده باشیم ریسک کمی باقی می‌ماند.
وی ادامه داد: وقتی مدیریت بحران داشته باشیم مشکلات ما به مراتب کمتر خواهد بود. به همین دلیل است که در کشور‌های توسعه یافته همچون ژاپن، چون این سه اقدام را خوب انجام داده اند، اغلب بعد از وقوع زلزله‌هایی با بزرگای بیش از هفت ریشتر در مدیریت بحران بعد از زلزله با مشکلات کمی روبه رو هستند، چون ریسک زیادی باقی نمانده است.
وی در رابطه با مقاوم‌سازی ساختمان‌ها خاطرنشان کرد: در پارامتر کاهش ریسک با مقاوم سازی ساختمان‌ها در بافت‌های ناکارآمد، تهیه دستورالعمل‌هایی که بتواند ریسک خطرات ناشی از زلزله و آتش را کاهش دهد در دستور کار است و این مهم به ویژه پس از حوادث فروریزش ساختمان پلاسکو در سال ۹۵ و زلزله‌های سال ۹۶ در دستورکار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی قرار گرفت. دستورالعمل‌هایی در این راستا در دست تهیه است که در آینده از سوی مرکز و ستاد وزارتخانه برای ادارات کل راه و شهرسازی استان‌های کشور، ارسال خواهد شد.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: باید از ساختمان‌های موجود و ابنیه فنی که داریم در حد اقتضا، امکانات و بودجه محافظت کنیم. باید تمهیداتی بیندیشیم تا این سازه‌ها در مقابل زلزله‌های محتمل مقاوم شوند که در این راستا، مقاوم‌سازی در بافت‌های ناکارآمد باید مورد توجه قرار گیرند
شکرچی‌زاده موضوع دوم کاهش ریسک را انتقال ریسک از طریق بیمه و موضوع سوم را جلوگیری از ایجاد ریسک جدید عنوان کرد و گفت: پیمان سندای (راهبرد بین‌المللی برای کاهش خطر بلایا) که ایران در سال ۲۰۱۴ آن را امضا کرد بند مهم‌اش این بود که دولت‌ها اجازه ریسک جدید را در مقابل خطر بلایایی همچون زلزله ندهند که در معنای ساده این بدان معناست که در مورد ساختمان‌های جدید تلاش شود تا رعایت مقررات ملی ساختمان بعمل آید و آیین نامه ۲۸۰۰ به طور کامل رعایت شود. در این زمینه نیز همه ما مکلف به رعایت مقررات ملی ساختمان و آیین نامه ۲۸۰۰ هستیم.
وی بیان کرد: در حال تخریب ۳ بلوک از ساختمان‌های مسکن مهر سرپل ذهاب هستیم که در آن‌ها کیفیت بتن مناسب نیست. بتنی که باید حداقل ۲۵ مگاپاسکال مقاومت داشته باشد مقاومت ۱۰ تا ۱۵ مگاپاسکالی داشت. به همین دلیل در محل بازشو‌ها ستون کوتاه تشکیل شده و ستون‌ها خم شده است که البته ساختمان فرونریخته است.
وی تصریح کرد: این وظیفه ما است که نظارت عالی بر ساخت و ساز و نظارت عالی بر کیفیت مصالح ساختمانی که در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرد، داشته باشیم. همانطور که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به غذای مردم و دارو‌ها حساسیت دارد و کار را به سازمان استاندارد واگذار نمی‌کند، ما نیز باید در حوزه ساخت و ساز باید نسبت به کیفیت مصالحی که در ساخت و ساز شهر مورد مصرف قرار می‌گیرد و مردم استفاده می‌کنند، حساسیت نشان دهیم.
