کتابی که با طلا نوشتند!

خبرگزاری تسنیم: طب‌الرضا، توصیه‌های بهداشتی و سلامتی حضرت امام رضا علیه‌السلام به مامون عباسی است. در این کتاب به بهداشت مسافر، مِزاج و طبیعت، خواب، مسواک و دندان، حالات طبیعی انسان در ادوار عمر، اوقات حجامت و فَصد، حمام و شرایط آن، پرداخته شده است.

​طبّ­ الرّضا رساله­‌ای است منتسب به حضرت علی بن موسی ­الرّضا (علیه السّلام) که حدود سال ۲۰۱ هجری قمری به خواهش مأمون عبّاسی در باب حفظ صحّت و به زبان عربی نگاشته شده است.

روایت تألیف این رساله که از محمّد بن حسن بن جمهور بصری ـ. فرزند یکی از خواصّ خدّام و ملازمان امام ـ. در ابتدای رساله ذکر شده این است: ایامی که مأمون در نیشابور بود مجلسی ترتیب داد و از حضرت امام رضا (علیه السّلام) و جمعی از مشاهیر اطباء و معاریف فلاسفه از جمله یوحنا بن ماسوُیه (پزشک معروف و مترجم عالی­قدر مسیحی و از دانش ­آموختگان جندی ­شاپور، رئیس بیت ­الحکمه و صاحب قدیمی­‌ترین اثر در چشم ­پزشکی به زبان عربی)، جبرئیل بن بُختی شوع، پزشک مخصوص مأمون و مترجم شهیر نَسطوری­مذهب) و صالح بن بَهله/ بَلهَمه فیلسوف و حکیم معروف هندی، که در حذاقت و دانشوری اشتهار داشتند دعوت کرد و در اثناء بحث سخن به طبّ أبدان و صحّت مِزاج کشید.

در این میانه مأمون نظر امام را که ساکت بودند جویا شد و ایشان فرمودند: "نزد من نیز تجربیات و اطّلاعاتی است که به مرور زمان به درستی آن‌ها یقین پیدا کرده ­ام به اضافۀ آنچه از گذشتگان بر آن توفیق یافته ­ام که همۀ آن‌ها را برای تو جمع ­آوری خواهم کرد".

سپس مأمون به بلخ رفت و در نامه‌­ای از امام خواست تا به وعده‌­اش وفا کند و امام نیز نامه‌­ای در پاسخ مأمون نوشتند و در آن موارد درخواستی­ وی را تشریح کردند که بسیار مورد توجّه مأمون واقع شد و دستور داد تا آن را با آب طلا بنویسند و بدین سبب به رسالۀ ذَهَبیّه مشهور شد.

در این رساله بدن انسان به کشوری تشبیه شده که پادشاه آن در دل است و هر یک از اعضاء و جوارح به اعوان و انصار آن پادشاه مانند شده ­اند؛ سپس دربارۀ دستور غذا در فصول و ماه­‌های سال به طور مجزّا به ذکر مطالبی پرداخته ­اند و پس از آن به ترتیب مسائلی مانند مِزاج و طبیعت، خواب، مسواک و دندان، حالات طبیعی انسان در ادوار عمر، اوقات حجامت و فَصد و آداب آنها، علل برخی از بیماری­ها، حمام و شرایط آن، پیشگیری از بعضی بیماری­ها، بهداشت مسافر، بهترین آب­های نوشیدنی، اعمال جنسی و دستورات آن مطرح شده است.