مرگ ۶ یوزپلنگ در تصادفات جاده‌ای

خبرگزاری ایلنا: معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست ۲ میلیارد تومان برای فنس‌کشی کریدور عبور یوزپلنگ آسیایی در بزرگترین جاده ترانزیتی اختصاص داده است، گفت: احداث جاده‌ها در مناطق حفاظت‌شده باعث جزیره‌ای شدن و قطعه قطعه شدن زیستگاه‌ها می‌شود. همچنین تخریب زیستگاه، تخریب کریدورها، قطع مسیرهای مهاجرتی و ... از پیامدهای احداث جاده است.

بزرگراه میاندشت _ عباس آباد در استان سمنان یکی از محورهای اصلی کشور و جاده ترانزیتی و مواصلاتی تهران- مشهد است که از حاشیه مرز شمالی منطقه حفاظت شده توران عبور کرده و از آنجا که این جاده از داخل یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌ها و کریدور حیات وحش ایران بخصوص یوزپلنگ آسیایی عبور می‌کند.

به همین علت در سالیان اخیر بر اثر افزایش تردد جاده‌ای در این منطقه شاهد افزایش تلفات حیات وحش به خصوص یوزپلنگ آسیایی بوده‌ایم. دو سال پیش طی تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت راه و سازمان حفاظت محیط زیست مقرر شده بود در این منطقه فنس‌کشی انجام شود که متاسفانه وزارت راه در این خصوص هیچ اقدامی انجام نداد.

حمید ظهرابی (معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره فنس‌کشی کریدور عبور یوزپلنگ آسیایی در بزرگترین جاده ترانزیتی کشور گفت: این محدوده در حدود ۱۱ الی ۱۲ کیلومتری از مسیر کریدور یوز در جاده تهران_ مشهد حوالی عباس‌آباد واقع شده است و در حقیقت کریدور جابجایی یوزپلنگ به سمت خارتوران که در جنوب این جاده است به سمت منطقه میاندشت که در شمال جاده واقع شده است، قرار دارد.

وی ادامه داد: در چهار الی پنج سال اخیر رفت‌ و آمد در این کریدور متاسفانه باعث مرگ ۶ یوزپلنگ شده است. قرار بود؛ وزارت راه این مسیر را فنس کشی کند.

ما این موضوع را به شدت پیگیری کردیم و منابعی نیز از سوی وزارت راه در این خصوص در نظر گرفته شد، اما نمی‌دانم چرا فرآیند به کارگیری پیمانکار برای این پروژه که بسیار کوچک هم بود، اینقدر طولانی شد و متاسفانه در آخر هم انجام نشد.

معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در سال جاری سازمان حفاظت محیط‌زیست در حدود دو میلیارد تومان از منابع ملی به استان سمنان اختصاص داده است و قرار شد؛ ۴ کیلومتر اصلی مسیر از دو طرف را فنس‌کشی کنند و خوشبختانه این عملیات اجرایی شده است، البته منتظریم مشکلات وزارت راه نیز برطرف شده و مابقی کار را انجام دهد.

ظهرابی ادامه داد: این فنس‌کشی‌ها مسیرهایی را که یوزپلنگ از آن عبور کرده و وارد جاده می‌شود را مسدود می‌کند و در واقع یوزپلنگ را به روگذرها یا پل‌هایی که وجود دارد، هدایت می‌کند. کاری که در همه دنیا پیش‌بینی می‌شود و برای جلوگیری از تلفات جاده‌ای حیات وحش پیشنهاد می‌شود استفاده از فنس است، البته در برخی کشورها دیوار را مناسب‌تر می‌دانند.

چرا که برخی حیوانات توانایی دیدن فنس را ندارند و ممکن است با آن برخورد کنند از همین‌رو دیوار را پیشنهاد می‌دهند که البته دیوارکشی نیز باعث تخریب منظر جاده می‌شود. ما پیشنهاد دادیم از فنس استفاده شود، اما باید در طراحی آن به شکلی عمل شود که با استفاده از رنگ‌هایی جلب توجه کرده و مانع برخورد حیوانات با آن شوند.

وی در خصوص یوزپلنگی که هفته گذشته در تصادف جاده‌ای در استان سمنان به شدت آسیب دید و قطع کامل نخاع شده است، توضیح داد: مکانی که این یوزپلنگ دچار تصادف شده است تا حدودی با محدوده حفاظت شده در حدود ۴۰ الی ۴۵ کیلومتر فاصله دارد.

در گذشته ما در این نقطه با چنین مشکلاتی مواجه نبودیم. یوزپلنگ‌ها معمولا مسیرهای طولانی را جابجا می‌شوند و مدام در چرخش هستند و مسیرهای طولانی را به ویژه در مناطق بیابانی طی می‌کنند.

ظهرابی ادامه داد: یوزپلنگی که اخیرا در بهاباد یزد دیده شده در واقع از منطقه نایبندان در استان خراسان جنوبی به این منطقه رفته بود و این مهاجرت‌های طولانی در یوز‌پلنگ‌ها طبیعی است، البته قطعا خشکسالی‌های اخیر نیز در میزان جابجایی این گونه جانوری تاثیرگذار است.

وی با بیان اینکه در سال‌های‌ اخیر هیچ یک از درخواست‌های احداث جاده در زیستگاه یوزپلنگ اجرایی و عملیاتی نشده است، خاطرنشان کرد: احداث جاده‌ها در مناطق حفاظت‌شده باعث جزیره‌ای شدن و قطعه قطعه شدن زیستگاه‌ها می‌شود، این جدا شدن زیستگاه‌ها می‌تواند اثرات مخرب بسیاری را برجای بگذارد. همچنین تخریب زیستگاه، تخریب کریدورها، قطع مسیرهای مهاجرتی و ... از پیامدهای احداث جاده است.

البته ما نمی‌گوییم جاده نباشد، اما اعتقاد ما بر این است که باید در احداث جاده‌ها و طراحی مسیرها تا جایی که امکان دارد از زیستگاه‌‌های حساس دوری کرده و در مکان‌هایی که جاده احداث می‌شود به حیات وحش نیز در طراحی جاده‌ها اهمیت دهیم و مسیرهایی را برای عبور و مرور حیات وحش چه به صورت زیرگذر و چه به صورت روگذر در نظر بگیریم.

معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه بخشی از مطالعات احداث جاده باید روی عبور و مرور حیات وحش متمرکز شود، تصریح کرد: در ارزیابی اثرات زیست محیطی برخی پروژه‌ها این موارد در نظر گرفته می‌شود، اما اعتقاد من این است که وزارت راه در اجرای تعهداتی که نسبت به مسائل محیط‌زیست داشته بویژه در خصوص حیات وحش خیلی موفق نبوده و عملکرد قابل قبولی نداشته است