نظارت بر تولید مصالح سیمان، بتن، فولاد و آرماتور
شکرچی‌زاده یادآور شد: نظارت عالیه بر ساخت و ساز و کیفیت مصالح ساختمانی از سوی وزارت راه و شهرسازی و به دنبال آن مدیران کل راه و شهرسازی استان‌های سراسر کشور و تمامی شرکت‌های تابعه وزارتخانه هم بر اساس قانون بر عهده همگی ماست و هم اینکه اخیرا با سازمان ملی استاندارد تفاهم‌نامه‌ای به امضا رساندیم که وزارت برای مصالح استراتژیک همچون سیمان، بتن و فولاد و آرماتور، نظارت داشته باشد.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: درخواست من از همه همکاران این است که در جا‌هایی مرکز دفتر منطقه‌ای وجود دارد ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها تعامل خوبی برقرار کنند. در این زمینه، تعامل مناسبی با تبریز، کرمان و مشهد، اصفهان و بندرعباس داریم و با همکاران‌مان در ادارات کل راه و شهرسازی استان‌های فوق، راهکار‌هایی را به صورت جدی و از نزدیک پیش برده‌ایم.
وی با تاکید بر این مطلب که در شهر‌هایی که مرکز تحقیات راه، مسکن و شهرسازی دفتر ندارد، ادارات کل راه و شهرسازی با سازمان ملی استاندارد و با شرکت‌های تولیدکننده مصالح ساختمانی ارتباط تنگاتنگی داشته باشند، خاطرنشان کرد: در صورت عدم نظارت عالیه گرفتاری شهر‌ها افزون خواهد شد و همه ما در این موضوع مسئولیت داریم و باید به آن عمل کننده باشیم.
وجود ۵ کارخانه تولید بتن فاقد کیفیت در سرپل ذهاب و اسلام‌آباد غرب
شکرچی‌زاده گفت: در کرمانشاه در شهر‌های سرپل ذهاب و اسلام آباد ۵ کارخانه تولید بتن وجود دارد که هر پنج کارخانه دارای نشان ملی استاندارد هستند، اما هر پنج کارخانه نباید نشان ملی استاندارد دریافت می‌کردند، زیرا فاقد کیفیت مناسب بودند. نه آزمایشگاه مناسب و نه مصالح سنگی مناسب داشتند؛ بنابراین درخواستم این است که مساله را جدی بگیرید و کیفیت مصالح ساختمانی و اجرای کامل مقررات ملی ساختمان را مورد توجه و نظارت قرار دهید.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: اجرای مقررات ملی و کنترل ساختمان وظیفه همگان و نظارت بر اجرای آن مسئولیت وزارتخانه و به تبع آن ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها و همچنین نظام مهندسی ساختمان است. زیرا، نظام مهندسی ساختمان در سراسر کشور یک تشکیلات صنفی است که وظیفه‌اش تنسیق امور مهندسی و ارتقای کیفیت مهندسی ساختمان است.
تقویت تعامل ادارات راه‌و‌شهرسازی استان‌ها با ادارات استاندارد و نظام‌مهندسی برای ارتقای کیفیت مصالح ساختمانی
وی با تاکید بر این مطلب که ادارات راه و شهرسازی همکاری تنگاتنگی را با ادارات استاندارد و نظام مهندسی ساختمان به منظور کیفیت دادن به مصالح ساختمانی داشته باشند، گفت: ما در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با توجه به نیرو‌های متخصصی که داریم آمادگی همه گونه کمک را داریم. در این راستا اگر نیاز به ارتقای سطح آموزشی همکاران در ادارات کل راه و شهرسازی وجود دارد، مرکز آمادگی کامل برای برگزاری دوره‌های آموزشی را دارد. همچنین اگر نیاز به عقد تفاهم‌نامه‌هایی نیز وجود دارد مرکز آمادگی کامل دارد تا در نهایت به کیفیت مناسبی برسیم و ساختمان‌های بهتری را در آینده نزدیک داشته باشیم.
