پژو دوباره رفت

به گزارش خبر خودرو، به نقل از دنیای اقتصاد، «اگر مقامات آمریکایی در آینده محدودیت‌های جدید و سختی را برای ایران در نظر بگیرند، پژو برای ماندن (در ایران) دچار مشکل خواهد شد و سرمایه‌گذاری‌اش روی هوا خواهد ماند.» این جمله را ژان کریستف‌کمار، قائم‌مقام پژوسیتروئن فرانسه حدود دو سال و نیم پیش در گفت‌و‌گو با «دنیای‌اقتصاد» بیان کرد، آنجا که از وی پرسیده شد واکنش این گروه خودروسازی به انتخاب احتمالی دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا و خروج این کشور از برجام، چیست.این هشدار قائم‌مقام پژو سیتروئن به وضوح نشان داد عروس فرانسوی دلش جای دیگری گیر است و حق طلاق را هم در عقدنامه گنجانده، تا هر وقت از طرف دوستان آمریکایی‌اش مورد عتاب یا محبت قرار گرفت، بگذارد و برود، مخصوصا اینکه قبلا نیز بی‌وفایی‌اش را نشان داده بود.

اخطارهای پژو بابت احتمال برهم زدن پیوندش با ایرانی‌ها، در حالی بود که مقامات داخلی پی‌در‌پی اعلام می‌کردند تضمین‌های لازم از این خودروساز فرانسوی برای ماندن در ایران گرفته شده و این شرکت نمی‌تواند در صورت بازگشت تحریم‌ها، به‌راحتی برود. مقامات وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت و مسوولان ایران‌خودرو بی‌توجه به اخطار قائم‌مقام پژوسیتروئن مبنی‌بر احتمال قوی ترک ایران در صورت عتاب آمریکایی‌ها، بارها تاکید کردند که پژو نمی‌تواند برای دومین‌بار و به آسانی بار اول، از ایران برود.نتیجه این بی‌توجهی حالا خود را نشان داده و پژوسیتروئن در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد با توجه به خروج آمریکا از برجام، این گروه خودروسازی نیز فعالیت‌های خود در ایران را به حالت تعلیق درخواهد آورد. هرچند پژویی‌ها این را هم گفته‌اند که به‌دنبال اخذ معافیت از آمریکا برای برای ماندن در ایران هستند، با این حال بسیار بعید به نظر می‌رسد حتی در صورت گرفتن مجوز موردنظر، به سرمایه‌گذاری مستقیم (در ایران) ادامه داده و به مفاد قرارداد خود با ایران‌خودرو پایبند بمانند.

خروج پژو از ایران اما اتفاقی است که برای بار دوم رخ می‌دهد، چه آنکه این شرکت در اوایل سال ۲۰۱۲ میلادی نیز با وجود داشتن قرارداد همکاری با ایران‌خودرو، به شکلی ناگهانی چمدان‌هایش را بست و رفت. مرور آن ماجرا نشان می‌دهد خروج پژو از ایران به تحریک آمریکایی‌ها بود و ریشه در سهامی داشت که جنرال‌موتورز از گروه پژوسیتروئن خرید. در اوایل سال ۲۰۱۲ میلادی، پژوسیتروئن رسما ائتلاف خود را با جنرال‌موتورز اعلام کرد تا مشخص شود خودروساز آمریکایی مالک هفت درصد از سهام این برند فرانسوی شده است.

به فاصله کوتاهی از این اتفاق و در روزهایی که خودروسازی ایران به اوج تولید خود رسیده بود، پژو رسما خروج خود را از ایران اعلام کرد تا به حدود ۲۲ سال همکاری با ایران‌خودرو پایان دهد. هرچند پژویی‌ها به وضوح از نقش شریک آمریکایی خود در ماجرای ترک ایران نگفتند، با این حال کاملا روشن بود رفتن آنها ریشه در شراکت جدیدشان دارد. در واقع سهامداری جنرال‌موتورز در پژو، مانعی بزرگ بر سر راه خودروساز فرانسوی برای ماندن در ایران قرار داد و این شرکت که سودای حضور در بازار آمریکا را در سر می‌پروراند، خیلی زود دست و پایش سست شد و با پشت پا زدن به بیش از دو دهه شراکت، خودروسازی ایران را به حال خود رها کرد و رفت.

