روزنامه صبح نو: درباره طلاق و رشد شیب آن حرف‌وحدیث‌های زیادی وجود دارد. درحالی‌که همه از افزایش طلاق در کشور می‌گویند و سال ۹۶ را «پر طلاق‌ترین سال» می‌نامند، استان‌هایی هم هستند که آمار طلاق‌شان از همه کمتر است. استان‌هایی که از نظر بسیاری از کارشناسان، توجه به سنت یکی از عوامل پایین آمدن آمارشان است.
آقای «محمدباقر عباسی» مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی سازمان ثبت‌احوال کشور در گفت‌وگویی که با خبرگزاری فارس داشته، گفته است: «میزان عمومی طلاق به ازای هر هزار نفر ۲/۲ است. آنچه مهم است این‌که، درباره آمار طلاق باید از بزرگ‌نمایی پرهیز کنیم؛ چرا که مؤلفه‌های زیادی در روند افزایشی این واقعه مؤثر است.» عباسی با اشاره به تعداد رویداد ثبت‌شده و محاسبه و مقایسه با سال‌های گذشته، روند را افزایشی دانسته و گفته است: «درباره طلاق‌ها در کشور، شاهد روند افزایشی خواهیم بود، اما نباید از این موضوع غافل شد که فراوانی طلاق به‌تبع افزایش سالانه خانواده‌ها در کشور، خودبه‌خود روندی افزایشی خواهد داشت. به‌عنوان‌مثال، از ابتدای دهه۹۰، میزان عمومی طلاق در کشور، روندی صعودی، البته با شیبی به نسبت ملایم داشته است.»، اما نکته جالب در این میان، آمار استان‌هایی است که چند سالی است در صدر کمترین تعداد طلاق در میان استان‌های کشور قرار گرفته‌اند. مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت‌احوال کشور در این‌باره گفته است: «استان‌های سیستان‌وبلوچستان، چهارمحال‌وبختیاری، ایلام، خراسان جنوبی و هرمزگان کمترین میزان طلاق ثبت شده را در یک سال گذشته داشته‌اند.» بر طبق آمار منتشر شده، در سال۹۵، آمار رسمی ثبت شده، ازدواج و طلاق به ترتیب در استان‌های سیستان‌وبلوچستان ۲۸۴۲۳ و ۱۸۰۵، در چهارمحال‌وبختیاری ۹۸۸۶ و ۱۳۱۳، در ایلام ۶۰۶۰ و ۸۲۲، در خراسان جنوبی، ۷۳۵۰ و ۱۱۹۶ و در هرمزگان ۱۵۷۶۳ و ۳۱۳۰ بوده است. بر طبق آمار منتشر شده، در سال۹۴، آمار رسمی ثبت‌شده ازدواج و طلاق به ترتیب در استان‌های سیستان‌وبلوچستان ۲۲۲۴۰ و ۱۶۶۰، در چهارمحال‌وبختیاری ۹۸۷۰ و ۱۳۱۹، در ایلام ۵۸۱۰ و ۷۴۳، در خراسان جنوبی ۷۵۹۵ و ۱۱۲۳ و در هرمزگان ۱۳۸۹۶ و ۲۸۸۳ بوده است.
سنت‌ها قوی است
دکتر اسدالله قرایی مقدم،
جامعه‌شناس در گفتگو با «صبح‌نو» دلایل کاهش طلاق در این استان‌ها را چند
چیز می‌داند. او البته معتقد است که استان یزد هم جزو استان‌های کم‌طلاق
است: «نخستین مساله در این استان‌ها ارزش‌ها و هنجار‌های سنتی قوی است.
ازدواج‌ها با مطالعه و شناخت از یکدیگر و از طریق نظارت خانواده‌ها انجام
می‌شود. در این استان‌ها خانواده‌ها در روند ازدواج دخیل هستند. هم دختر و
هم پسر دیده و شناخته شده‌اند.» قرایی مقدم دومین مورد را اصل مهمی در
ازدواج می‌داند: «مهم‌ترین مساله، اما این است که توقعاتی که دختر و پسر از
هم دارند، به اصطلاح خیلی زیاد نیست. این‌که عروسی تجملی بخواهند یا وسایل
گران بخواهند، وجود ندارد. قانع هستند و زندگی را سخت نمی‌گیرند.» این
جامعه‌شناس دلیل این مساله را هم تنها یک چیز می‌داند: «آن‌ها قانع تربیت
یافته و رشد کرده‌اند. در خراسان جنوبی و چهارمحال‌وبختیاری سنت‌ها و
ارزش‌ها قوی است.» یکی از دلایل اصلی طلاق در کشور، نداشتن شناخت است.
قرایی مقدم، اما معتقد است که در کشور‌هایی که آمار طلاق در آن‌ها پایین
است، ازدواج با شناخت انجام می‌گیرد: «ازدواج‌ها با شناخت انجام می‌شود.