شکرچی‌زاده در ادامه از تهیه و تدوین الحاقیه‌ای به آیین‌نامه ۲۸۰۰ از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خبر داد و افزود: مرکز تحقیقات الحاقیه‌ای را برای میان قاب‌ها به آیین نامه ۲۸۰۰ افزوده است که مراحل تصویب را طی می‌کند. زلزله بجنورد و کرمانشاه نشان داد که ما در آیین‌نامه ۲۸۰۰ به دیوار‌ها و میان‌قاب‌ها توجه کافی نکردیم. اسکلت ساختمان فرونریخته، اما دیوارهایش فروریخته است و مردم در زلزله‌های رخ داده آواره شده‌اند. در حالیکه اگر به موضوع میان‌قاب‌ها و اتصالات توجه می‌کردیم حتما میزان تخریب‌ها کاهش می‌یافت.
وی تاکید کرد: ما این ضعف را در استاندارد ۲۸۰۰ رفع کردیم و الحاقیه‌ای را به آیین‌نامه ۲۸۰۰ اضافه کردیم و حتما برای مهندسان، دست اندرکاران اجرا باید دوره‌های آموزشی برگزار شود تا با این موضوع به طور کامل آشنا شوند و فرهنگ اجرای صحیح میان‌قاب‌ها جدی‌تر گرفته شود.
شکرچی‌زاده گفت: الحاقیه اصلاح آیین‌نامه ۲۸۰۰ در مورد میان قاب‌ها برای معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی ارسال شده است و در صورت موافقت نهایی برای استان‌ها ابلاغ و ارسال خواهد شد.
وی ادامه داد: زلزله‌های سال ۹۶ کشور مانند زلزله سرپل ذهاب کرمانشاه نشان داد اگر زلزله به ویژه در مراکز پرجمعیت شهری اتفاق بیفتد همه دستگاه‌های اجرایی و به ویژه همکاران ما را در حوزه‌های راه و شهرسازی درگیر می‌کند و تمامی دستگاه‌های اجرایی باید در این زمینه آمادگی داشته باشند؛ بنابراین ما به عنوان افرادی که در هم در حوزه ساختمان و هم در حوزه‌های حمل و نقل با آثار زلزله مواجه هستیم هم باید دانش اولیه زلزله کافی داشته باشیم و هم اینکه ببینیم که چه اقداماتی را باید انجام دهیم تا حداقل خسارت‌ها وارد شود.
شکرچی‌زاده تصریح کرد: در موضوع مدیریت ریسک ما همواره ۳ پارامتر کاهش ریسک موجود با مقاوم‌سازی ساختمان‌ها به ویژه در بافت‌های ناکارآمد، انتقال ریسک از طریق بیمه و جلوگیری از ایجاد ریسک جدید را مورد توجه قرار می‌دهیم و با انجام این سه کار، آنچه از ریسک باقی می‌ماند، می‌شود مدیریت بحران؛ بنابراین اگر ما قبل از وقوع حوادث همچون زلزله این سه کار را انجام داده باشیم ریسک کمی باقی می‌ماند.
وی ادامه داد: وقتی مدیریت بحران داشته باشیم مشکلات ما به مراتب کمتر خواهد بود. به همین دلیل است که در کشور‌های توسعه یافته همچون ژاپن، چون این سه اقدام را خوب انجام داده اند، اغلب بعد از وقوع زلزله‌هایی با بزرگای بیش از هفت ریشتر در مدیریت بحران بعد از زلزله با مشکلات کمی روبه رو هستند، چون ریسک زیادی باقی نمانده است.