گذشت تا اینکه ایران و کشورهای موسوم به ۱+۵ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین، روسیه و آمریکا) پس از سال‌ها مذاکرات سخت، سرانجام بر سر برنامه هسته‌ای ایران به توافق رسیده و برجام را به جهان هدیه کردند. پژو جزو اولین برندهایی بود که بلافاصله پس از توافق هسته‌ای راه ایران را در پیش گرفت و در نهایت قراردادی در قالب همکاری مشترک با ایران‌خودرو به امضا رساند. از همان روزهای ابتدایی که بحث حضور دوباره پژو در ایران مطرح شد، بسیاری از کارشناسان و حتی دست‌اندرکاران خودروسازی کشور و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از لزوم محکم‌کاری در قرارداد با این خودروساز فرانسوی گفته و تاکید کردند باید از پژویی‌ها تضمین‌های لازم برای عدم‌ترک ایران گرفته شود.

در واقع بی‌وفایی پژو در سال 2012 زنگ خطری بود که نشان می‌داد این خودروساز فرانسوی پتانسیل بدعهدی دوباره را دارد و بنابراین بهتر است ضمانت‌های قوی و عملی بابت ماندنش در ایران اخذ شود. اگر به گذشته برگردیم و اظهارات مقامات ارشد وزارت صنعت، معدن و تجارت و مسوولان ایران‌خودرو را درباره قرارداد پژو مرور کنیم، خواهیم دید که آنها با اطمینان از ماندن خودروساز فرانسوی صحبت به میان آورده و نه به نصیحت کارشناسان گوش کردند و نه به هشدارهای خود پژویی‌ها توجهی نشان دادند. در آن دوران که مقامات داخلی خوشحال از عقد قراردادهای بین‌المللی در خودروسازی کشور، صحبت از جهانی شدن صنعت خودرو ایران می‌کردند، مسوولان پژو به صراحت از احتمال رفتن‌شان در صورت اخم آمریکایی‌ها به برجام گفتند. این تناقض، نگرانی‌هایی جدی را در باب ماندن پژو در ایران پدید آورد، به نحوی که افکار عمومی بابت به سرانجام رسیدن قرارداد این شرکت با ایران‌خودرو، به تردید افتاد و خیلی از کارشناسان نیز افق روشنی را در این ماجرا متصور نشدند.

سرانجام نیز در شرایطی که قرارداد پژو هنوز به سه سالگی خود نرسیده، خودروساز فرانسوی اعلام کرد به‌دنبال خروج آمریکا از برجام، فعالیت خود را در ایران به حالت تعلیق درخواهد آورد. با وجود آنکه پژویی‌ها وعده داده‌اند به‌دنبال گرفتن مجوز از دولت آمریکا برای ادامه همکاری با ایران هستند، به نظر می‌رسد حتی در صورت رخ دادن این اتفاق نیز قرارداد پژو معلق مانده و رابطه ایران و این خودروساز فرانسوی در حد تامین قطعات (برای خودروهای قدیمی پژو در ایران) باقی بماند.

در این شرایط، افکار عمومی بسیار مشتاق است بداند تضمین‌هایی که مسوولان وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت و ایران‌خودرو عنوان می‌کردند از پژو بابت عدم‌ترک ایران گرفته‌اند، چه بوده و چرا کارآیی لازم را نداشته‌اند؟ آیا اصلا تضمینی از آنها گرفته شده یا پژویی‌ها ضمانتی بابت نرفتن‌شان داده‌اند؟ اتفاقی که در حال‌حاضر رخ داده (تعلیق فعالیت‌های پژو در ایران) به وضوح نشان می‌دهد نه تضمین خاصی از پژو برای عدم‌ترک ایران گرفته شده و نه این خودروساز ضمانتی بابت ماندنش داده است و این یعنی روی هوا بودن قرارداد با پژو از همان ابتدا.بدون‌شک افکار عمومی بسیار مایل است در این روزها که پژو برای بار دوم و با وجود وعده وعیدها بابت نگه داشتنش، بی‌وفایی کرده، پاسخ مسوولان وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت، را بابت این بدعهدی بشنود، هرچند فعلا همه سکوت پیشه کرده‌اند.