اغلب ازدواج‌ها فامیلی است. ارتباطات بر اساس شناخت است. توجه به تناسب
فرهنگی و قومی در این استان‌ها وجود دارد. همه این‌ها باعث می‌شود که زندگی
زناشویی به طلاق منجر نشود.» او البته معتقد است که تاریخچه خانوادگی هم
در این استان‌ها کمک‌کننده کاهش آمار طلاق است: «محیط‌ها کوچک است و
خانواده‌ها با هم آشنا هستند. از طرف دیگر دختر و پسر جوان در کنار
خانواده‌ها سال‌ها زندگی کرده‌اند و آموزش دیده‌اند. خانواده‌ها هم با
نظارت درست بر زندگی فرزندانشان به آن‌ها کمک می‌کنند تا تناسب مناسب برای
زندگی زناشویی مهیا شود.»
از نظر فکری بالا هستیم
آقای سلام امینی، نماینده استان ایلام در مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با
«صبح‌نو» دلایل پایین بودن آمار طلاق در استانش را این‌طور عنوان می‌کند:
«عوامل متعددی در این مقوله می‌تواند دخیل باشد. در استان ما توجه به
رگه‌های سنتی هنوز وجود دارد. بحث قومیت، فامیلی و شناخت هنوز در استان
وجود دارد. همه این‌ها می‌تواند بر پایین بودن این آمار اثرگذار باشد.» او
توضیح می‌دهد: «فضای فکری استان از درجه فکری بالایی برخوردار است و
بی‌اعتمادی در استان وجود ندارد. این‌ها می‌تواند از دلایل پایین بودن آمار
باشد.» امینی البته یکی از دلایل عمده و اثرگذار در آمار پایین را تربیت
خانوادگی می‌داند: «با وجود رشد فناوری و بمباران اطلاعاتی که در کشور وجود
دارد؛ توجه به تربیت درست در استان خیلی مدنظر گرفته می‌شود. شاید این
تربیت موردقبول همه نباشد؛ اما از دلایل این آمار است تا جوانان روی
هنجار‌های موجودی که در جامعه وجود دارد، موج‌سواری نکنند.» نماینده مردم
ایلام با اشاره به آمار بالای ازدواج در استانش، درباره کار‌های تشویقی که
انجام می‌شود، می‌گوید: «بسیاری از دستگاه‌ها و بانک‌ها در استان، تشویقات
خوبی انجام می‌دهند. این البته ایده‌آل ما نیست، ولی خوب این موضوع کمک
زیادی به رشد ازدواج در استان داشته است.»
خانم‌ها قهرمان این آمار هستند
آقای محمدرضا
امیرحسن‌خانی، نماینده فردوس و طبس استان خراسان جنوبی البته معتقد است که
آمار طلاق استانشان هنوز هم بالاست و دلایل آمار بالا را در گفتگو با
«صبح‌نو» این‌طور عنوان می‌کند: «آمار طلاق ما به نسبت در کشور پایین است،
ولی زمانی که شما بررسی کنید، آمار ما هم نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده
است. دلیلش این است که در استان، خشکسالی، بیکاری و مشکل آب داریم. غنائم
مادر در استان وجود ندارد و دلیل مهم دیگر این است که مردم قسمت اصلی گزیده
ثروت و درآمدشان را از دست داده‌اند و همین باعث مناقشات خانوادگی شده
است. به‌نظرم نسبت به گذشته آمار طلاق‌مان بالا هم آمده است.» او البته
دلایل آمار پایین را این‌طور می‌داند: «خانواده‌ها بسیار قانع هستند و طبع
بالایی دارند و سربلند هستند. با درآمد بسیار پایین خانم‌ها در استان
خراسان جنوبی همه‌چیز را مدیریت می‌کنند.» امیرحسن‌خانی خانم‌های استانش را
قهرمانان پایین بودن آمار می‌داند: «فرهنگ قناعت با آن‌ها از کودکی وجود
داشته است. با قانع بودن با سختی‌ها راه می‌آیند.» نماینده خراسان جنوبی
البته شرایط جغرافیایی را هم یکی از دلایل عنوان می‌کند: «در کویر سختی‌ها
زیاد است و مردم سخت تربیت شده‌اند، خیلی در برابر ناملایمات مقاوم‌تر
هستند. بر تنش‌های اجتماعی و اقتصادی غلبه می‌کنند و راحت‌تر مقاومت کنند.
این باعث می‌شود که بنیاد خانواده محکم‌تر باشد.» او البته این را
راضی‌کننده نمی‌داند: «مناطقی مانند فردوس و سرایان تا چند سال پیش معنی
طلاق را نمی‌دانستند. حال، اما این‌طور نیست. مدیران استانی باید تلاش کنند
تا این آمار را کاهش بدهند و به پایین بودن آمار طلاق در استان بسنده
نکنند.» صحبت پایین بودن آمار طلاق در برخی از استان‌ها صحبت از «اصل خویش»
است. بازگشت به سنت‌ها می‌تواند یکی از دلایل کاهش آمار طلاق باشد.