وی در رابطه با مقاوم‌سازی ساختمان‌ها خاطرنشان کرد: در پارامتر کاهش ریسک با مقاوم سازی ساختمان‌ها در بافت‌های ناکارآمد، تهیه دستورالعمل‌هایی که بتواند ریسک خطرات ناشی از زلزله و آتش را کاهش دهد در دستور کار است و این مهم به ویژه پس از حوادث فروریزش ساختمان پلاسکو در سال ۹۵ و زلزله‌های سال ۹۶ در دستورکار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی قرار گرفت. دستورالعمل‌هایی در این راستا در دست تهیه است که در آینده از سوی مرکز و ستاد وزارتخانه برای ادارات کل راه و شهرسازی استان‌های کشور، ارسال خواهد شد.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: باید از ساختمان‌های موجود و ابنیه فنی که داریم در حد اقتضا، امکانات و بودجه محافظت کنیم. باید تمهیداتی بیندیشیم تا این سازه‌ها در مقابل زلزله‌های محتمل مقاوم شوند که در این راستا، مقاوم‌سازی در بافت‌های ناکارآمد باید مورد توجه قرار گیرند
شکرچی‌زاده موضوع دوم کاهش ریسک را انتقال ریسک از طریق بیمه و موضوع سوم را جلوگیری از ایجاد ریسک جدید عنوان کرد و گفت: پیمان سندای (راهبرد بین‌المللی برای کاهش خطر بلایا) که ایران در سال ۲۰۱۴ آن را امضا کرد بند مهم‌اش این بود که دولت‌ها اجازه ریسک جدید را در مقابل خطر بلایایی همچون زلزله ندهند که در معنای ساده این بدان معناست که در مورد ساختمان‌های جدید تلاش شود تا رعایت مقررات ملی ساختمان بعمل آید و آیین نامه ۲۸۰۰ به طور کامل رعایت شود. در این زمینه نیز همه ما مکلف به رعایت مقررات ملی ساختمان و آیین نامه ۲۸۰۰ هستیم.
وی بیان کرد: در حال تخریب ۳ بلوک از ساختمان‌های مسکن مهر سرپل ذهاب هستیم که در آن‌ها کیفیت بتن مناسب نیست. بتنی که باید حداقل ۲۵ مگاپاسکال مقاومت داشته باشد مقاومت ۱۰ تا ۱۵ مگاپاسکالی داشت. به همین دلیل در محل بازشو‌ها ستون کوتاه تشکیل شده و ستون‌ها خم شده است که البته ساختمان فرونریخته است.
وی تصریح کرد: این وظیفه ما است که نظارت عالی بر ساخت و ساز و نظارت عالی بر کیفیت مصالح ساختمانی که در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرد، داشته باشیم. همانطور که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به غذای مردم و دارو‌ها حساسیت دارد و کار را به سازمان استاندارد واگذار نمی‌کند، ما نیز باید در حوزه ساخت و ساز باید نسبت به کیفیت مصالحی که در ساخت و ساز شهر مورد مصرف قرار می‌گیرد و مردم استفاده می‌کنند، حساسیت نشان دهیم.
نظارت بر تولید مصالح سیمان، بتن، فولاد و آرماتور
شکرچی‌زاده یادآور شد: نظارت عالیه بر ساخت و ساز و کیفیت مصالح ساختمانی از سوی وزارت راه و شهرسازی و به دنبال آن مدیران کل راه و شهرسازی استان‌های سراسر کشور و تمامی شرکت‌های تابعه وزارتخانه هم بر اساس قانون بر عهده همگی ماست و هم اینکه اخیرا با سازمان ملی استاندارد تفاهم‌نامه‌ای به امضا رساندیم که وزارت برای مصالح استراتژیک همچون سیمان، بتن و فولاد و آرماتور، نظارت داشته باشد.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: درخواست من از همه همکاران این است که در جا‌هایی مرکز دفتر منطقه‌ای وجود دارد ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها تعامل خوبی برقرار کنند. در این زمینه، تعامل مناسبی با تبریز، کرمان و مشهد، اصفهان و بندرعباس داریم و با همکاران‌مان در ادارات کل راه و شهرسازی استان‌های فوق، راهکار‌هایی را به صورت جدی و از نزدیک پیش برده‌ایم.
وی با تاکید بر این مطلب که در شهر‌هایی که مرکز تحقیات راه، مسکن و شهرسازی دفتر ندارد، ادارات کل راه و شهرسازی با سازمان ملی استاندارد و با شرکت‌های تولیدکننده مصالح ساختمانی ارتباط تنگاتنگی داشته باشند، خاطرنشان کرد: در صورت عدم نظارت عالیه گرفتاری شهر‌ها افزون خواهد شد و همه ما در این موضوع مسئولیت داریم و باید به آن عمل کننده باشیم.
وجود ۵ کارخانه تولید بتن فاقد کیفیت در سرپل ذهاب و اسلام‌آباد غرب
شکرچی‌زاده گفت: در کرمانشاه در شهر‌های سرپل ذهاب و اسلام آباد ۵ کارخانه تولید بتن وجود دارد که هر پنج کارخانه دارای نشان ملی استاندارد هستند، اما هر پنج کارخانه نباید نشان ملی استاندارد دریافت می‌کردند، زیرا فاقد کیفیت مناسب بودند. نه آزمایشگاه مناسب و نه مصالح سنگی مناسب داشتند؛ بنابراین درخواستم این است که مساله را جدی بگیرید و کیفیت مصالح ساختمانی و اجرای کامل مقررات ملی ساختمان را مورد توجه و نظارت قرار دهید.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: اجرای مقررات ملی و کنترل ساختمان وظیفه همگان و نظارت بر اجرای آن مسئولیت وزارتخانه و به تبع آن ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها و همچنین نظام مهندسی ساختمان است. زیرا، نظام مهندسی ساختمان در سراسر کشور یک تشکیلات صنفی است که وظیفه‌اش تنسیق امور مهندسی و ارتقای کیفیت مهندسی ساختمان است.
تقویت تعامل ادارات راه‌و‌شهرسازی استان‌ها با ادارات استاندارد و نظام‌مهندسی برای ارتقای کیفیت مصالح ساختمانی
وی با تاکید بر این مطلب که ادارات راه و شهرسازی همکاری تنگاتنگی را با ادارات استاندارد و نظام مهندسی ساختمان به منظور کیفیت دادن به مصالح ساختمانی داشته باشند، گفت: ما در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با توجه به نیرو‌های متخصصی که داریم آمادگی همه گونه کمک را داریم. در این راستا اگر نیاز به ارتقای سطح آموزشی همکاران در ادارات کل راه و شهرسازی وجود دارد، مرکز آمادگی کامل برای برگزاری دوره‌های آموزشی را دارد. همچنین اگر نیاز به عقد تفاهم‌نامه‌هایی نیز وجود دارد مرکز آمادگی کامل دارد تا در نهایت به کیفیت مناسبی برسیم و ساختمان‌های بهتری را در آینده نزدیک داشته باشیم.
شکرچی‌زاده در ادامه از تهیه و تدوین الحاقیه‌ای به آیین‌نامه ۲۸۰۰ از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خبر داد و افزود: مرکز تحقیقات الحاقیه‌ای را برای میان قاب‌ها به آیین نامه ۲۸۰۰ افزوده است که مراحل تصویب را طی می‌کند. زلزله بجنورد و کرمانشاه نشان داد که ما در آیین‌نامه ۲۸۰۰ به دیوار‌ها و میان‌قاب‌ها توجه کافی نکردیم. اسکلت ساختمان فرونریخته، اما دیوارهایش فروریخته است و مردم در زلزله‌های رخ داده آواره شده‌اند. در حالیکه اگر به موضوع میان‌قاب‌ها و اتصالات توجه می‌کردیم حتما میزان تخریب‌ها کاهش می‌یافت.
وی تاکید کرد: ما این ضعف را در استاندارد ۲۸۰۰ رفع کردیم و الحاقیه‌ای را به آیین‌نامه ۲۸۰۰ اضافه کردیم و حتما برای مهندسان، دست اندرکاران اجرا باید دوره‌های آموزشی برگزار شود تا با این موضوع به طور کامل آشنا شوند و فرهنگ اجرای صحیح میان‌قاب‌ها جدی‌تر گرفته شود.
شکرچی‌زاده گفت: الحاقیه اصلاح آیین‌نامه ۲۸۰۰ در مورد میان قاب‌ها برای معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی ارسال شده است و در صورت موافقت نهایی برای استان‌ها ابلاغ و ارسال خواهد شد.
